Stijlfouten les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Stijlfiguren

We hebben eerder over stijlfiguren gehad.

Welke weten jullie nog? Weet je ook nog een voorbeeldje?

Formuleren: stijlfouten, dubbelop

Vandaag gaan we het hebben over stijlfouten. Namelijk over de volgende drie: pleonasme, tautologie en contaminatie.

Aan het einde van de les...

...kan je de volgende stijlfouten herkennen:

1. een pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie 

...

Pleonasme (blz. 120)

Bij een pleonasme is er sprake van twee verschillende woordsoorten, waarbij het ene woord iets uitdrukt wat al in het andere woord besloten ligt. 

• De witte sneeuw (bijv. nw. en zn.)

Tautologie

Een tautologie bestaat uit twee woorden die hetzelfde betekenen. Hier worden dezelfde woordsoorten gebruikt. 

• Zodra hij mijn bericht kreeg, is hij onmiddellijk op de fiets gestapt. 

Tautologie

Twee dezelfde woordsoorten samen gebruikt.

Je kan er 1 weglaten en dan is de zin correct.

Twee mogelijkheden.

Misschien wellicht komen ze erachter.

Pleonasme

Twee verschillende woordsoorten overlappen elkaar, ze zijn niet beide nodig. --> kenmerk, zit al in het woord besloten. 

De rode tomaat

De bitcoin is omlaag gekelderd.

Pleonasme en tautologie

Wat is hier het pleonasme?

?

Hoorde je hier een pleonasme of een tautologie?

1. Pleonasme
2. Tautologie

Ik rook een vieze stank.

1. Pleonasme
2. Tautologie

Hij wilde leren pottenbakken, maar dat bleek echter niet zo gemakkelijk.

1. Pleonasme
2. Tautologie

Soms heb ik weleens last van mijn nek.

1. Pleonasme
2. Tautologie

Contaminatie

Een contaminatie is een verhaspeling van twee woorden of uitdrukkingen. Deze worden dan door elkaar gebruikt, waardoor dus een contaminatie ontstaat. 

bijv. 

Je moet dat overnieuw doen! (overnieuw is de contaminatie)

Je moet dat opnieuw doen.

Je moet dat over doen.

Contaminatie

1 contaminatie: medeklasgenoot 

2 contaminatie: de prijs is duur 

3 contaminatie: zwaar wegen 

4 contaminatie: volgens mijn mening 

5 contaminatie: nachecken 

7 contaminatie: optelefoneren 

8. De temperatuur is warm.

Voorbeelden!

• 1 contaminatie: medeklasgenoot - klasgenoot
• 2 contaminatie: de prijs is duur - is te hoog
• 3 contaminatie: zwaar wegen - veel wegen / is zwaar
• 4 contaminatie: volgens mijn mening - volgens mij / naar mijn mening
• 5 contaminatie: nachecken - checken / nakijken
• 6 contaminatie: behoort tot een van de - is één van de / behoort tot
• 7 contaminatie: optelefoneren - opbellen / telefoneren
• 8. Contaminatie: De temperatuur is warm - De temperatuur is hoog/het is warm.

Meester in een noodsituatie.

Wat is een contaminatie?

1. Een foute combinatie van twee woorden/uitdrukkingen
2. De kleine lettertjes
3. Het gebruik van vaktaal
4. Iets wat je op twee manieren kunt uitleggen

Wij hopen in staat te zijn u volgende week te kunnen halen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Begrijpend lezen moet hij telkens overnieuw doen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Naar mijn persoonlijke mening kunnen die sokken echt niet.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Hij zal het snel even vlug afmaken.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Aan de slag

Maak opdracht 1 en 2 (blz. 120/121)

Onjuiste herhaling

Als een vast voorzetsel ten onrechte twee keer wordt gebruikt, is dat een onjuiste herhaling.

?

In de plannen van het kabinet om de hypoyheekrenteaftrek af te schaffen zien de meeste Nederlanders niets in.

Onjuiste herhaling

In de plannen van het kabinet om de hypotheekrenteaftrek af te schaffen, zien de meeste Nederlanders niets in.

Dit moet zijn:

In de plannen van het kabinet om de hypotheekrenteaftrek af te schaffen, zien de meeste Nederlanders niets. 

Notatie: in ... in = onjuiste herhaling

Onjuiste herhaling

(1) Op zo'n partij als Partij voor de Dieren zou een overtuigd vleeseter niet op moeten stemmen.

Onjuiste herhaling

(2) Het invullen van de belastingaangifte is iets waarmee veel mensen moeite mee hebben.

Dubbele ontkenning

Twee keer een ontkenning gebruiken, waardoor je het tegenovergestelde zegt van wat je bedoelt.

Hij gebruikt nooit geen suiker in de thee.

(‘nooit’ of ‘geen’ weglaten)

Incongruentie

Het getal van het onderwerp en de persoonsvorm zijn niet gelijk.

De media schrijven over de wedstrijd.

Een groep jongeren ergert zich aan het huidige rooster.

Incongruentie is...

1. ow en pv die in getal niet overeenkomen
2. een verwijsfout
3. een dubbelop fout
4. een fout in de bijzin

Lesdoelen behaald?

...kan je de volgende stijlfouten herkennen:

1. een pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie 

...kan je de formuleringsfouten herkennen:

1. dubbele ontkenningen
2.  onjuiste herhalingen
3. Incongruentie