Movies that Matter - Kinderen van Mavungu (voorbereiding bioscoop - 1 lesuur)

• Maatschappijleer
• Burgerschap
• +4
• Middelbare school
• Praktijkonderwijs
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Instructies

Introductie
Welkom bij deze les ter voorbereiding op het kijken van  Kinderen van Mavungu (Mirjam Marks, 2023).

Tijdens deze filmeducatieles maakt jouw klas kennis  met een actueel thema en mensenrechten in de breedste zin. Film is een uitstekend middel om het besef van jongeren over maatschappelijke thema's te vergroten. Met deze les open je de ogen van leerlingen en studenten voor mensenrechtenthema's in het heden en verleden.

De les is gemaakt in het kader van de herdenking van de afschaffing van het slavernij dit jaar 160 jaar geleden en gaat over Suriname, het gedeelde koloniale verleden en de slavernij. Tenslotte zoomt de les in op de marroncultuur en het leven in het dorp Pikin Slee waar Kinderen van Mavungu zich afspeelt..

De les is daarmee niet alleen een goede voorbereiding op op het kijken van Kinderen van Mavungu maar geeft ook context aan de relatie tussen Nederland en Suriname.

Kinderen van Mavungu bestaat uit vier delen die je als vier afzonderlijke afleveringen via NPO Start kunt kijken of in één geheel als film in de bioscoop kan zien.

Kinderen van Mavungu volgt Yoseva (14), Kenny (13) en Maticha (14) in hun laatste jaar van de basisschool in hun dorp Pikin Slee diep in het Surinaamse regenwoud. Ze leven in een mysterieuze wereld vol rituelen en bosgoden, van wie Mavungu voor kinderen de belangrijkste is. Elk deel wordt ingeleid met een tori, verhalen over tradities, ingesproken door Typhoon.

Heb je vragen of opmerkingen over deze les? Neem dan gerust contact met ons op door te mailen naar [e-mail] of te bellen naar 020-2807612.

Lesinstructie

Thema's

Opzet les

Leerdoelen

Werkwijze

Sabine vult aan

Werkbladen

Woordenlijst Saramakaans voor beginners bij KInderen van Mavungu.pdf

Kinderen van Mavungu (voorbereiding op bioscoopbezoek)

Mirjam Marks, 2023

Les over Suriname en het slavernijverleden

Deze voorbereidende les hoort bij de documentaire Kinderen van Mavungu (2022), gemaakt door Mirjam Marks.

De les bevat de volgende onderdelen:
1. Introductie mensenrechten (10 min)
2. Suriname (10 min)

3. De Surinaamse cultuur (10 min)

4. Van het verleden naar het heden (15 min)

5. Over de documentaire (5 min)

Leerdoelen

Aan het einde van les kun je:

   1. Uitleggen wat mensenrechten zijn

   2. Iets vertellen over Suriname en de cultuur

   3. Uitleggen en voorbeelden geven van de relatie tussen Nederland en Suriname

   4. In het kort uitleggen wat het Nederlandse koloniale (slavernij)verleden is

Leerdoelen van deze les:

1. De leerling kan uitleggen wat mensenrechten zijn;
2. De leerling kan iets vertellen over Suriname en de cultuur;
3. De leerling kan uitleggen en voorbeelden geven van de relatie tussen Nederland en Suriname; 
4. De leerling kan het kort uitleggen wat het Nederlandse koloniale (slavernij)verleden is.
   

   Mensenrechten

De missie van Movies that Matter is om de blik te verruimen voor mensenrechten. Wij zetten film in voor het stimuleren van de dialoog over een rechtvaardige wereld, de beïnvloeding van de publieke opinie en de motivering tot inzet voor mensenrechten en een duurzame samenleving. Met films en verdiepingsprogramma’s maakt Movies that Matter Educatie leerlingen en studenten bewust van mensenrechten en maatschappelijke vraagstukken.

Wat denk je dat mensenrechten zijn?

Mensenrechten

Mensenrechten zijn basisrechten die iedereen heeft. Het zijn dingen zoals vrijheid, respect en gelijkheid voor iedereen. Denk aan het recht om je mening te uiten, naar school te gaan en behandeld te worden met waardigheid, ongeacht wie je bent.

Waarom zijn mensenrechten belangrijk?

Mensenrechten zijn belangrijk omdat ze ervoor zorgen dat iedereen eerlijk en met respect wordt behandeld. Mensenrechten zorgen ervoor dat we allemaal de vrijheid hebben om onszelf te zijn en een goed leven te leiden.

Vraag 1:

Mensenrechten zijn basisrechten die iedereen heeft. Het zijn dingen zoals vrijheid, respect en gelijkheid voor iedereen. Denk aan het recht om je mening te delen, naar school te gaan en behandeld te worden met waardigheid, ongeacht wie je bent.

Vraag 2:

Mensenrechten zijn belangrijk omdat ze ervoor zorgen dat iedereen eerlijk en met respect wordt behandeld. Mensenrechten zorgen ervoor dat we allemaal de vrijheid hebben om onszelf te zijn en een goed leven te leiden.

Aanvullende informatie

Mensenrechten gelden voor alle mensen op aarde om met gelijkwaardigheid behandeld te worden. Deze rechten zijn vastgelegd in een besluit van de Verenigde Naties (VN), namelijk de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM). Deze vormt de basis voor mensenrechten-instrumenten van de VN en bevat 30 artikelen. Meer informatie is te vinden op de website van het College voor de Rechten van de Mens.

   Suriname en de cultuur

Waar denk je aan bij 'Suriname?'

Welke kennis is aanwezig bij de leerlingen over Suriname. Maak samen een woordenwolk of mindmap en ga hier samen over in gesprek.

Gebruik deze voorkennis om het gesprek aan te gaan in de klas. Wellicht weten sommigen dat er Nederlands wordt gesproken in Suriname. Of dat er veel Suriname mensen in Nederland wonen. Indien deze voorkennis niet aanwezig is, stel deze vragen dan om ze alvast na te laten denken over de relatie tussen Suriname en Nederland.

   Suriname

Kinderen van Mavungu speelt zich af in het dorp Pikin Slee, op 3 uur rijden en 2 uur varen van Paramaribo, de hoofdstad van Suriname. 

Suriname ligt tussen de landen Frans-Guyana en Guyana op het Zuid-Amerikaanse continent.

De kaart op de achtergrond is een uitsnede van Zuid-Amerika. Op de plek van de rode pin ligt Pikin Slee. Suriname is erg dunbevolkt, er wonen slechts rond de 630,000 mensen in dit grote land.

De bewoners van Pikin Slee, het dorp in de jungle, zijn gevlucht van de plantages waar ze tot slaaf gemaakt waren. Daarmee wil Movies that Matter aandacht geven aan het koloniaal verleden en het slavernijverleden. In artikel 4 van de UVRM staat “Niemand zal in slavernij of horigheid gehouden worden. Slavernij en slavenhandel in iedere vorm zijn verboden”.

Wat is een cultuur?
Wat hoort er bij een cultuur?

Leg aan de leerlingen uit wat we verstaan onder een cultuur. Een cultuur is een groep mensen met dezelfde waarden, normen en gewoonten. Cultuur bestaat uit dingen die we doen en maken, maar het kunnen ook ideeën zijn.

Wat hoort er bij een cultuur? Denk hierbij aan taal, kunst, gebruiken, rituelen, tradities.

De Surinaamse cultuur wordt in de volgende slides besproken. Enkele voorbeelden: Bekende Surinaamse gerechten zijn roti, nasi goreng, bami, pom, snesi foroe, moksimeti en losi foroe. Er worden daarnaast ook veel verschillende talen gesproken in Suriname.

Vervolgvraag

Vraag de leerlingen voorbeelden te geven wat zij vinden dat bij de Nederlandse cultuur hoort en of zij al culturele verschillen tussen Suriname en Nederland kunnen benoemen.

Belangrijk: Let op het wegnemen van stereotyperingen. Andere culturen en gewoontes zijn een verrijking en benadruk dit, indien er negatief wordt gesproken over culturele verschillen.

De bevolking van Suriname

Het standbeeld symboliseert 'Moeder Suriname' die de vijf bevolkingsgroepen van Suriname omarmt:

1. Inheemsen
2. Creolen
3. Hindostanen en Javanen
4. Chinezen
5. Europeanen

Op de afbeeldingen zie je het standbeeld 'Mama Sranan' Dit staat in Paramaribo.

Wat denk je dat dit standbeeld betekent?

Het standbeeld is in 1965 gemaakt door Jozef Klas. Waarom vijf kinderen? De vijf kinderen staan voor de vijf bevolkingsgroepen die in Suriname wonen: Creolen, Hindostanen en Javanen, Chinezen, Inheemsen en Europeanen.

Bron: Surinaams maandblad ‘Parbode’

Moeder Suriname omarmt de kinderen liefdevol.

In het onderdeel 'Van het verleden tot het heden' zal er aandacht worden gegeven aan de koloniale geschiedenis, wat de reden is voor zoveel diversiteit in Suriname met betrekking tot de bevolkingsgroepen.

Pikin Slee en de Marrons

Ooit zijn de tot slaaf gemaakte mensen gevlucht

naar de jungle, deze mensen noemen we Marrons.

De voorouders van de marrons kwamen uit Afrika.

Zij namen Afrikaanse gebruiken, tradities en rituelen mee.

Ook de taal en de kennis van de natuur reisden mee.

 

We noemen dit de Marron-cultuur.

Video met Vinije Haabo

introductie op pikin slee:

Wanneer en hoe is Pikin Slee ontstaan, wie wonen er nu, welke taal wordt er gesproken, hoe is de relatie met de inheemsen, betekenis Pikin slee.

Hoe ziet het dagelijks leven er uit?

Geloof, gebruiken, rituelen (ter introductie op de film)

Pangi

kledingstuk/omslagdoek met verschillende dessins en betekenissen (geruit, angisa (driehoek, getrouwd); Bij dit kledingstuk horen rituelen.

Tori

gesproken verhalen die van generatie op generatie worden doorgegeven

Apinti

hiermee worden belangrijke boodschappen en aankondigingen van dorp tot dorp overgebracht; kent zijn oorsprong in West-Afrika;

Taal

Suriname is een veeltalig land.

Er komen wel 20 talen voor, waarvan het Nederlands en het Sranantongo het meest gesproken zijn.

Wat denk je dat de officiele taal in Suriname is vandaag de dag?

Dit is een informatieve slide.

Waarom wordt er in Suriname nog steeds vooral Nederlands gesproken?

1. Suriname was een Nederlandse kolonie
2. Omdat dit de taal is die iedereen leert en begrijpt
3. Het was verboden om hun eigen taal te spreken
4. Alle antwoorden zijn juist

Saramakaans voor beginners

Sleep de woorden naar de juiste betekenis. Tip: zeg de woorden hardop!

Herken je ook andere talen in de lijst met Saramakaanse woorden?

1

2

3

4

5

wan

fo

dii

tu

feifi

Het Saramakaans is een rijke taal die gevormd is door het Portugees, Engels, Frans, Afrikaans, Nederlands en inheems.

Extra opdracht: Welke talen zijn van invloed geweest op het Saramakaans? Zoek tien woorden in de woordenlijst die je kent of herkent uit andere talen.

   Van het verleden tot het heden

Deel 2

Bevat 9 slides

De redenen om Suriname te koloniseren:

• Het was de tijd van de ontdekkingsreizen
• De 'ontdekker' pakte het land af om het te gebruiken voor landbouw, zoals op de plantages  
• Suriname heeft vruchtbare grond en tropische producten waren populair
  
• Suriname heeft kostbare grondstoffen zoals goud (edele metalen) en Nederland wilde dat hebben om handel te drijven
  

2

Koloniseren betekent het bezetten van gebieden die eigenlijk niet van jou zijn. Nederland koloniseerde over de hele wereld landen en er woonden toen ook veel Nederlanders in de koloniën.

1

Suriname als kolonie van Nederland

antwoorden

Nederland koloniseerde Suriname van 1665 tot 1975, ruim 300 jaar.

1. Wat is kolonisatie denk je?
2. Waarom werd Suriname gekoloniseerd?

Inzoomen op Nederland als kolonisator.

Nederland koloniseerde Suriname van 1665 - 1975. Ruim 300 jaar.

Klik voor de antwoorden op de nummers.

1. Wat is kolonisatie? Er verschijnt een wereldkaart met alle voormalige Nederlandse koloniën.
   
2. Waarom denk je dat de Nederlanders Suriname koloniseerden?
   
3. Wie werkten er op de plantages in de kolonie Suriname? We maken onderscheid in de tijd van de slavernij en na de afschaffing daarvan de tijd van de contractarbeiders.
   
4. Wat werd er verbouwd? In die tijd luxe producten voor de gegoede burgerij.
   

Je weet nu dat Nederland de grond gebruikte voor plantages en de grondstoffen verhandelde. Ze verbouwden katoen, koffie, suikerriet, tabak en kruiden.

3. Wie werkten er op de plantages in de kolonie Suriname?
4. Hoe werden deze mensen behandeld?

Er werkten er mensen die tot slaaf waren gemaakt en niet in vrijheid leefden. Eeuwen later, werden mensen vanuit allerlei landen als contractarbeiders naar Suriname gestuurd.

3

De omstandigheden op de plantages moest waren heel erg slecht. Mensen werden kaal geschoren, werden geslagen, moesten meer dan 60 uur werken en amper te eten.

4

Het gevolg voor (lokale) mensen

antwoorden

Inzoomen op Nederland als kolonisator. Nederland koloniseerde Suriname van 1665 - 1975. Ruim 300 jaar.Klik voor de antwoorden op de nummers

• Wie werkten er op de plantages in de kolonie Suriname? We maken onderscheid in de tijd van de slavernij en na de afschaffing daarvan de tijd van de contractarbeiders.
  
• Hoe werden de tot slaaf gemaakte mensen behandeld denk je?
  

Dit is een samenvattend filmpje van NOS Journaal (2023)

Welke producten vind je dagelijks bij ons op tafel die herinneren aan de handel van die tijd?

Het effect van kolonialisme en slavernij in het heden

In Suriname zijn veel verschillende bevolkingsgroepen. Als gevolg van de slavernij is er nog steeds kansenongelijkheid door racisme en discriminatie. Het slavernijverleden heeft ook mentale sporen achtergelaten van verdriet, onrecht en onvrijheid.

Herdenkingsjaar Slavernijverleden

In dit Herdenkingsjaar Slavernijverleden wordt extra aandacht gegeven aan het gezamenlijke verleden van Nederland en Suriname en de Caribische eilanden.

Een heel jaar lang besteden we meer aandacht aan en zijn er activiteiten rondom ons koloniale verleden en de slavernij.

Het Herdenkingsjaar Slavernijverleden begint op 1 juli 2023 en loopt tot 1 juli 2024.

Ken je het Surinaamse feest Keti Koti?

• Wat is het?
• Wat wordt er herdacht en gevierd?
• Wat betekenen de woorden 'Keti Koti'
  
• Heb jij dit jaar iets op Keti Koti gedaan?

Welke producten vind je dagelijks bij ons op tafel die herinneren aan de handel? Antwoord: specerijen zoals peper en kaneel, koffie, thee, suiker (kwam van de plantages in Suriname.

Vraag aan de leerlingen:
Vind jij dat Keti Koti ook in Nederland een vrije dag zou moeten worden?

Keti Koti is nationale feestdag in Suriname en op de Antillen. Een dag waarop de Surinaamse gemeenschap de slavernij herdenkt en de afschaffing daarvan viert.

De woorden 'Keti Koti' betekenen 'gebroken ketenen'.

Kort NOS Jeugdjournaal item over de betekenis van een vrije dag. Duur: 2:36

Over de documentaire

Kinderen van Mavungu volgt Yoseva (14), Kenny (13) en Maticha (14). Hun voorouders zijn gevlucht van de plantages, gedurende het kolonialisme, naar een plek diep in de jungle van Suriname: Pikin Slee. De drie tieners zitten in hun laatste jaar van de basisschool en zullen, als ze verder willen leren, moeten verhuizen naar de grote stad. Het leven in de jungle kent allerlei rituelen en bosgoden, van wie Mavungu voor kinderen de belangrijkste is. 

Mensenrechten en Kinderen van Mavungu
De bewoners van Pikin Slee, het dorp in de jungle, zijn gevlucht van de plantages waar ze tot slaaf gemaakt waren. Daarmee wil Movies that Matter aandacht geven aan het koloniaal verleden en het slavernijverleden. In artikel 4 van de UVRM staat “Niemand zal in slavernij of horigheid gehouden worden. Slavernij en slavenhandel in iedere vorm zijn verboden”. 

Bekijk de poster goed.

- Waar gaat deze film over?

- Waar zie je dat aan?

Op de poster zie je de hoofdrolspelers.

- Hoe oud denk je dat ze zijn?

- Waar speelt de film zich af?

Mavungu is een bosgod die waakt over de kinderen in het oerwoud. Welk beeld heb je bij een bosgod?

De filmposter

Je ziet links de filmposter. Deze is gemaakt door illustrator Hedy Tjin.

Slide met vragen over de filmposter.

1. Je ziet hier de filmposter van de film die jullie gaan kijken. Bekijk de poster goed.
   Waar gaat deze film over denk je?
   Waar zie je dat aan?
2. Op de filmposter zie je drie kinderen.
   Hoe oud denk je dat deze kinderen zijn? Waar denk je dat de film zich afspeelt?
   
3. De titel van de film is Kinderen van Mavungu. Mavungu is een bosgod die waakt over de kinderen in het oerwoud.
4. Welk beeld heb je bij een bosgod?

   Veel plezier in de bioscoop!

 De film

Waar gaat de film over?

Kinderen van Mavungu volgt Yoseva (14), Kenny (13) en Maticha (14). Hun voorouders zijn gevlucht van de plantages, gedurende het kolonialisme, naar een plek diep in de jungle van Suriname: Pikin Slee. De drie tieners zitten in hun laatste jaar van de basisschool en zullen, als ze verder willen leren, moeten verhuizen naar de grote stad. Het leven in de jungle kent allerlei rituelen en bosgoden, van wie Mavungu voor kinderen de belangrijkste is.

Mensenrechten en Kinderen van Mavungu

De bewoners van Pikin Slee, het dorp in de jungle, zijn gevlucht van de plantages waar ze tot slaaf gemaakt waren. Daarmee wil Movies that Matter aandacht geven aan het koloniaal verleden en het slavernijverleden. In artikel 4 van de UVRM staat “Niemand zal in slavernij of horigheid gehouden worden. Slavernij en slavenhandel in iedere vorm zijn verboden”.

Kinderen van Mavungu volgt Yoseva (14), Kenny (13) en Maticha (14). Hun voorouders zijn gevlucht van de plantages, gedurende het kolonialisme, naar een plek diep in de jungle van Suriname: Pikin Slee. De drie tieners zitten in hun laatste jaar van de basisschool en zullen, als ze verder willen leren, moeten verhuizen naar de grote stad. Het leven in de jungle kent allerlei rituelen en bosgoden, van wie Mavungu voor kinderen de belangrijkste is. 

Mensenrechten en Kinderen van Mavungu
De bewoners van Pikin Slee, het dorp in de jungle, zijn gevlucht van de plantages waar ze tot slaaf gemaakt waren. Daarmee wil Movies that Matter aandacht geven aan het koloniaal verleden en het slavernijverleden. In artikel 4 van de UVRM staat “Niemand zal in slavernij of horigheid gehouden worden. Slavernij en slavenhandel in iedere vorm zijn verboden”.