Taalverzorging: verwijswoorden + meervouden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Taalverzorging: verwijswoorden + meervouden

Wat zijn verwijswoorden?

Verwijswoorden

Mijn zus is verhuisd naar Amerika. Ik mis haar ontzettend.

'Haar' verwijst naar 'mijn zus'.

Haar is een verwijswoord.

Wat zijn verwijswoorden?

Een verwijswoord verwijst naar een ander woord. Meestal is dit een woord dat eerder of verderop in de tekst staat.

Vrijdag gaat mijn vriendin schaatsen. Ze is er dol op!

'Ze' verwijst naar 'mijn vriendin'. 'Ze' is dus een verwijswoord.

In dit voorbeeld wordt terugverwezen naar een persoon. Dit wordt ook wel een persoonlijk voornaamwoord genoemd.

Persoonlijk voornaamwoord

Persoonlijke voornaamwoorden verwijzen naar personen (ik, mij, jij, jou, hij, zij jullie...)

Ze kunnen ook verwijzen naar dingen en dieren.

Junior stapt op zijn fiets.

'Zijn' verwijst naar 'Junior'.

Maaike neemt haar tas mee.

'Haar' verwijst naar 'Maaike'.

In deze voorbeelden wordt terugverwezen naar een bezit.

Bezittelijk voornaamwoord

Bezittelijke voornaamwoorden geven aan van wie iets is.

Dit is mijn jas

FOUT: dit is me jas

'Me' is een persoonlijk voornaamwoord en mag NOOIT gebruikt worden als bezittelijk voornaamwoord.

De jongen, die daar staat.

 'die' verwijst naar 'de jongen'

Het balletje, dat daar ligt.

'dat' verwijst naar 'het balletje'.

Betrekkelijk voornaamwoord

Verwijst naar een woord/ woorden die er vlak voor staat/staan.

Let op of het een de- of het-woord is bij het verwijzen.

De-woorden

• Die:  meestal
• Wie: als je verwijst naar personen én het een meewerkend  voorwerp is.
  
• Deze

Deze deur is op slot, maar die daar is wel open.

Het-woorden

• Dat: meestal
• Wat: na een overtreffende  trap en om terug te verwijzen naar een hele zin.
• Dit

Het kindje dat daar staat

Het vervelendste wat je kan gebeuren.

De verwijswoorden waarmee, waarvan, waarover, waaraan etc. verwijzen naar zaken of dingen.

De verwijswoorden met wie, van wie, over wie, aan wie etc. verwijzen naar personen.

De jongen met wie ik heb afgesproken, heeft een brommer waarmee hij elke dag naar school rijdt.

De verwijswoorden waarmee, waarvan, waarover, waaraan etc. verwijzen naar zaken of dingen.

De verwijswoorden met wie, van wie, over wie, aan wie etc. verwijzen naar personen.

De jongen met wie ik heb afgesproken, heeft een brommer waarmee hij elke dag naar school rijdt.

Kies de juiste verwijswoorden.

Neemt u/uw de bus naar Berlijn of u/uw privévliegtuig?

1. u - u
2. uw - uw
3. u - uw
4. uw - u

Kies de juiste verwijswoorden.

Janes wil naar school met ze/z'n solex, die oom Theo hem/zijn heeft gegeven.

1. ze - hem
2. ze - zijn
3. z'n - hem
4. z'n - zijn

Kies de juiste verwijswoorden.

Elza en Lisa denken dat hun/ze een leukere feestoutfit hebben dan ons/wij.

1. hun - ons
2. hun - wij
3. ze - ons
4. ze - wij

Kies de juiste verwijswoorden.

Deze / Dit familie woont op een schip dat / die helemaal is opgeknapt.

1. Deze - dat
2. Deze - die
3. Dit - dat
4. Dit - die

Kies de juiste verwijswoorden.

De gevaarlijkste stunt dat / die Almin doet, is van dat / die brug af duiken.

1. dat - dat
2. dat - die
3. die - dat
4. die - die

Kies de juiste verwijswoorden.

De trein met wie / waarmee Joy reist, 

stopt ook bij deze / dit station.

1. met wie - deze
2. met wie - dit
3. waarmee - deze
4. waarmee - dit

Meervoud

Je kunt:

• meervouden die eindigen op -en goed spellen
• meervouden die eindigen op -s goed spellen

Zo maak je het meervoud

Zet -en achter het woord

hond --> honden

zet - s achter het woord

tafel --> tafels

Meervoud op -en

Als het voor de uitspraak nodig is, verdubbel je 

de medeklinker of verenkel je de klinker.

kat - katten (niet: *katen), 

beer - beren (niet *beeren)

F wordt meestal v : kloof --> kloven

s wordt vaak een z: laars --> laarzen

Meervoud op -en

Bij een woord dat eindigt op -ee of -ie, gebruik je een trema.

Zee --> zeeën

melodie --> melodieën

Als de klemtoon niet op de -ie valt, komt er een -n achter

bacterie - bacteriën

Meervoud op -s

Als het geen uitspraakprobleem oplevert

bijvoorbeeld: kamers, tantes, hamsters, bureaus

Benadruk dat de lettergreepregel een uitzondering is op de regel voor het meervoud op -en.

Meervoud op 's

Als het woord eindigt op:  a, i, o, u, y (ik hou van y's)

oma - oma's (niet: *omas)

baby - baby's (niet: *babys)

Bij afkortingen

Benadruk dat de enkele 'e' hier niet tussen staat. Deze wordt aan het einde van een woord uitgesproken als stomme e en daar mag de -s direct achter. 

Wat is het meervoud van opa?

1. opas
2. opa's
3. opaas

Wat is het meervoud van framboos?

1. framboosen
2. frambozen
3. framboozen
4. frambooses