2HAVO - Grammatica - HST3 (1)

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Planning vandaag:

10 minuutjes in stilte lezen.

Grammatica hoofdstuk 3 zinsdelen (WG of NG?)

HST 3

Gezegde: werkwoordelijk of naamwoordelijk?

Gezegde

Elke zin heeft een gezegde. 

Ik ga vandaag een taart bakken.

gezegde = ga bakken

De docent is vandaag ziek.

gezegde = is ziek

Gezegde

WG -> Het onderwerp doet iets.

Het belangrijkste ww heeft een duidelijke betekenis. 

Ik ga vandaag een taart bakken.

werkwoordelijk gezegde = ga bakken

Gezegde

NG = Het onderwerp is/wordt iets. Het belangrijkste ww heeft GEEN duidelijke betekenis.

Er is een aanvulling nodig: meestal een BN of ZN.

De docent is vandaag ziek.

naamwoordelijk gezegde = is ziek

Het belangrijkste ww noemen we hier een koppelwerkwoord. 

Gezegde

Koppelwerkwoord -> koppelt het onderwerp aan een eigenschap of kenmerk. 

Ik ben leraar op een middelbare school. 

ben = KWW 

leraar op een middelbare school = kenmerk

Gezegde

Hoe weet je of je een WG of een NG hebt?

Gezegde (stappenplan)

Stap 1: Zoek het belangrijkste ww in de zin.

               1. Staat er een vdw in de zin? 

                   a. Ja -> Het vdw is het bel.ww.

                   b. Nee -> ga naar vraag 2.

                2. Staan er meer ww in de zin?

                   a. Ja -> Het laatste ww is het bel.ww. (infinitief)

                   b. Nee -> Er is maar 1 ww, dus dat is bel.ww. (pv)

Wat is het belangrijkste ww?
Jente gaat vandaag logeren bij haar klasgenoot Katie.

Wat is het belangrijkste ww?
Tijn is erg verdrietig vandaag.

Wat is het belangrijkste ww?
Evelien en Eloise hebben een taart gebakken voor de klas.

Gezegde (stappenplan)

Stap 2: Heb ik een WG of een NG?

                1. Staat het bel.ww in het rijtje van de KWW?

                    (zijn-worden-blijven-blijken-lijken-schijnen)

                    a. Ja -> vraag 2

                    b. Nee -> Ik heb een WG. Alle ww in de zin horen erbij.

                2. Heeft het bel.ww een duidelijke betekenis?  

                     a. Ja -> Ik heb een WG. Alle ww in de zin horen erbij.

                     b. Nee-> Ik heb een NG. Ga naar stap 3.

TIP! Als je het KWW kunt vervangen voor een ander KWW dan heb je een NG.

Heb ik een NG of een WG?
Jente gaat vandaag logeren bij haar klasgenootje Katie.

Heb ik een NG of een WG?
Tijn is erg verdrietig vandaag.

Heb ik een WG of een NG?
Caro blijkt ziek te zijn vandaag.

Gezegde (stappenplan)

Stap 3: Wat is het naamwoordelijke deel van het NG?

                1. Het NG bestaat uit PV + alle andere ww + nw-deel

                2. Nw-deel = kenmerk/eigenschap van onderwerp.

                     Stel de vraag: WAT + PV + OND + alle ww. 

                     Het antwoord = nw-deel

Gezegde (stappenplan)

Voorbeeld:

Waarschijnlijk zullen de Spice Girls nog jaren beroemd blijven. 

bel. ww = blijven (staat in rijtje KWW en heeft geen duidelijke betekenis, dus NG) 

Wat zullen de Spice Girls blijven? Antwoord = [beroemd] = nw-deel

Gezegde (stappenplan)

Voorbeeld:

Waarschijnlijk zal de zieke leerling thuis blijven. 

Bel.ww = blijven (staat in het rijtje van de KWW, maar heeft een duidelijke betekenis. Namelijk op een plek zijn.) Dus ik heb een WG. 

Is dit een zin met een WG of NG?
Is die vrouw gevallen?

1. WG
2. NG

Is dit een zin met een WG of een NG?
Marcel is ziek.

1. WG
2. NG

De bibliotheek bleek zeer bijzondere literaire werken te bezitten.
WG of NG?

1. WG
2. NG

Ik werd vanmorgen wakker gemaakt voor de online lessen.
WG of NG?

1. WG
2. NG

WG of NG? Zij blijft hier wel wonen.

1. WG
2. NG

WG of NG?
Vincent wordt later een autohandelaar.

1. WG
2. NG

WG of NG?
Patricia is gelukkig met haar nieuwe vriend.

1. WG = is
2. NG = is gelukkig
3. NG = Patricia is gelukkig
4. WG = is gelukkig

WG of NG?
Op scholen worden verschillende lessen gegeven.

1. NG = worden gegeven
2. NG = worden verschillende lessen gegeven
3. WG = gegeven
4. WG = worden gegeven

WG of NG?
Waren Hans en Grietje in het sprookje eigenlijk een tweeling?

1. Geen van beide
2. NG
3. WG
4. WG en NG

Aan de slag!

Maak nu van blz. 89 uit je boek opdr. 1 t/m 4 (niet online!).

Let op: bij opdracht 4 ontleed je de zinnen volgens het stappenplan, met de tekens. Schrijf hier dus de hele zin over!

Wat klopt?

1. NG bestaat uit WG + HWW
2. NG bestaat uit WG + O
3. NG bestaat uit WG + naamwoordelijk deel
4. NG bestaat uit WG + werkwoordelijk deel

'zijn, worden, blijven, blijken, lijken en schijnen' noemen we

1. werkwoorden
2. zelfstandig werkwoorden
3. hulpwerkwoorden
4. koppelwerkwoorden

Wat is GEEN zelfstandig werkwoord?

1. fietsen
2. hebben
3. zijn
4. stelen

Hoe noemen we werkwoorden met een duidelijke betekenis?

1. zelfstandige werkwoorden
2. hulpwerkwoorden
3. koppelwerkwoorden

Er kunnen meerdere koppelwerkwoorden in een zin staan.

1. Waar
2. Niet waar

Een zin kan meerdere hulpwerkwoorden bevatten.

1. waar
2. niet waar

Benoem de hulpwerkwoorden:

Ik heb dat altijd al willen kopen

1. heb
2. heb, willen
3. kopen
4. heb, willen, kopen

Hoeveel hulpwerkwoorden zitten er in deze zin:

Ik zou je graag hebben willen zien.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat zijn de zelfstandige werkwoorden?

Op school mogen leerlingen nog altijd geen kauwgom eten.

1. mogen
2. eten
3. mogen eten

https:

Samenvattend

WG --> onderwerp DOET iets / belangrijkste ww heeft duidelijke betekenis

NG --> onderwerp IS/WORDT iets / belangrijkste ww heeft geen duidelijke betekenis

Belangrijkste ww in WG --> ZWW

Belangrijkste ww in NG --> KWW

Alle andere ww in de zin --> HWW

Aan de slag!

Maak nu van blz. 90 en 91 opdr. 1, 2 en 5. 

Dit mag eventueel wel online. 

Huiswerk voor morgen:

Blz. 89 opdr. 1 t/m 4 (als het goed is al (bijna) af). 

Blz. 90/91 opdr. 1, 2 en 5.