Stijlfouten les 2

Stijlfiguren.
We hebben het vorige week over beeldspraak gehad.
Welke drie vormen waren er? Weet je ook nog een voorbeeldje?
1 / 36
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 3

In deze les zitten 36 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 4 videos.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Stijlfiguren.
We hebben het vorige week over beeldspraak gehad.
Welke drie vormen waren er? Weet je ook nog een voorbeeldje?

Slide 1 - Tekstslide

Beeldspraak
Vergelijking = Deze fietstocht lijkt wel de Tour de France.
Metafoor= Is deze Tour de France bijna afgelopen (zegt leerling zeurend als hij/zij naar kamp fietst).
Personificatie: De zon verbergt zich achter de wolken.

Slide 2 - Tekstslide

Formuleren: stijlfouten, dubbelop

Vandaag gaan we het hebben over stijlfouten. Namelijk over de volgende drie: pleonasme, tautologie en contaminatie.

En over formuleerfouten: Onjuiste herhaling, dubbele ontkenning en incongruentie.

Slide 3 - Tekstslide

Aan het einde van de les...
...kan je de volgende stijlfouten herkennen:
  1. een pleonasme
  2. tautologie
  3. contaminatie 

...kan je de formuleringsfouten herkennen:
  1. dubbele ontkenningen
  2.  onjuiste herhalingen
  3. Incongruentie


Slide 4 - Tekstslide

Pleonasme
Komt van het Griekse woord 'pleonasmos', betekent: overvloed.
Bij een pleonasme is er sprake van twee verschillende woordsoorten, waarbij het ene woord iets uitdrukt wat al in het andere woord besloten ligt. 
  • Het witte sneeuw.

Slide 5 - Tekstslide

Tautologie
Een tautologie lijkt op een pleonasme, maar in dit geval herhaal je de hele betekenis van een woord. Een tautologie wordt soms gebruikt als een uitdrukking. Dan is het gebruik van een tautologie goed: gratis en voor niets, na lang wikken en wegen.
Fout is een tautologie als het overtollig is:
  • Zodra hij mijn bericht kreeg, is hij onmiddellijk op de fiets gestapt

Slide 6 - Tekstslide

Slide 7 - Video

Tautologie
Twee dezelfde woordsoorten samen gebruikt.
Je kan er 1 weglaten en dan is de zin correct.
Twee mogelijkheden.
Voor altijd en eeuwig
Misschien wellicht komen ze erachter.

Pleonasme
Twee verschillende woordsoorten overlappen elkaar, ze zijn niet beide nodig. --> kenmerk, zit al in het woord besloten. Maar 1 mogelijkheid.
De rode tomaat
De bitcoin is omlaag gekelderd.

Slide 8 - Tekstslide

Pleonasme en tautologie

Slide 9 - Tekstslide

Wat is hier het pleonasme?
?

Slide 10 - Tekstslide

Slide 11 - Tekstslide

Slide 12 - Tekstslide

Slide 13 - Video

Hoorde je hier een pleonasme of een tautologie?
A
Pleonasme
B
Tautologie

Slide 14 - Quizvraag

Contaminatie
Een contaminatie is een verhaspeling van twee woorden of uitdrukkingen. Deze worden dan door elkaar gebruikt, waardoor dus een contaminatie ontstaat. 

bijv. 
Je moet dat overnieuw doen! (overnieuw is de contaminatie)
Je moet dat opnieuw doen.
Je moet dat over doen.

Slide 15 - Tekstslide

Contaminatie
1 contaminatie: medeklasgenoot 
2 contaminatie: de prijs is duur 
3 contaminatie: zwaar wegen 
4 contaminatie: volgens mijn mening 
5 contaminatie: nachecken 
6 contaminatie: behoort tot een van de 
7 contaminatie: optelefoneren 
8. De temperatuur is warm.

Slide 16 - Tekstslide

Voorbeelden!
  • 1 contaminatie: medeklasgenoot - klasgenoot
  • 2 contaminatie: de prijs is duur - is te hoog
  • 3 contaminatie: zwaar wegen - veel wegen / is zwaar
  • 4 contaminatie: volgens mijn mening - volgens mij / naar mijn mening
  • 5 contaminatie: nachecken - checken / nakijken
  • 6 contaminatie: behoort tot een van de - is één van de / behoort tot
  • 7 contaminatie: optelefoneren - opbellen / telefoneren
  • 8. Contaminatie: De temperatuur is warm - De temperatuur is hoog/het is warm.

Slide 17 - Tekstslide

Meester in een noodsituatie.

Slide 18 - Tekstslide

Wat is een contaminatie?
A
Een foute combinatie van twee woorden/uitdrukkingen
B
De kleine lettertjes
C
Het gebruik van vaktaal
D
Iets wat je op twee manieren kunt uitleggen

Slide 19 - Quizvraag

Waar is dit woord een contaminatie van: irriteren aan
A
ergeren aan, irriteren aan
B
irriteren aan, ergeren
C
ergeren aan, irriteren
D
irriteren, ergeren

Slide 20 - Quizvraag

De oude bejaarde ging op donderdag een gezellig potje klaverjassen.
A
Tautologie
B
Pleonasme
C
Contaminatie

Slide 21 - Quizvraag

Wij hopen in staat te zijn u volgende week te kunnen halen.
A
Tautologie
B
Pleonasme
C
Contaminatie

Slide 22 - Quizvraag

Begrijpend lezen moet hij telkens overnieuw doen.
A
Tautologie
B
Pleonasme
C
Contaminatie

Slide 23 - Quizvraag

Slide 24 - Video

Onjuiste herhaling
Als een vast voorzetsel ten onrechte twee keer wordt gebruikt, is dat een onjuiste herhaling.

?
In de plannen van het kabinet om de hypoyheekrenteaftrek af te schaffen zien de meeste Nederlanders niets in.

Slide 25 - Tekstslide

Onjuiste herhaling
In de plannen van het kabinet om de hypotheekrenteaftrek af te schaffen, zien de meeste Nederlanders niets in.

Dit moet zijn:
In de plannen van het kabinet om de hypotheekrenteaftrek af te schaffen, zien de meeste Nederlanders niets. 

Notatie: in ... in = onjuiste herhaling

Slide 26 - Tekstslide

Onjuiste herhaling

(1) Op zo'n partij als Partij voor de Dieren zou een overtuigd vleeseter niet op moeten stemmen.

Slide 27 - Tekstslide

Onjuiste herhaling

(2) Het invullen van de belastingaangifte is iets waarmee veel mensen moeite mee hebben.

Slide 28 - Tekstslide

Dubbele ontkenning
Twee keer een ontkenning gebruiken, waardoor je het tegenovergestelde zegt van wat je bedoelt.

Hij gebruikt nooit geen suiker in de thee.
(‘nooit’ of ‘geen’ weglaten)

Slide 29 - Tekstslide

Slide 30 - Tekstslide

Slide 31 - Tekstslide

Incongruentie
Het getal van het onderwerp en de persoonsvorm zijn niet gelijk.
De media schrijven over de wedstrijd.
Een groep jongeren ergert zich aan het huidige rooster.

Slide 32 - Tekstslide

Slide 33 - Video

Incongruentie is...
A
ow en pv die in getal niet overeenkomen
B
een verwijsfout
C
een dubbelop fout
D
een fout in de bijzin

Slide 34 - Quizvraag

Slide 35 - Tekstslide

Lesdoelen behaald?
...kan je de volgende stijlfouten herkennen:
  1. een pleonasme
  2. tautologie
  3. contaminatie 

...kan je de formuleringsfouten herkennen:
  1. dubbele ontkenningen
  2.  onjuiste herhalingen
  3. Incongruentie

Slide 36 - Tekstslide