Module 3 - Lesweek 3

• Maatschappelijke zorg
• MBO
• Studiejaar 1

Lesweek 3

Clienten met een lichamelijke beperking

Eerst terugblikken

Wat betekenen de volgende begrippen ook al weer?

Beperking

Stoornis

Aandoening

Syndroom

Symptoom

Ziektebeeld

Welke dagelijkse zaken zou iemand met een lichamelijke beperking moeite mee kunnen hebben?

ADL

Algemene dagelijkse levensverrichtingen; handelingen die de mens op dagelijkse basis verricht. Aan de hand van deze handelingen krijg je inzicht in de zelfredzaamheid van een client en waar je een client eventueel bij kunt helpen om zelfredzamer te worden/waar hij/zij hulp nodig bij heeft in het dagelijkse leven.

VERSCHILLENDE LICHAMELIJKE BEPERKINGEN

Zintuigelijke beperking

Motorische beperking

Orgaanbeperking

Neurologische beperking

Één of meer organen werken niet meer

Zenuwstelsel en hersenen

Zien, horen (+ tast, reuk en  proeven)

Spieren en gewrichten (bewegingsapparaat)

3.2 Clienten met een zintuiglijke beperking

Een beperking waarbij één of meerdere zintuigen niet of minder goed werken

Auditieve beperking

• Slechthorendheid
  Verschillende vormen
• Doofheid
  Geboorte/kindertijd? > Gevolgen voor taalontwikkeling

Wat zouden mensen met een auditieve beperking kunnen gebruiken om te communiceren?

Spraakafzien: gesproken boodschap begrijpen door te kijken naar de bewegingen van de mond, lichaamstaal en mimiek

Zoek op in je boek:
Hoe pas je je communicatie aan aan die van de client?

Visuele beperking

Slechtziend of blind

• Met bril/lenzen nog steeds slecht zicht? > Slechtziend
  - Verlies van gezichtsscherpte
  - Vlekken i.p.v. scherpe omtrekken
  - Kokervisus
• Minder dan 5%? > Blind

Zoek op in je boek:
Wat kun je doen om iets te betekenen voor een client met een visuele beperking?

Zelf ervaren!

• Vorm tweetallen
  
• Kies wie "blind" en wie de begeleider
• Jullie krijgen een masker
• Daarna wisselen

Opdracht

Ga eens in de kantine zitten (ongemaskerd ga je naar beneden). Probeer eens vanuit je stoel iets uit de automaat te halen, en eet/drink het buiten op. Ervaar het als "blinde", maar ook als "begeleider".

LET OP DE VEILIGHEID!

3.3 Clienten met een motorische beperking

Clienten met een storing aan het bewegingsapparaat

Bewegingsapparaat

Gewrichten, gewrichtsbanden, spieren, slijmbeurzen, pezen.

Spierdystrofie

Verzamelnaam voor erfelijke spieraandoeningen met spierzwakte.

Twee vormen:

• Duchenne spierdystrofie
• Becker spierdystrofie

Duchenne

• Jongens en mannen
• Missen het eiwit dystrofine
• Spieren verzwakken
• Eerst schouders en bekken > verspreiding in het hele lichaam

Duchenne

• Eerste verschijnsel nl. opstaan en leren lopen > 2e levensjaar
  - Later beginnen, snel vallen, waggelen, op de tenen lopen
  
• Rond 4e levensjaar > Gowers manoeuvre

Duchenne

• Rond 10e levensjaar > rolstoelafhankelijk
  
• Daarna steeds beperkter
• Helft van clienten wordt niet ouder dan 30 jaar

Zoek op in je boek:
Wat kun je doen om iets te betekenen voor een client spierdystrofie?

Andere tips

Belangrijk:

• Spieren soepel houden door regelmatig te bewegen
• Ouders willen zo lang mogelijk hun eigen kinderen verzorgen > welke ondersteuning hebben zij nodig?
• Makkelijke voeding
• Scooter voor (jong)volwassene; loopfiets of handrolstoel voor kinderen

Becker

• Erfelijk
• Jongens/mannen 
• Spierzwakte > trager dan Duchenne
• Spierkramp na inspanning en geringe uithoudingsvermogen
• Klachten beginnen tussen 5e en 30e levensjaar
• Onderlichaam wordt vaker zwaarder getroffen

Wat zijn de voornaamste verschillen tussen Duchenne en Becker?

Spasticiteit

Verhoogde spierspanning in één of meerdere spieren

• Oorsprong in de hersenen
• Komt voor op elke leeftijd
• Kan verschillende oorzaken hebben (bevalling, letsel aan het hoofd of ruggenmerg, aandoening)

Spasticiteit

Lees de symptomen en kenmerken van spasticiteit (p. 25)

Maak het boek dicht en beantwoord de volgende vraag

Wat is GEEN kenmerk of symptoom zoals vermeld in het boek van spasticiteit

1. Moeizaam bewegen van armen en benen
2. Gebogen knieën en heupen
3. Moeilijk of niet kunnen spreken of lachen
4. Stotteren

Spasticiteit

Als de gespannenheid van de spieren toeneemt > contractuur

Andere problemen

• Minder soepel verloop van ontwikkeling van de motoriek (bv. vastpakken)
• Problemen met ADL
• Problemen met schrijven, spelletjes, sporten, etc.

Lees eens de tips door bovenaan p. 26

Contractuur

Blijvende samentrekking van de spieren dat leidt tot een verkromming of verstijving van een gewricht of lichaamsdeel

Reumatische aandoeningen

Drie categorieen

1. Ontstekingsreuma
2. Artrose
3. Wekedelenreuma 

Reuma

Symptomen en kenmerken

• Vermoeidheid
• Pijn/stijfheid in de spieren en gewrichten
• Moeite met dagelijkse handelingen
• Heeft ook invloed op iemands werk, hobbies > machteloosheid, gevoel van eenzaamheid

Reuma

Mogelijke oorzaken

• Verstoring van het imuunsysteem
• Erfelijk
• Stress/langdurige belasting
• Roken en overgewicht kunnen ook een rol spelen

Tip

Beweeg regelmatig om de spieren en botten sterk te maken > pijn vermindering

Welke tip kun je iemand geven die een reumatische aandoening heeft? Gebruik hierbij het boek (p. 27).

Osteoporose

Osteoporose

Botten worden poreus en verliezen hun stevigheid

Hoe zou jij omgaan met het idee dat je botten minder sterk zijn dan andere?

Lees p. 27 + 28 over osteoporose. Wat zijn twee zaken waar iemand met osteoporose op zou kunnen letten?

Orgaanbeperking

Diabetes Type 1

• Ontstaat op jonge leeftijd
• Auto-imuunziekte = lichaam valt zichzelf aan

Diabetes Type 2

• "Ouderdomssuiker"
• Door overgewicht, te weinig beweging, leeftijd, slecht leefpatroon, hoge bloeddruk, zwangerschap, genetische aanleg

Zoek eens op wat het verschil is tussen een hyper en een hypo

Verschil tussen hypo en hyper?

Hypo vs. Hyper

Hypo = te laag bloedsuikerspiegel

Hyper = te hoog bloedsuikerspiegel

Hypo

• Zweten
• Trillen
• Duizelig zijn
• Plots geprikkeld zijn (boos)
• Hoofdpijn
• Moeheid
• Honger
• Niet meer goed kunnen praten

Hyper

• Dorst en een droge mond
• Veel plassen
• Moeheid
• Hoofdpijn
• Misselijk en/of overgeven
• Plots geprikkeld zijn (boos)

Zo herken je een hypo of een hyper

Puzzel

In tweetallen, maak een kruiswoordpuzzel waarbij je gebruik maakt van de verschillende termen en betekenissen van deze lesweek.

Je krijgt een blank blad met hokjes, en deelt de kruiswoordpuzzel zelf in. Daarna maak je de hokjes zelf zwart met een stift.

Later maken jullie elkaars puzzel.