Workshop Psychiatrie a.d.h.v. leervragen

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 2

Workshop; Psychiatrie a.d.h.v. leervragen

leervragen

eerder;

Afbouwen antipsychotica

hypochonder

psychose

waanideeën

borderline 

hoe wordt dit ''vastgesteld''?

Zie vragenlijst als voorbeeld 

Wat is de DSM 5?

De DSM 5 staat voor Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Het is het diagnostisch en statistisch handboek van psychiatrische aandoeningen. Het wordt door psychologen en psychiaters gebruikt als classificatiesysteem. Maar de DSM wordt ook gebruikt door zorgverzekeraars. Ze gebruiken dit om te bepalen of een behandeling wel of niet vergoed kan worden.

Classificatie

• stemmingsstoornissen
• persoonlijkheidsstoornissen>Borderline
• ontwikkelingsstoornis
• psychotische stoornis> psychose en waanideeën
• verslavingsproblematiek
• angststoornissen>hypochonder
• Somatische symptoomstoornissen>conversiestoornis

Stemmingsstoornissen: • Volgens DSM IV: depressieve stoornissen, bipolaire stoornissen, 

ontwikkelingsstoornis; Zwakzinnigheid, ADD, ADHD, dyslexie

persoonlijkheidsstoornis

Borderline 

psychotische stoornis• Schizofrenie

 Optreden van psychoses, ernstige verstoring van contact met realiteit. 

somatisatiestoornis; Conversiestoornis 

een persoonlijkheidsstoornis

Bij een persoonlijkheidsstoornis is er sprake van langdurig starre manieren van denken en gedragingen die in contact met de omgeving steeds problemen geven

De cliënt is niet in staat zich aan te passen aan wisselende omstandigheden en vragen van de buitenwereld.

Hij ervaart dat de problemen veroorzaakt worden door de buitenwereld.

De cliënt kan niet reflecteren op zijn eigen rol in situaties.

hooghartige heren en drammende dames

https://youtu.be/58Op4iiICQ8

Mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) hebben een extreme angst om verlaten te worden en hebben emotieregulatie problemen. Dit zorgt erg vaak voor instabiel en impulsief gedrag, heftige stemmingswisselingen, turbulente relaties en een laag zelfbeeld.

Dit kan ertoe leiden dat iemand met BPS destructief gedrag vertoont, zoals zelfmoordpogingen of automutilatie (snijden in zichzelf).

Functionele afstand

Geen vertrouwelijkheden uitwisselen

Voorzichtig zijn met adviezen

Vriendelijke, correcte maar ook duidelijke benadering

Alleen afspraken maken die waargemaakt kunnen worden

Zorg dat jouw grenzen absoluut gerespecteerd worden. Duld geen enkele dreiging.

Consequent aan regels en afspraken houden

Zorg dat je niet opgebrand raakt. Deze mensen zijn kampioen in het zichzelf -vaak definitief- eruit te laten gooien. Wel mee-leven maar niet mee-lijden.

In team lucht geven aan frustraties en irritaties

somatisatiestoornis

• Somatische symptoomstoornis is een psychiatrische diagnose die wordt gekenmerkt door somatische (lichamelijke) symptomen die ofwel zeer schrijnend zijn of een significante verstoring van het normale functioneren veroorzaken.

• Symptomen zijn gewoonlijk pijn, vermoeidheid, zwakte en kortademigheid.. Bij sommige mensen kunnen de symptomen worden herleid tot een andere medische aandoening.

• Het belangrijkste kenmerk van SSD zijn buitensporige en onevenredige gedachten, gevoelens en gedragingen die verband houden met de symptomen of de gezondheid. Om de diagnose SSD te krijgen, moeten aanhoudende symptomen zijn die minstens 6 maanden aanhouden.

• Zoals bij de meeste psychiatrische aandoeningen, is er geen duidelijke oorzaak van somatische symptoomstoornis.

Conversiestoornis (CD), ook wel functionele neurologische symptoomstoornis genoemd, wordt gekenmerkt door het optreden van neurologische symptomen (zoals verlamming, toevallen, blindheid of doofheid) zonder organische of biochemische oorzaken. In vroegere tijdperken werd naar dergelijke gebeurtenissen vaak verwezen als ' hysterische blindheid 'of' hysterische verlamming '.

Psycho-educatie

Ziekte inzicht

Werking en bijwerking medicijnen

Herkenning van symptomen die aanleiding vormen tot een ernstige ontregeling

Tijdig hulp zoeken/actie ondernemen

Therapieën

• Cognitieve gedragstherapie (CGT)
• Farmacologische therapie 
• Psychotherapie
• Electroconvulsietherapie (ECT)
• Zorg op afstand

5.1.1 Kenmerken, symptomen en verschijnselen

Bij een psychotische stoornis heeft de patiënt altijd 1 of meer psychotische symptomen (symptoomgroep 1) en daarnaast kan sprake zijn van symptomen uit 3 andere symptoomclusters:

psychotische symptomen - wanen, hallucinaties, onsamenhangende spraak, gedesorganiseerd gedrag of catatonie;

negatieve symptomen - spraakarmoede, motivatieproblemen, initiatiefverlies, vervlakking van het gevoelsleven;

cognitieve symptomen - onder andere stoornissen in informatieverwerking, concentratie, (werk)geheugen, planning en probleemoplossend vermogen;

affectieve symptomen - angst, somberheid, manie.

Niet iedereen met een psychotische stoornis heeft al deze symptomen, ze komen in elke combinatie voor. Psychotische en affectieve symptomen reageren meestal goed op behandeling en wijken relatief snel, negatieve en cognitieve symptomen zijn moeilijker te beïnvloeden. Daarnaast verschillen herstel van symptomen en de gevoeligheid voor het opnieuw krijgen van een psychose per persoon. Dit is afhankelijk van genetische aanleg, sociale omstandigheden, levensgebeurtenissen, hoe iemand omgaat met stress en draagkracht en draaglast in balans weet te brengen.

Niet altijd vinden patiënten met een psychose dat zij behandeling nodig hebben, soms zelfs niet als zij ernstig lijden onder hun klachten, gevaar lopen en sociaal-maatschappelijk ten onder dreigen te gaan. Dit kan leiden tot langdurig mijden van behandeling, waardoor soms (ambulante) bemoeizorg nodig is of er verplichte zorg moet worden ingezet. Gebruik van tabak, alcohol en cannabis en in mindere mate van andere psychoactieve middelen, komt veel voor bij patiënten met een psychotische stoornis, o.a. als ‘zelfmedicatie’ om rustig te worden of juist energieker.

Definitie

• Iemand is het normale contact met de realiteit kwijt
  
• Ernstige verstoring van informatieverwerking
  
• Samenhang tussen gedachten, gevoelens en verlangens gaat verloren
  
• Binnen en buitenwereld lopen in elkaar over, men verkiest de grip
  

• Dit heeft ingrijpende gevolgen voor persoon en omgeving
  

Op de volgende dia wordt dit uitgelegd in een filmpje

Verschijnselen

• Hallucinaties
  
  
  
• Zintuigelijke prikkels waarnemen die er niet zijn
  
  
  
• Wanen
  
  
  
• Ideeën en overtuigingen die niet in overeenstemming zijn met die van anderen die op dat betrokken zijn
  
  
  
• Verwardheid
  
  
  
• Desorganisatie van het denken, denken gaat te langzaam, te snel of chaotisch. Moeite met begrijpen en concentratie
  

Andere verschijnselen

• Onverklaarbare verandering in sociaal functioneren met bijvoorbeeld terugtrekking uit sociale leven
  
  
  

Veranderingen in persoonlijkheid, die nog niet als psychotisch kunnen worden aangemerkt, zoals:

• achterdocht
  
• vreemde ideeën
  
• snel geïrriteerd zijn
  
• twijfels over geloof en zingeving
  
• het gevoel dat er “iets” staat te gebeuren
  

Behandeling psychosen

• Antipsychotica onderdrukken wanen en hallucinaties
  
• Voldoende rust nemen en stress vermijden
  
• Psycho-educatie
  
• Cognitieve gedragstherapie (coping aanleren)
  
• Systeem betrekken bij behandeling
  
• (Kortdurende)opname in psychiatrisch ziekenhuis
  
• Praktische ondersteuning in dagelijks leven

Ontstaan psychosen

• Vaak in de adolescentie of vroeg volwassenheid
  

In samenhang met psychiatrisch ziektebeeld

• Langdurige/ernstige stress
  
• Traumatische gebeurtenissen
  
• Infecties in de baarmoeder, trauma’s rond geboorte
• Psychose = erfelijke genetische factoren én persoonlijke omstandigheden
  

Verschillende vormen

• Bij schizofrenie
  
• Bij bipolaire stoornis
  
• Door drugsgebruik
  
• Kortdurende, reactieve psychotische stoornissen (bijv. na een bevalling)
  
• Door somatische aandoening (bijv. MS of hersentumor)
  
• Folie à Deux (gedeelde psychotische stoornis)

Wist je dat...

• Ieder jaar krijgt een à twee op de tienduizend Nederlanders voor het eerst een psychose.
  
  
• De eerste psychose treedt meestal op tussen het 16de en 25de levensjaar.
  
  
• Mannen krijgen vaker (en op jongere leeftijd) last van een psychose dan vrouwen.
  
  
• Als iemand een psychose heeft doorgemaakt, is de kans om nog eens een psychose te krijgen erg groot. Zonder een goede behandeling is die 85 procent

Tips

•  begrip; Maar vertel haar ook dat jij zelf niet ziet wat zij ziet en niet hoort wat zij hoort. 
• Ga niet in discussie.
  
• Blijf rustig en stel gerust. 
• Soms helpt het om mee te gaan in de belevingswereld 
• Luister goed naar wat wordt beschrijven. Is er wellicht sprake van een taalprobleem? 
• Probeer  af te leiden met een spelletje of een gesprek over iets vrolijks.
  
• Probeer geen achterdocht te wekken (niet fluisteren) en neem wantrouwen weg.
• Zorg voor goed licht in huis. Schaduwen en donkere plekken verhogen de kans op een onjuiste inschatting of beoordelingsfout.
  
• Houd in de gaten of het gehoor en gezichtsvermogen achteruitgaan. 

Als je vermoedt dat je naaste hallucinaties heeft, laat dan blijken dat je haar begrijpt en met haar meevoelt. Maar vertel haar ook dat jij zelf niet ziet wat zij ziet en niet hoort wat zij hoort. Ga niet in discussie.

Blijf rustig en stel je naaste gerust. Houd bijvoorbeeld haar hand vast, draai rustgevende muziek of maak een warm bad klaar.

Soms helpt het om mee te gaan in de belevingswereld van je naaste. Als je naaste naar haar ouders wil, leid haar dan. Vraag haar bijvoorbeeld of ze wat wil vertellen over haar ouders.

Luister goed naar wat je naaste beschrijft. Is er wellicht sprake van een taalprobleem? Misschien bedoelt ze regen als ze zegt: ‘Kijk eens hoe het buiten saust.’

Probeer je naaste af te leiden met een spelletje of een gesprek over iets vrolijks.

Probeer geen achterdocht te wekken (niet fluisteren) en neem wantrouwen weg.

Koop dingen zoals een leesbril, tandenborstel en pennen dubbel. Dat stelt gerust als je naaste denkt dat ze zijn gestolen.

Leg (financiële) afspraken op papier vast, dat voorkomt discussies en wantrouwen.

Zorg voor goed licht in huis. Schaduwen en donkere plekken verhogen de kans op een onjuiste inschatting of beoordelingsfout.

Houd in de gaten of het gehoor en gezichtsvermogen van je naaste achteruitgaan. Zorg dat het gehoorapparaat goed werkt. Praat met je naaste. Als ze een echte stem hoort, hoort ze waarschijnlijk geen stemmen die er niet zijn.

Wat is hypochondrie

= Ziekte-angst 

- Je bent vooral bezorgd over het hebben of krijgen van een ernstige ziekte. 

- Belangrijk hier is dus dat er geen lichamelijke klachten aanwezig zijn, of 

   alleen in lichte mate. 

- Daarnaast controleert iemand zichzelf heel vaak op het voorkomen van 

   tekenen van ziekte op het lichaam en vermijdt iemand bijvoorbeeld 

   ziekenhuizen of doktersafspraken.

Oorzaken hypochondrie

- Niet één duidelijke oorzaak. 

     - Erfelijkheid speelt hierin mogelijk een rol. 

     - De omgeving waarin je bent opgegroeid 

     - Eerdere ervaringen met ziekten 

Hypochondrie symptomen

- last hebben van pijntjes of jeuk. 

- hartkloppingen, transpireren, koude rillingen, duizeligheid, beven;

- benauwdheid, een vervelend gevoel op de borst;

- tintelingen of een doof gevoel in handen en/of voeten;

- droge mond, misselijkheid, maagklachten, braken of diarree;

- hoofdpijn, rood worden, flauwvallen;

- het gevoel niet meer te weten wie of waar je bent;

- het gevoel dat je de controle over jezelf verliest, gek wordt of doodgaat.

Gevolgen van hypochondrie

- Hypochondrie kan een leven erg beïnvloeden. 

- Het kost veel energie om continu bezig te zijn met pijntjes en te piekeren over gezondheid. 

- Doordat hij steeds maar een ziekte wilt uitsluiten kan het zijn dat ze vaak een afspraak bij de 

   dokter maakt, of veel tijd besteedt aan het zoeken naar symptomen en het checken van hun

   lichaam. Een doktersbezoek stelt misschien tijdelijk gerust maar het duurt vaak niet lang 

   voordat de angst weer terug is.

- Het kan ook zijn dat relaties, werk en dagelijks functioneren hieronder gaan lijden. 

- Het komt bij hypochondrie soms ook voor dat ziekenhuisbezoeken en afspraken bij de 

   huisarts  juist worden vermeden. Hierdoor kun hij juist te maken krijgen met 

   gezondheidsproblemen; dat waar hij zo bang voor is.

Behandeling

Hypochondrie is goed te behandelen. 

- Dat begint al met het begrijpen van de klacht en uitleg te krijgen over wat er aan de hand is. 

- Met een psycholoog tot inzicht komen welke zorgen en gedachten precies beangstigen. 

- Samen met de cliënt aan de slag om deze te vervangen door vaak realistischere, minder 

   beangstigende gedachten. Met de juiste begeleiding kun je dit heel goed iemand aanleren.

- Het is goed om te weten dat hypochondrie een angststoornis is. 

- Het uitsluiten van ziektes door artsen heeft vaak weinig effect. 

- Veel mensen met hypochondrie vertrouwen de uitslagen van dergelijke onderzoeken niet, of 

    voelen zich maar tijdelijk beter. 

- Cognitieve gedragstherapie bij een psycholoog is vaak wel erg effectief, ook op de lange 

   termijn.

Afbouwen antipsychotica