Voegwoord; lastige gevallen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Planning

- Uitleg Grammatica woordsoorten H5

- Aan het werk

Voegwoord; lastige gevallen

dat, dus, of, toen & wanneer

Grammatica woordsoorten H5

Inhoudsopgave 

1. Wat zijn voegwoorden? 
2. Onderschikkend & nevenschikkend voegwoord
3. Bijwoord
4. Betrekkelijk & aanwijzend voornaamwoord
5. Lastige gevallen: dat, dus, toen, of & wanneer

Wat zijn voegwoorden?

• Verbinden twee korte zinnen
•  En, maar, want, of, als, zodat, dat, omdat, hoewel etc.

Wat is het voegwoord?
Ik wilde vanochtend met de fiets naar school, maar mijn band was lek.

1. wilde
2. ik
3. maar
4. band

Wat is het voegwoord?
Lisa hielp Max met zijn huiswerk, zodat hij het beter begreep.

1. zodat
2. huiswerk
3. hij
4. beter

Onderschikkend & nevenschikkend voegwoord

• Onderschikkend: zinnen zijn afhankelijk van elkaar + begin bijzin (dat, doordat, toen, wanneer etc.)
• Nevenschikkend: zinnen kunnen los van elkaar (en, maar, want, of, dus) 

Onderschikkend of nevenschikkend?
Ik wilde naar een feestje, maar ik werd ziek.

1. Onderschikkend
2. Nevenschikkend

Bijwoord

• Geeft meer informatie
• WW, BNW, BW etc.
• Bijvoorbeeld: hier, wanneer, vandaag, hoe, nu etc.

Betrekkelijk voornaamwoord

• Verwijst naar eerder genoemd woord in de zin (antecedent)
• Dat, die, wie, wat

Aanwijzend voornaamwoord

• Wijst naar iets of iemand
• Die, dat, dit, deze 

Lastige gevallen

• Dat, dus, of, toen, wanneer
• Voegwoord of andere woordsoorten 

Dat

• Onderschikkend voegwoord (begin bijzin, wijst niet terug)
• Aanwijzend voornaamwoord (dat vervangbaar door dit)
• Betrekkelijk voornaamwoord (wijst terug naar antecedent)

OS.VGW / AANW.VNW / BETR.VNW?
Het liedje dat ik laatst luisterde.

1. Onderschikkend voegwoord
2. Aanwijzend voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord

OS.VGW / AANW.VNW / BETR.VNW?
De school vertelde de leerlingen dat ze volgende week vrij krijgen.

1. Onderschikkend voegwoord
2. Aanwijzend voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord

Dus

• Nevenschikkend voegwoord (verbindt twee hoofdzinnen)
• Bijwoord (geen verbindingswoord)

NS.VGW / BW?
Het wordt vast een leuke dag, dus maak je er niet druk om.

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Bijwoord

NS.VGW / BW?
Het sneeuwt vandaag en dus hoeven we niet naar school.

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Bijwoord

Of

• Nevenschikkend voegwoord (verbindt woorden, woordgroepen of hoofdzinnen)
• Onderschikkend voegwoord (begin van bijzin) 

NS.VGW / OS.VGW?
Weten jullie al of jullie overgaan naar klas 4?

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Onderschikkend voegwoord

NS.VGW / OS.VGW?
Je baan of je auto?

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Onderschikkend voegwoord

Toen

• Onderschikkend voegwoord (begin van bijzin)
• Bijwoord: geeft de tijd aan (geen verbindingswoord)

OS.VGW / BW?
Mees was gevallen en toen bloedde hij.

1. Onderschikkend voegwoord
2. Bijwoord

Toen Jos de heg snoeide, vond hij een vogelnest.

1. Onderschikkend voegwoord
2. Bijwoord

Wanneer

• Onderschikkend voegwoord (begin van bijzin; als, indien)
• Bijwoord (begin van een vraag; welke tijd?) 

OS.VGW / BW?
Wanneer ik niet genoeg slaap, ben ik moe.

1. Onderschikkend voegwoord
2. Bijwoord

Aan het werk!

Maak van Grammatica woordsoorten H5 (blz. 158 en 159) 

opdr. 1