2.3 In beweging

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

2.3 In beweging

Leerdoelen

Je kunt:

- de beenverbindingen van het skelet benoemen en aangeven hoe beweeglijk ze zijn.

- de onderdelen van een gewricht benoemen en hun functie geven

- drie soorten gewrichten in het skelet benoemen en omschrijven welke bewegingen ze kunnen maken

- uitleggen hoe spieren botten laten bewegen

- de onderdelen van een spier benoemen en uitleggen hoe een spier samentrekt

Begrippen

gewricht - kraakbeenverbinding - vergroeiing - naadverbinding - gewrichtsknobbel - gewrichtskom - kraakbeen - gewrichtskapsel - gewrichtsmeer - gewrichtsbanden - kogelgewricht - scharniergewricht - rolgewricht - kruisbanden - meniscus - pezen- armbuigspier - armstrekspier - antagonisten - buigspieren - strekspieren - spierschede - spierbundels - spiervezels

Wat weet je nog van?

Kennistest

Er volgen nu vragen om de voorkennis van de leerling te testen.

Wat is de naam van dit bot?

1. rib
2. schouderblad
3. borstbeen
4. sleutelbeen

Bekijk de afbeelding en lees de zin.
Kies in de zin steeds de juiste naam.

Bot P zit vast aan de kant van de A of B . Dat is dus C of D

1. Duim
2. Pink
3. Spaakbeen
4. Ellepijp

Wie heeft een goede lichaamshouding?

1. A
2. B
3. C
4. D

Waar zitten de kraakbeenschijven?

1. tussen de ruggenwervels
2. in gewrichten
3. tussen borstbeen en ribben
4. Aan uiteinden van botten

Wat wordt gedragen door de wervelkolom?

1. De romp
2. De schedel
3. De borst
4. Het bekken

Uitleg

Beenverbindingen

Hoe beweegt een gewricht?

• Gewrichtsknobbel > bolle kant van een bot
• Gewrichtskom > holle kant van een bot
• Kraakbeen > aan beide kanten van een bot
  - zorgt voor dat beenderen langs elkaar kunnen
  glijden en niet slijten
• Gewrichtskapsel > zit om het gewricht heen,
  houdt het gewricht bij elkaar
• Gewrichtssmeer > zorgt dat gewrichten soepel kunnen bewegen
• Gewrichtsbanden > extra versteviging van gewricht

Soorten gewrichten

Armbuigspier 

 Buig je arm en voel aan je armbuigspier.

Bij het buigen van je arm
wordt hij korter en dikker

Bij het strekken van je arm 

wordt hij langer en dunner

armbuigspier

(biceps)

Armbuigspier en armstrekspier

Spieren in je arm waardoor je je arm kan bewegen

biceps -> armbuigspier

triceps -> armstrekspier

Antagonisten 

Iedere spier heeft een antagonist.

Een spier kan namelijk zichzelf niet ontspannen: daar heeft hij zijn antagonist voor nodig!!

Antagonisten = spieren die een tegenovergesteld effect hebben 

Bouw van de spier

Om de spier zit een spierschede, een dik vlies dat de spierbundels bij elkaar houdt.

Aan beide uiteinden van de spier zit een pees. Met de pezen zit een spier vast aan botten. 

Een spier bestaat uit spierbundels. Een spierbundel is een verzameling spiervezels. 

Spiervezels zitten in groepjes bij elkaar in spierbundels. 

Als de spier samentrekt, trekken de spiervezels samen. Hoe meer spiervezels samentrekken, hoe meer kracht de spier geeft. Als je een zware tas optilt trekken er dus veel meer spiervezels in je arm samen dan dat je een potlood optilt.

Spieren zijn verbonden met zenuwcellen. Via de zenuwcellen komen impulsen, dat zijn elektrische stroompjes) bij de pier. Door deze impulsen trekt een spier samen. 

Dit is een tekening van een spier. Om de spier zit een spierschede. Aan beide uiteinden van de spier zit een pees. Met de pezen zit een spier vast aan botten. Een spier bestaat uit spierbundels. Een spierbundel is een verzameling spiervezels. Spieren zijn verbonden met zenuwcellen. Via de zenuwcellen komen impulsen bij de pier. door de impulsen trekt een spier Samen. 

Hoe trekt een spier samen?

Van groot naar klein:

Spier -> spierbundel -> spiervezel (=cellen)

VRAGEN?

Wisselmoment: vragen?

1

2

3

4

vergroeiing

naadverbinding

gewrichten

 kraakbeen

wat voor een beenverbinding zie je hier

1. naad
2. gewricht
3. vergroeid
4. kraakbeen

Welk nummer geeft de gewrichtsknobbel aan?

1. nummer 1
2. nummer 3
3. nummer 5
4. nummer 6

Wat voor gewricht is dit?

1. Kogelgewricht
2. Rolgewricht
3. Scharniergewricht
4. Geen van allen

Als de armbuigspier samentrekt wordt hij:

1. langer en dunner
2. langer en dikker
3. korter en dikker
4. korter en dunner

Kennistest 

Er volgen nu vragen om de voorkennis van de leerling te testen.

Weektaak

2.3 In beweging

AAN DE SLAG MET BIOLOGIE:

• Maak vraag 1 t/m 22 in LEERWERKBOEK
  
• Maak een BEGRIPPENLIJST
• Maak een SAMENVATTING