SK_les10_H7.4_zuurbasereacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H7.3 les 10 zuurbase reacties

H7.4 Zuur-base reacties

Leerdoelen - wat leer je in deze paragraaf:

• een zuurbase-reactie herkennen
• in een reactievergelijking aangeven welk deeltje reageert als zuur of als base
• een onvolledige zuurbase-reactie kloppend maken

Let op: je krijgt een stencil dat de leerstof van H7.4 uit het boek vervangt!

Je leert en maakt  dit stencil voor de toets (en niet H7.4 uit het boek)

Zuurbase reacties

Bij een reactie tussen een zuur en een base 

geeft het zuur H⁺ af aan de base

Je herkent een zuurbase-reactie dus aan 

het verplaatsen van H+ ionen

Voorbeeld:

CH3COOH + OH- --> CH3COO- + HOH (=H2O)

Zijn de volgende reacties zuurbase reacties?
1.

2.

Na​3​​PO​4​​(s)−>3Na​+​​(aq)+PO​4​3−​​(aq)

4Al(s)+3O​2​​(g)−>2Al​2​​O​3​​(s)

1. alleen reactie 1
2. alleen reactie 2
3. ja, allebei
4. nee, geen van beide

uitleg

bij een zuurbase reactie moet een H+ ion verplaatsen van het ene deeltje voor de pijl (het zuur) naar het andere deeltje voor de pijl (de base)

In deze reactievergelijkingen komt geen H+ voor, dus dit kunnen geen zuurbase-reacties zijn

Zijn de volgende reacties zuurbase reacties?
1.

2.

K​2​​O(s)+H​2​​O(l)−>2K​+​​(aq)+2OH​−​​(aq)

HF+CH​3​​COO​−​​−>F​−​​+CH​3​​COOH

1. alleen reactie 1
2. alleen reactie 2
3. ja, allebei
4. nee, geen van beide

uitleg

1. K2O (s) + H2O (l) -> 2 K+ (aq) + 2 OH- (aq)

Het O2- ion (base) neemt H+ op van H2O (zuur). Dit zie je omdat er na de pijl 2x OH- ontstaat

2. HF  + CH3COO- (aq) -> F- + CH3COOH 

CH3COO- (base) neemt H+ op van HF (zuur). Dit zie je omdat er na de pijl CH3COOH en F- ontstaat 

Is de volgende reactie een zuurbase reactie?
Mg (s) + 2 H+ (aq) -> Mg2+ (aq) + H2 (g)

1. ja
2. nee

uitleg

Mg (s) + 2 H+ (aq) -> Mg2+ (aq) + H2 (g)

Er komt in deze reactievergelijking wel H+ voor, maar dit ion verplaatst niet van het ene deeltje voor de pijl (zuur) naar het andere deeltje voor de pijl (base). Mg neemt dit H+ ion niet op.

TIP: je herkent zuurbase reacties snel als je de formules van de zuren en de basen uit je hoofd kent (leren!)

Zuurbase reacties

Je gaat zo filmpjes bekijken van verschillende zuurbase-reacties. 

Na elk filmpje moet je aangeven welk deeltje reageert als zuur en welk deeltje als base

Zuurbase reacties

Je gaat zo filpmjes bekijken van verschillende zuurbase-reacties. 

Je ziet een zuurbase-reactie:

1. tussen twee gassen

2. tussen twee vaste stoffen

3. tussen een vaste stof en een oplossing

Na elk filmpje moet je aangeven welk deeltje reageert als zuur en welk deeltje als base

Er kunnen ook zuurbase-reacties optreden tussen twee oplossingen, maar daar laten we nu geen filmpje van zien.

Hieronder staat de reactievergelijking voor de vorming van salmiak. Wat is het zuur en wat is de base?

NH​3​​(g)+HCl(g)−>NH​4​​Cl(s)

Wat is het zuur en wat is de base bij de reactie tussen bariumhydroxide en ammoniumchloride ?

Ba(OH)​2​​(s)+2NH​4​​Cl(s)−>BaCl​2​​+NH​3​​+2H​2​​O

00:15

zuurbase reactie

Volgens de dame in het filmpje "lost kalk op in azijn"

Maar dat klopt dus niet

De kalk verdwijnt omdat er een zuurbase reactie optreedt tussen de base in kalksteen en het azijnzuur in de azijn

00:15

1. Het kalk in de waterkoker is kalksteen. Geef de formule van kalksteen. Gebruik Binas tabel 66A
2. Kan kalksteen oplossen in water?
Gebruik Binas tabel 45A

Azijn in een oplossing van azijnzuur in water.
Wat is de juiste notatie van een azijnzuuroplossing?

1. CH​3​​COOH(aq)
2. CH​3​​COO​−​​(aq)+H​+​​(aq)

Wat is in deze reactie het zuur en wat is de base?

Na​2​​CO​3​​+2CH​3​​COOH−>H​2​​CO​3​​+2CH​3​​COO​−​​+2Na​+​​

1. zuur: CH3COOH base: CH3COO-
2. zuur: CH3COOH base: Na2CO3
3. zuur: CH3COOH base: CO3 2-
4. zuur: H2CO3 base: CH3COO-

H2CO3 is koolzuur. Dit zuur is niet stabiel en valt uit elkaar. Welke twee stoffen ontstaan? Geef de formules

Koolzuur (H2CO3)

Als er bij een reactie H₂CO₃ ontstaat, krijg je ALTIJD CO₂ + H₂O

In de reactievergelijking wordt H2CO3 daarom vervangen door H2O + CO2

NOTEER EN LEER

Bij ontkalken zie je daarom kleine gasbelletjes:

Na​2​​CO​3​​+2CH​3​​COOH−>H​2​​O+CO​2​​+2CH​3​​COO​−​​+2Na​+​​

controleer

Beheers je nu de volgende leerdoelen?

• een zuurbase-reactie herkennen
  
• in een reactievergelijking aangeven welk deeltje reageert als zuur of als base
  
• een onvolledige zuurbase-reactie kloppend maken
  

Maak de opgaven op het stencil af

Welke vragen wil je in de volgende les besproken hebben? heb je nog andere vragen? Noteer ze hier: