De tijden veranderen 1960-1980

De tijden veranderen 1960-1980

1 / 36

Slide 1: Tekstslide

NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

In deze les zitten 36 slides, met tekstslides en 4 videos.

Lesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

De tijden veranderen 1960-1980

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Programma

Ik, Jan Cremer

Rumoer

Voorbodes van het postmodernisme

Culturele revolutie

Democratisering en commercie

Seksuele revolutie

Emancipatie jeugdliteratuur

Meerstromenland

Neorealisme

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Programma

Neoromantiek

Beroemde gedichten

Realisme

Jan Wolkers

De grote drie

Tegenstroom

Maarten 't Hart

Feministische roman

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Ik, Jan Cremer

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 7 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Rumoer

'Ik lees niet, ik word gelezen.'
Om aandacht te krijgen, moet je zorgen voor rumoer.
Schelmenroman over het leven van schrijver en schilder Jan Cremer.
(gaat op reis, schildert, vertelt verhalen, versiert vrouwen en rijdt motor)
Geniet van alles wat God verboden heeft dit levert veel kritiek op.

Slide 8 - Tekstslide

Schelmen roman: Roman over een ‘schelm’, d.w.z. iemand die allerlei streken uithaalt en zich daarbij vaak niet aan de regels van wet en moraal houdt, maar die wel de sympathie van de lezer heeft.

Rumoer

Critici vinden het een verderfelijk boek.
Ouders verbieden hun kinderen het te lezen.
Uiteraard lezen die het wel (uit alle sociale lagen).
Begin jaren 60.

Slide 9 - Tekstslide

Schelmen roman: Roman over een ‘schelm’, d.w.z. iemand die allerlei streken uithaalt en zich daarbij vaak niet aan de regels van wet en moraal houdt, maar die wel de sympathie van de lezer heeft.

Voorbodes van het postmodernisme

Postmodernisme is de overkoepelende naam voor een cultuurstroming die een reeks van filosofische standpunten en esthetische stijlen in de kunst sinds eind jaren 1950 betreft. (opvolging modernisme)

Slide 10 - Tekstslide

Het postmodernisme is een radicale voortzetting van het modernisme en existentialisme, en zal het wereld- en mensbeeld tot in de 21ste eeuw be-

heersen.

Voorbodes van het postmodernisme

Vanaf de 19de eeuw gold literatuur als een hogere cultuurvorm die ook zou bijdragen aan de beschaving.

Literatuur was een volstrekt ernstige zaak.

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Voorbodes van het postmodernisme

Allerlei burgerlijke waarden en zekerheden worden op losse schroeven gezet en zullen de samenleving een nieuw aanzien geven en ook de literatuur. Het tweede deel van Ik, Jan Cremer verschijnt in 1966 en wordt bekroond met de

literaire prijs van Amsterdam.

De tijden veranderen.

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Culturele revolutie

Het Nederland van de wederopbouw, het Nederland van na de oorlog maakt plaats voor een nieuwe wereld. Een wereld vol economische groei en maatschappelijke en culturele ontplooiing.

Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 14 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Culturele revolutie

Protestlied 'The Times They Are-A-Changin' van Bob Dylan = popcultuur

De popcultuur en de vernieuwingsbewegingen strekken zich voor het eerst uit over de gehele wereld.

Oorzaak: welvaart: de draagbare en betaalbare transistorradio en vooral het nieuwe medium televisie, jongeren gaan zich anders kleden, gedragen en denken, en zetten zich af tegen de leefpatronen en ideeën van hun ouders.

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Culturele revolutie

De na de oorlog geboren babyboomers vormen een brede protestbeweging die zich met een optimistische toekomstvisie op ludieke wijze afzet tegen de gevestigde orde, taboes doorbreekt en experimenteert met nieuwe levenswijzen.

'Love, peace and understanding' is het wereldwijde credo van de jeugd. Er is een sterk geloof in een betere toekomst en in de maakbaarheid van de samenleving.

Slide 16 - Tekstslide

Babyboomers: de geboortegolf die in veel West-Europese landen en de Verenigde Staten optrad vlak na de beëindiging van de Tweede Wereldoorlog.

Culturele revolutie

Belangrijke thema's van de protestgeneratie zijn:

democratisering van de macht
seksuele vrijheid
liberalisering van softdrugs
gelijke kansen voor iedereen
(internationale) solidariteit
minder milieuvervuiling
antikapitalisme en antimilitarisme.

Slide 17 - Tekstslide

Babyboomers: de geboortegolf die in veel West-Europese landen en de Verenigde Staten optrad vlak na de beëindiging van de Tweede Wereldoorlog.

Democratisering en commercie

Goedkope pocket en paperbacks (i.p.v. luxe gebonden edities)

Het maakt literatuur betaalbaar en minder elitair.

Het succes van Ik, Jan Cremer is misschien vooral te danken aan deze verandering: niet een kostbare gebonden uitgave, maar een betaalbare paperback.

Slide 18 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Democratisering en commercie

Literatuur wordt een booming business:

door de welvaart
het groeiende bevolkingsaantal
een hoger opleidingsniveau

Democratisering literatuur:

Radio en tv geven maar wat graag zendtijd aan excentrieke schrijvers die geen blad voor de mond nemen. De auteurs zien op hun beurt dat al die media-aandacht zorgt voor hoge verkoopcijfers.

Slide 19 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Seksuele revolutie

De seksuele revolutie was een maatschappelijke omwenteling in de kijk op seksuele omgang en de seksuele moraal. Deze verandering greep plaats in de jaren '60 - '80 van de 20e eeuw. In het verlengde hiervan ligt de genderideologie.

Slide 20 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Seksuele revolutie kenmerken

meer de nadruk op de individuele beleving in plaats van op huwelijk en gezin

seksuele omgang werd, mede door de introductie van de pil als effectief anticonceptiemiddel, losgemaakt van de voortplanting; seks werd losgemaakt van baby's

seksuele omgang werd losgemaakt van het huwelijk: meer voor- en buitenechtelijke seks

seksuele omgang bleef niet beperkt tot één partner: seks met wisselende partners of met meerdere partners (vrije liefde, "seksuele bevrijding")

Slide 21 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Seksuele revolutie Literatuur

een mannelijke aangelegenheid

mannelijke schrijvers: Jan Wolkers, Jan Cremer, Gerard Reve en Remco Campert

zijn seksuele taboes doorbrekend

Hun kijk op seksualiteit is expliciet mannelijk

Van gelijkwaardigheid tussen man en vrouw is nog geen sprake

Slide 22 - Tekstslide

Pas in de jaren '8o, als er een nieuwe generatie jonge vrouwelijke auteurs aan

het woord komt, krijgt ook de vrouwelijke

seksualiteit een stem.

Emancipatie jeugdliteratuur

Emancipatie in de jaren '60 en vooral '70

In 1965 krijgt Annie M.G. Schmidt de Staatsprijs Voor kinder- en jeugdliteratuur.

Het is de erkenning van de jeugdliteratuur als literair genre.

Verbeelding, stijl en literaire techniek in de jeugdliteratuur doen niet langer onder voor die voor volwassenen.

Slide 23 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Emancipatie jeugdliteratuur

Het Schrijverscollectief: (o.a. Willem Wilmink) schrijft voor allerlei kinderprogramma's vernieuwende liedjes en gedichten over seksualiteit, pesten, oorlog, discriminatie, echtscheiding en milieuvervuiling.

Kortom, over het volle leven.

Het is gedaan met de betutteling.

Jongeren worden in het gezin en op school steeds meer benaderd als volwaardige en autonome personen.

Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 25 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Meerstromenland

Neorealisme

Het neorealisme vindt de werkelijkheid wonderlijker dan fictie. In het neorealisme is niet de fantasie of het persoonlijke gevoelsleven de belangrijkste inspiratiebron, maar de dagelijkse realiteit.

Neoromantiek

De neoromantische literatuur kenmerkt zich vooral door sterk escapisme, ofwel de neiging de alledaagse werkelijkheid te ontvluchten, wat vooral tot uiting komt in de beschrijving van het bovennatuurlijke en geheimzinnige en van bijvoorbeeld exotische streken.

Realisme

Slide 26 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Meerstromenland

Realisme

- De schrijver wil de lezer overtuigen dat de zaken in de tekst echt gebeurd zijn.

- De plaatsen en gebeurtenissen in de roman zijn daadwerkelijk gebeurd.

- Het verhaal speelt zich af in het heden en niet in het verleden.

- Het verhaal is objectief.

Slide 27 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Schrijvers

Jan Wolkers

Was een Nederlands schrijver, beeldhouwer en schilder. (Terug naar Oegstgeest en Turks fruit). Hij weigerde verscheidene prijzen. De holocaust en het oorlogsgeweld spelen dan

ook een prominente rol in zijn oeuvre.

De grote drie:

Harry Mulisch

Naoorlogse schrijvers. Voelde zich zeer betrokken bij de grote veranderingen die de maatschappij doormaakte.

Slide 28 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Schrijvers

2. De grote drie:

Gerard Reve

Was een Nederlands schrijver en dichter. Zijn bekendste werken zijn De avonden. De auteur raakte nogal eens in opspraak en gaf vaak aanleiding tot publieke debatten. Hoewel zijn literaire kwaliteiten altijd min of meer onomstreden zijn geweest, werd Reve juist om zijn thematiek en provocaties door velen verguisd en door vele anderen bewonderd.

Willem Frederik Hermans

Is toch zeker de meest gevreesde schrijver geweest. Al snel na de Tweede Wereldoorlog vestigde Hermans zijn reputatie als ‘kwelgeest van de Nederlandse letteren’. In diverse kritieken (polemische essays) beschimpte hij de Nederlandse politiek, zijn collega-auteurs en de Nederlandse literatuur, die in zijn ogen niets voorstelde.

Slide 29 - Tekstslide

Een essay is een beschouwende prozatekst of een artikel over een wetenschappelijk, cultureel of filosofisch onderwerp, waarin de schrijver zijn persoonlijke visie geeft op hedendaagse verschijnselen, problemen of ontwikkelingen. Het is afgeleid van het Franse woord 'essai', wat zoiets betekent als probeersel of proeve.

Slide 30 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 31 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Tegenstroom

Vanaf 1970 verschijnt er een stroom realistische romans en verhalen die heel toegankelijk zijn voor een groot publiek.

In het Manifest voor de jaren zeventig (1970) verzet een groep jonge schrijvers zich tegen het verliteratuurde klimaat en de 'wartaal' van de experimentelen.

Slide 32 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Tegenstroom

Dit type realisme : Simon Carmiggelt.

'Kronkels' in Het Parool

De zeventigers willen rechttoe rechtaan hun Sombere en soms ironische verhalen vertellen.

Schrijvers: Mensje van Keulen, F.B. Hotz en vooral Heere Heeresma

Slide 33 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Maarten 't Hart

leesbaar realistisch proza

literatuur is zelfexpressie, een manier om zich te verzoenen met zijn gereformeerde jeugd en met het menselijk tekort.

Een vlucht regenwulpen (1978)

Slide 34 - Tekstslide

groeit uit tot een van de populairste schrijvers van de jaren 80 en 90

Vergelijkbare schrijver is maarten Biesheuvel

Feministische romans

Een sterk geëngageerde vorm van realisme vinden we in het werk van Vrouwen die deel uitmaken van de tweede femínistische golf.

Onderwerpen:

Al onze moeilijkheden met relaties, seks, jaloezie, eenzaamheid. Met een man leven of zonder. Meer relaties of juist niet. De mannen op ons werk. De mannen in de linkse beweging. Andere vrouwen. Onze moeders.