2.1 Grammatica 5.1 - hoofdletters

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Wat gaan we doen?

+ Terugkoppeling resultaten periode 5

+ update 'vrij lezen' ==> 7 weken voor pitch leesboek

vaardigheid Schrijven

- interactieve uitleg: Grammatica hoofdstuk 5.1

- zelfstandig maken instaptoets Grammatica hfdst.5

- zelfstandig maken Gram.-5.1 en Gram.-5.2

Lesdoel 

Je leert alles over het juist gebruik van hoofdletters. 

Tip: 

- Doe actief mee en maak aantekeningen 

- Pas je kennis daarna direct toe bij het maken van
  de instaptoets

Hoofdletters en interpunctie 5,1 >> HOOFDLETTERS

Wanneer schrijf je een hoofdletter?
(3 onderdelen)

Hoofdletters gebruik je bij:

• Het begin van de zin
  
• namen
  
• (afleidingen van) aardrijkskundige namen en talen
  

Theorie

1. Aan het begin van een zin.

- De man loopt naar zijn werk.

- 's Morgens ben ik altijd erg fit.

Uitzondering: cijfer of symbool

47 werknemers hebben deze week vrij.

€15 betaalde hij voor het boek.

1. In welke zin worden alle hoofdletters goed toegepast?

1. 's Avonds ga ik naar Johan.
2. 'S avonds ga ik naar Johan.
3. 's avonds ga ik naar Johan.
4. 's avonds ga ik naar johan.

Theorie

2. Namen

- Een persoon of dier:           Ahmed, onze hond Bob

- Een land of plaats:              Frankrijk, Den Haag

- Een rivier, gebergte, zee: de Maas, de Alpen, de Noordzee

- Een bedrijf of instelling:   de Jumbo, Nike

- Een boek, film of lied:        De vliegeraar, Oorlogswinter, 

- Een officiële feestdag:      Koningsdag, Suikerfeest

Extra: namen van personen

mevrouw/meneer GEEN hoofdletters

Staat er een voornaam? dan de tussenstukjes geen hoofdletter: Bente van der Tol

Bente van der Tol

mevrouw Van der Tol 

2. In welke zin worden alle hoofdletters goed toegepast?

1. Jan van Kooten reist naar frankrijk.
2. Jan van kooten reist naar frankrijk.
3. Jan van Kooten reist naar Frankrijk.
4. Jan Van Kooten reist naar Frankrijk.

3. In welke zin worden alle hoofdletters goed toegepast?

1. meneer van Kooten reist naar schagen.
2. Meneer van Kooten reist naar schagen.
3. Meneer van Kooten reist naar Schagen.
4. Meneer Van Kooten reist naar Schagen.

4. Waar staan de hoofdletters goed?

1. mevrouw A. van Beek
2. mevrouw A. van beek
3. mevrouw Van Beek
4. mevrouw van Beek

5.
de amsterdamse zakenman jan van poort tekent een contract bij adidas.

Regel 3: organisaties, merken, producten

Organisaties, merken en producten krijgen een hoofdletter.

• Apple
• Verenigde Naties

Dit neem je over: 

• iPhone

Wanneer gebruik je een hoofdletter?

Afkortingen

Afkortingen van instellingen, bedrijven en politieke partijen schrijf je met hoofdletters en zonder puntjes.,

• FBTO, RTL4, VVD en SP

• Maar let op: het is PvdA

Ingeburgerde afkortingen

Als een afkorting veel gebruikt wordt, m.a.w. ingeburgerd is, schrijf je ze met een kleine letter:

• btw en cao.
  

(Belasting over Toegevoegde Waarde, Collectieve Arbeids Overeenkomst

Wanneer gebruik je een hoofdletter?

Afkortingen

Afkortingen van instellingen, bedrijven en politieke partijen schrijf je met hoofdletters en zonder puntjes.

Waar staat HEMA voor?

Als een afkorting veel gebruikt wordt, m.a.w. 

ingeburgerd is, schrijf je ze met een kleine letter: 

btw en cao. En ook: wo, hbo, mbo, vwo, havo en vmbo

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Bij een windstreek gebruik je geen hoofdletter.

• De wind komt vandaag uit het noordwesten.

Als de windstreek of geografische locatie onderdeel is van een naam, gebruik je wel een hoofdletter.

• Noordelijke IJszee
• West-Afrika,      Zuid-Amerika / Zuid-Amerikaanse cultuur

6. In welke zin worden alle hoofdletters goed toegepast?

1. In het westen van Nederland verstaan ze geen Twents.
2. In het Westen van Nederland verstaan ze geen Twents.
3. In het westen van nederland verstaan ze geen Twents.
4. In het Westen van Nederland verstaan ze geen twents.

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Bij aardrijkskundige namen van landen, steden, rivieren enzovoort gebruik je een hoofdletter.

• Eindhoven
• Amerikaanse president

Ook bij volken, talen of dialecten gebruik je een hoofdletter.

• Fransman
• Limburgs dialect

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Als je met de windstreek een cultureel, economisch of politiek gebied bedoelt, schrijf je een hoofdletter.

• In het Nabije Oosten is de situatie erg gespannen.
• Arme landen krijgen steun van het Westen.

Regel 5: historische gebeurtenissen en kalendergebruiken

Historische gebeurtenissen en feestdagen schrijf je met een hoofdletter.

• Eerste Wereldoorlog (afgebakend) 
• Vaderdag
• Kerstmis

Woorden die zijn afgeleid van feestdagen krijgen geen hoofdletter: kerstdagen, moederdagcadeau.

7. Anna en ik hebben uren in de (....) gewandeld.

1. de alpen
2. de Alpen
3. De alpen
4. De Alpen

Officiële namen van feestdagen en andere bijzondere dagen schrijven we met een hoofdletter (Kerstmis, Valentijnsdag, Werelddierendag), maar niet-officiële en informele namen krijgen een kleine letter (kerst, valentijn, dierendag).

Waarom krijgen Kerstmis en Moederdag een hoofdletter en kerstfeest en paaszondag niet? 

De regel voor feestdagen is als volgt: de naam van de feestdag zelf schrijven we met een hoofdletter, maar verkortingen van en samenstellingen met deze feestdag niet. Daarom is het wel Kerstmis en Pasen, maar niet Kerst, Kerstfeest of Paaszondag, wel kerst, kerstfeest en paaszondag. Overigens is de spelling kerstmis correct als het om een mis tijdens het kerstfeest gaat. Moederdag is eveneens een feestdag, want er wordt geen onderscheid gemaakt tussen christelijke, islamitische, joodse en officiële feestdagen e.d.

moederdag

1. hoofdletter
2. kleine letter

Is dit een officiële feestdag of niet?

kerstfeest

1. hoofdletter
2. kleine letter

Is dit een officiële feestdag of niet?

kerstmis

1. hoofdletter
2. kleine letter

Is dit een officiële feestdag of niet?

Regel 5: historische gebeurtenissen en kalendergebruiken

dagen, maanden en historische periodes --> kleine letter

januari, februari, maart, ... november, december

maandag, dinsdag, woensdag, ... zaterdag, weekend

prehistorie, de oudheid, renaissance

11. Hoofdletter of kleine letter:
welke is juist?

1. middeleeuwen
2. Middeleeuwen

12. Hoofdletter of kleine letter:
welke is juist?

1. tweede wereldoorlog
2. tweede Wereldoorlog
3. Tweede Wereldoorlog

Regel 6: religieuze en culturele begrippen

Namen van religies en aanhangers van religies krijgen geen hoofdletter.

christendom, islam

 

Uitzondering --> Heilige begrippen

God, Allah

Bijbel (christendom), Koran (islam), Tenach (jodendom)

13. Wat is goed geschreven?

1. De christen las een stuk in de koran.
2. De christen las een stuk in de Koran.
3. De Christen las een stuk in de Koran.

14. Dominee, Imam of Paus schrijf je met een hoofdletter.

1. Goed
2. Fout

15. (....) gingen we naar de bioscoop.

1. 'S middags
2. 'S Middags
3. 's middags
4. 's Middags

16. Wat is goed geschreven?

1. Noord-Holland
2. noord-holland
3. Noord-holland
4. noord-Holland

17. Bij de (.....) kun je nu leuke (....) kopen.

1. Kruidvat, Kerstkaarten
2. kruidvat, kerstkaarten
3. Kruidvat, kerstkaarten
4. kruidvat, Kerstkaarten

18. koning willem-alexander leest op prinsjesdag de plannen voor van de nederlandse regering.

En nu?

- zelfstandig maken instaptoets Grammatica hfdst.5

- zelfstandig maken Gram.-5.1

- goed bestuderen theorie Gram.-5.2

Klaar? 

- Begin met het maken van de opdrachten van Beter Spellen

- Ga verder met vrij lezen

Terugkoppeling

Vragen?