De opstand begint

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

De opstand begint!

Doelen: 

- Je checkt of je de begrippen tot nu toe kent 

- Je kent de chronologische volgorde van het uitbreken van de opstand 

- Je leert hoe de spanjaarden de opstand proberen te verslaan en waarom dit niet werkt

Ketters zijn...

1. Mensen die de katholieke kerk niet volgen
2. Priesters die de regels niet volgen
3. Leiders van gewesten
4. Dingen die jij mag maar anderen niet

Waar was Luther boos over?

Een brief om in de hemel te komen is een...

1. Privilege
2. Aflaat
3. Inquisitie
4. Banvloek

In de Nederlanden hadden de ........ allemaal eigen wetten. In ruil voor ......... kregen ze privileges. Karel V wil beginnen met ............. en schaft deze af. Later benoemt zijn zoon ...... een landvoogd en ........... De bekendste is ...... van Oranje. 

Filips

Belasting

Willem

Gewesten

Stadhouders

Centralisatie

Noem een religieuze oorzaak van het uitbreken van de opstand

Noem een politieke oorzaak van het uitbreken van de opstand

1. De landvoogdes besloot ketters tijdelijk niet meer te vervolgen.
2. Tijdens een hagenpreek roept iemand op tot Beeldenstorm.

1. 2 is een direct gevolg van 1
2. 2 is een indirect gevolg van 1

Wat is een indirect gevolg van de aanval op Den Briel?

1. Den Briel hoort nu bij de opstandelingen
2. De opstandelingen krijgen meer hoop
3. Alva trekt zich terug uit de Nederlanden
4. De katholieke burgemeester vlucht

De sterke stadsmuur van Leiden. De muur was niet onkwetsbaar, maar de kogels konden afketsen op de schuin aflopende muren, al is dit niet op de tekening te zien.

Spaanse artillerie. Deze kanonnen waren moderne wapens, maar lang niet zo sterk als de kanonnen van een paar eeuwen later. Ze waren niet erg nauwkeurig en konden geen grote projectielen afschieten.

Spaanse huurlingen, bestaand uit piekeniers en musketiers. Ze vochten voor geld, en waren dus duur, maar waren wel goed getrainde, professionele soldaten. Het Spaanse leger was in deze tijd het beste ter wereld. 

Vraag

De Spanjaarden besloten de stad niet direct aan te vallen maar te belegeren. Wat is een voordeel en wat is een nadeel van deze aanpak?

We kijken een filmpje over het beleg van Leiden. Naderhand zijn er vragen. Opletten dus ;-)

Waarom slagen de Spanjaarden er niet in om Leiden te veroveren?

De Spaanse tactiek

Alva veroverde grote delen van de Zuidelijke Nederlanden. Maar belegeren kostte veel tijd, bij Haarlem verloor hij veel soldaten. 

Langzamerhand raakte het geld van Alva op:

1. Zijn soldaten gingen plunderen 

2. Alva ging extra belasting heffen, de tiende penning

Een belasting van 10% over de verkoop van goederen. Lijkt een beetje op het moderne BTW. 

De Spaanse tactiek

Alva strafte de verslagen steden hard, hij liet ze plunderen. 

Alva liet deze steden ook plunderen als ze zich overgeven. Naarden geeft zich over zonder te vechten, toch krijgt het straf.

De soldaten mogen dan vrij stelen wat los en vast zit. Mensen die zich verzetten worden vermoord. Veel vrouwen worden verkracht. 

Vraag

Waarom was een gebeurtenis als in Naarden eigenlijk wel handig voor de opstandelingen? Vraag jezelf af waarom men zo'n prent maakte. 

Vraag

Waarom ging de tactiek van Alva de Spanjaarden tegenwerken? Denk hierbij aan indirecte en onbedoelde of onverwachte gevolgen. 

Zet de gebeurtenissen in de juiste chronologische volgorde. Wat eerst gebeurde zet je bovenaan. Het laatste onderaan.

Protestanten komen samen in hagenpreken

Karel V stelt bloedplakkaat in

Filips stuurt Alva met een leger naar de NL

De Beeldenstorm breekt uit in Steenvoorde

WvO valt de NL binnen met een leger

Filips benoemt Willem vO tot stadhouder