Les 1. De Boodschap van de Engel: Het Begin van een Wonder

• Levensbeschouwing
• Godsdienst
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Instructions

Rubric_ Geboortekaartje voor Jezus.docx

Kerst.doc

Worksheets

De familie van Jezus.docx

Opdracht geboortekaartje.docx

De Engel Gabriël bezoekt Maria.docx

Kerst

De Boodschap van de Engel: Het Begin van een Wonder

Deze handleiding biedt u de nodige ondersteuning bij het geven van drie lessen over het kerstverhaal. In deze lessen staan de gebeurtenissen van Kerst centraal, van de aankondiging van de geboorte van Jezus tot en met de reis van de wijzen uit het oosten. Het doel is om leerlingen niet alleen kennis te laten maken met dit bijzondere verhaal, maar hen ook te laten reflecteren op de betekenis ervan voor verschillende culturen en tijden.

Opzet van de lessen

De lessen zijn als volgt opgebouwd:

De aankondiging: De boodschap van de engel Gabriël aan Maria en de betekenis hiervan.

De geboorte: Het verhaal van Jezus’ geboorte in Bethlehem en de omstandigheden waarin dit plaatsvond.

De wijzen: De reis van de wijzen naar Bethlehem, hun geschenken en de symboliek daarvan.

Elke les bevat:

• Een korte inleiding op het thema.
• Concrete werkvormen, inclusief opdrachten en suggesties voor interactie.
• Optionele verdiepingsvragen om leerlingen te laten nadenken over de bredere impact van het verhaal.

Extra: Gebundeld verhaal

Voor docenten die liever alle lessen in één document aanbieden, is een bijlage toegevoegd waarin het gehele kerstverhaal gebundeld is. Dit kan eenvoudig worden geprint en als boekje worden uitgedeeld aan de leerlingen.

We hopen dat deze handleiding een praktische en inspirerende hulpbron voor u is en dat u met plezier aan de slag gaat met deze bijzondere kerstlessen!

In deze les gaan leerlingen aan de slag met het kerstverhaal en verkennen zij de betekenis van de geboorte van Jezus. Door zich in te leven in dit verhaal, krijgen zij een beter begrip van de culturele en historische context van Kerst.   

Deze les biedt leerlingen een laagdrempelige manier om de waarden van het kerstverhaal te onderzoeken en eigen te maken. 

Bovendien stimuleert het maken van een geboortekaartje de creativiteit, het inlevingsvermogen en de presentatievaardigheden van de leerlingen. 

Met de bijgevoegde rubriek kunnen docenten de opdracht op een gestructureerde manier beoordelen.

Leerdoelen

• Je kunt belangrijke woorden en zinnen in de aankondiging van Jezus’ geboorte herkennen en markeren.
• Je bent instaat om te begrijpen welke delen van de tekst je aanspreken en je  kunt uitleggen waarom deze belangrijk voor je zijn.
• Je kunt vragen stellen bij stukken tekst die je niet begrijpt.
• Je kunt het kerstverhaal creatief verwerken door een geboortekaartje voor Jezus te maken, met symbolen en kleuren die passen bij de boodschap van Kerst.

Leerdoelen

De grote kerstquiz!

Test je kennis over kerst!!!!!

Welke gebeurtenis vieren we met Kerst?

1. Het begin van de winter
2. Het weer langer worden van de dagen
3. De verjaardag van de kerstman
4. De geboorte van Jezus

Hoe lang geleden werd Jezus geboren?

1. Ongeveer 1000 jaar geleden
2. Ongeveer 2000 jaar geleden
3. Dat is niet bekend
4. Ongeveer 3000 jaar geleden

Waar werd Jezus geboren?

1. In de keizerlijke hoofdstad Rome
2. In Nazareth, een onbelangrijke plaats
3. In Bethlehem, de stad van David
4. In Jeruzalem, de stad van de vrede

Wanneer werd Jezus waarschijnlijk geboren?

1. Midden in de winternacht
2. Op een heerlijke zomerdag
3. Dat staat niet in de Bijbel
4. Op een stromachtige herfstdag

De exacte geboortedatum van Jezus is niet bekend, maar historici en Bijbelgeleerden zijn het erover eens dat het waarschijnlijk niet in de winter was. Hoewel Kerstmis op 25 december wordt gevierd, is dit hoogstwaarschijnlijk niet de werkelijke geboortedag van Jezus.

Wanneer werd Jezus geboren?

Historici schatten dat Jezus waarschijnlijk werd geboren tussen het jaar 6 v.Chr. en 4 v.Chr..

De exacte dag of maand wordt niet genoemd in de Bijbel, maar er zijn aanwijzingen dat het eerder in de lente of herfst plaatsvond.

Waarom niet in de winter?

Er zijn een paar belangrijke redenen waarom het onwaarschijnlijk is dat Jezus in december werd geboren.

De herders waren 's nachts in het veld

"In diezelfde streek verbleven herders, die 's nachts in het open veld de wacht hielden bij hun kudde."

(Lucas 2:8)

In de winter (december) verbleven herders meestal niet 's nachts in de velden, omdat het te koud was. Schapen werden in de koudere maanden vaak naar beschutte plekken of stallen gebracht.

Herders lieten hun kuddes eerder in de lente of herfst in de open lucht grazen, wanneer het weer milder was.

Dit suggereert dat de geboorte van Jezus waarschijnlijk plaatsvond in de lente of herfst, niet in december.

De Romeinse volkstelling

"In die tijd kondigde keizer Augustus een decreet af dat alle inwoners van het rijk zich moesten laten inschrijven."

(Lucas 2:1)

Voor de volkstelling moesten mensen naar hun geboorteplaats reizen, wat in de winter erg onpraktisch was.

De Romeinen planden zulke tellingen doorgaans in mildere seizoenen (zoals de lente of herfst) om de reisomstandigheden gemakkelijker te maken voor de bevolking.

Het is daarom onwaarschijnlijk dat de volkstelling werd gehouden in de koude wintermaanden.

Waarom vieren we dan Kerst op 25 december?

De keuze voor 25 december heeft te maken met de Romeinse geschiedenis en de kerstening van heidense feestdagen:

De Romeinen vierden op 25 december het feest van "Sol Invictus" (de onoverwinnelijke zon), een feest ter ere van de zonnegod.

De dag viel samen met de winterzonnewende, het moment waarop de dagen weer langer beginnen te worden.

In de 4e eeuw koos de christelijke kerk ervoor om de geboorte van Jezus op 25 december te vieren, waarschijnlijk om het heidense feest te vervangen met een christelijke viering.

Hoe heette de moeder van Jezus?

1. Maria
2. Martha
3. Eva
4. Elizabeth

Wat zongen de engelen bij de geboorte van Jezus?

1. Ze zongen "Ere zij God en vrede op aarde"
2. Ze zongen en speelden "Jingle Bells"
3. Ze zongen "Stille nacht, heilige nacht"
4. Er waren geen engelen aanwezig

Wie kwamen er op visite?

1. De president van Amerika
2. De kerstman
3. Drie koningen uit het oosten
4. Drie wijzen uit het westen

Wat deed koning Herodes toen hij hoorde over de geboorte van Jezus?

1. Hij deed niets, waarom zou hij?
2. Hij ging uit nieuwsgierigheid op visite bij dit Koningkind
3. Hij liet uit jaloersheid alle jongetjes jonger dan twee jaar vermoorden
4. Hij liet overal rondbazuinen dat hij de koning was

Op welke plek is Jezus geboren?

1. In het ziekenhuis
2. In een stal
3. In een gewoon huis
4. In een vijf sterren hotel

Waar denk jij aan bij het woord "kerst"?

Religie

Zonder Religie

Woordweb:

Vraag de leerlingen om individueel of in kleine groepen een woordweb in te vullen met woorden en zinnen die zij associëren met kerst. 

Moedig hen aan om zowel religieuze als niet-religieuze elementen te overwegen. Geef voorbeelden om hen op weg te helpen.

Nadat de leerlingen het woordweb hebben ingevuld, ga je samen met de klas een onderverdeling maken in 

Religie en Niet-religie.

We gaan het de komende lessen over kerst hebben. Overal zie je al dingen die met kerst te maken hebben.

 Lichtjes, kerstbomen, kerstmannen, kerststallen, en nog veel meer. 

Maar hebben al die dingen eigenlijk wel met kerst te maken?

Wat vieren we nu eigenlijk met kerst?

Opdracht 1

Lees de tekst en doe het volgende:

• Onderstreep de belangrijkste woorden en zinnen.
  
• Zet een uitroepteken bij dingen die jij heel belangrijk vindt.
• Zet een vraagteken bij dingen die jij niet snapt.

In de bijlage tref je ook de tekst "De familie van Jezus" aan die hoort bij deze les.

Deze tekst kun je ook uitdraaien en elke leerling een kopie geven. Samen kun je met de leerlingen de opdracht maken.

Opdracht 2

Lees de tekst en doe het volgende:

• Onderstreep de belangrijkste woorden en zinnen.
  
• Zet een uitroepteken bij dingen die jij heel belangrijk vindt.
• Zet een vraagteken bij dingen die jij niet snapt.

In de bijlage tref je ook de tekst "De engel bezoekt Maria" aan die hoort bij deze les.

Deze tekst kun je ook uitdraaien en elke leerling een kopie geven. Samen kun je met de leerlingen de opdracht maken.

In het Oude Testament komen engelen vaak voor als boodschappers of dienaren van God die een specifieke taak hebben. Ze worden door God gestuurd om belangrijke boodschappen over te brengen, om mensen te beschermen, om te straffen of om hulp te bieden. 

Het woord voor “engel” in het Hebreeuws is mal’akh, wat letterlijk “boodschapper” betekent. Hier zijn enkele belangrijke rollen en verschijningen van engelen in het Oude Testament:

1. Engelen als Boodschappers

Engelen worden in het Oude Testament regelmatig gestuurd om boodschappen van God aan mensen over te brengen. Een bekend voorbeeld hiervan is de engel die aan Abraham verschijnt om hem te vertellen dat zijn vrouw Sara op hoge leeftijd een zoon zal krijgen (Genesis 18). Ook in Genesis 22 wordt een engel naar Abraham gestuurd om hem te stoppen wanneer hij zijn zoon Isaak op het punt staat te offeren. De engel verschijnt op een cruciaal moment om Gods boodschap door te geven.

2. Engelen als Beschermers

Engelen treden soms op als beschermers van mensen in nood. In het verhaal van Daniël in de leeuwenkuil (Daniël 6) wordt bijvoorbeeld beschreven hoe een engel Daniël beschermt door de monden van de leeuwen te sluiten. Ook in Exodus 23:20-23 belooft God een engel voor de Israëlieten uit te sturen om hen te beschermen op hun reis naar het Beloofde Land.

3. Engelen als Uitvoerders van Straf

In sommige gevallen voeren engelen Gods straf of oordeel uit. In 2 Samuel 24 wordt bijvoorbeeld een engel gestuurd om een plaag te veroorzaken als straf voor de zonden van koning David en het volk. Ook in het verhaal van Sodom en Gomorra in Genesis 19 komen engelen om de stad te vernietigen vanwege de zonden van haar inwoners, maar ze redden eerst Lot en zijn familie.

4. Engelen als Aanbidders van God

Engelen worden ook vaak beschreven als hemelse wezens die in Gods nabijheid verblijven en Hem aanbidden. In Jesaja 6 ziet de profeet Jesaja een visioen van engelen, serafs genaamd, die bij Gods troon staan en “Heilig, heilig, heilig is de HEER van de hemelse machten” zingen. Deze wezens worden ook wel gezien als de hemelse wachters van Gods heiligheid.

5. Engelen en Profetieën

In het boek Daniël spelen engelen een belangrijke rol in de openbaringen en profetieën die Daniël ontvangt. De engel Gabriël verschijnt aan Daniël om hem visioenen uit te leggen en toekomstige gebeurtenissen te openbaren (Daniël 8 en 9). Gabriël legt Daniël uit hoe God Zijn plannen zal vervullen en geeft inzicht in gebeurtenissen die nog moeten plaatsvinden.

Symboliek en Betekenis van Engelen in het Oude Testament

Engelen in het Oude Testament zijn vaak symbolen van Gods macht, bescherming en nabijheid. Ze helpen mensen in nood, wijzen de weg, en tonen Gods zorg voor Zijn volk. Engelen staan symbool voor het directe ingrijpen van God in de wereld en de betrokkenheid van God bij Zijn schepping. In elk verhaal waarin engelen verschijnen, herinneren ze de mensen eraan dat God aanwezig is en handelt in hun leven.

Maria was waarschijnlijk bekend met verhalen over engelen uit het Oude Testament. Als Joods meisje zou ze zijn opgegroeid met de heilige geschriften  waarin engelen vaak als boodschappers en dienaren van God verschenen. Ze zou hebben geweten dat een ontmoeting met een engel een buitengewone gebeurtenis was, meestal met grote betekenis.

Engelen brachten vaak boodschappen die het leven van degene die ze ontmoetten volledig veranderden – zoals in het geval van Abraham, Mozes, en Daniël. Bovendien hadden deze ontmoetingen vaak te maken met belangrijke gebeurtenissen in Gods plan, soms zelfs met gevaar of oordeel. Het feit dat Maria zelf een engel ontmoette, zou haar hebben doen beseffen dat er iets heel bijzonders stond te gebeuren.

Daarnaast wist Maria dat engelen vaak verschijningen waren die ontzag en soms angst inboezemden vanwege hun heilige, bovennatuurlijke aard. Dit verklaart haar schrik en verwarring bij de verschijning van de engel Gabriël. 

Gabriël merkte haar angst op en zei direct: “Wees niet bang, Maria, want God heeft je zijn gunst geschonken.” Dit laat zien dat Gabriël haar gerust wilde stellen en dat de boodschap positief was, ondanks de overweldigende verschijning.

Toen Gabriël haar vertelde dat ze “genade gevonden had bij God” en dat zij de moeder van de Messias zou worden, wist Maria dat haar leven een bijzondere wending zou nemen, een roeping die van groot belang was voor haar volk en het geloof.

Maria’s reactie laat zien dat ze zich bewust was van de ernst en het gewicht van deze boodschap. Ze was nederig en misschien ook bevreesd voor de grote verantwoordelijkheid die haar werd toevertrouwd, wat heel begrijpelijk is in het licht van wat ze wist over engelen en hun rol in Gods plan. 

Haar reactie, "Hoe zal dat gebeuren?" en later haar bereidwillige antwoord, "Mij geschiede naar uw woord" (Lucas 1:38), getuigen van haar vertrouwen in God, ondanks de enorme uitdaging die voor haar lag.

Van wie was Jozef een afstammeling? 

Welke boodschap heeft de engel voor Maria?

Hoe zal Maria zwanger worden?

Opdracht 3

Neem de volgende les iets mee wat over een geboorte gaat. 

Het mooiste is als je iets kunt vinden over je eigen geboorte  

of over de geboorte van een familielid.

Je mag ook een afbeelding van het kaartje maken (voorkant en achterkant). 

Deze kun je dan op de volgende dia uploaden.

Opdracht voor de leerlingen:

Voorbereiding voor de volgende les: Neem iets mee dat te maken heeft met een geboorte. Idealiter breng je iets mee over je eigen geboorte, zoals een geboortekaartje, geboortefoto’s of een ander voorwerp. Dit kan ook over de geboorte van een familielid gaan.

Alternatief: Als je niets kunt of mag meenemen, kun je thuis een foto maken van de binnen- en buitenkant van een geboortekaartje of ander geboortegerelateerd voorwerp. Deze foto kun je in LessonUp uploaden op de daarvoor bestemde dia in de presentatie van de docent. 

Let op: Dit kan alleen thuis als jij als docent de les  gedeeld hebt met de klas.

Uploaden in de klas: Als je de foto nog niet thuis hebt kunnen uploaden, kun je deze tijdens de les in de klas op je laptop of tablet toevoegen aan de LessonUp-presentatie.

Tips voor de docent:

Zorg dat de presentatie van de les al met de leerlingen gedeeld is, zodat zij de mogelijkheid hebben om thuis hun foto’s toe te voegen.

Creëer een veilige en open sfeer waarin leerlingen zich prettig voelen om persoonlijke verhalen te delen. 

Bespreek eventueel van tevoren met de klas hoe ze respectvol omgaan met elkaars verhalen en voorwerpen.

Moedig leerlingen aan om kort toe te lichten waarom zij het gekozen voorwerp of de afbeelding belangrijk vinden.

Upload hier eventueel de foto die je gemaakt hebt.

Opdracht: Geboortekaartje.

Stel je voor dat Jezus vandaag zou worden geboren en dat er een geboortekaartje 

voor hem gemaakt zou worden. 

Je gaat zelf een geboortekaartje ontwerpen voor Jezus.

Voorkant: Bedenk een passende afbeelding en een titel voor de voorkant van het kaartje. 

Binnenkant: Schrijf een tekst alsof dit een echt geboortekaartje zou zijn. 

Let op: Deze opdracht staat ook in de bijlage om eventueel uit te printen en uit te delen aan de leerlingen.

Opdracht: Maak een Geboortekaartje voor Jezus.

Doel van de opdracht:

Leerlingen ontdekken het kerstverhaal en gebruiken hun creativiteit om een geboortekaartje voor Jezus te maken. Hierbij leren zij over het historische en culturele belang van de geboorte van Jezus en oefenen zij inlevingsvermogen door zich voor te stellen hoe deze gebeurtenis zou worden aangekondigd.

Opdrachtomschrijving voor de leerlingen:

Stel je voor dat Jezus vandaag zou worden geboren en dat er een geboortekaartje voor hem gemaakt zou worden. Je gaat zelf een geboortekaartje ontwerpen om deze bijzondere geboorte aan te kondigen. Gebruik je creativiteit en kennis van het kerstverhaal om dit op een originele manier te doen.

Ontwerp je geboortekaartje:

Voorkant: Bedenk een passende afbeelding en een titel voor de voorkant van het kaartje. Je kunt hierbij denken aan symbolen zoals een ster, de stal of de drie koningen.

Binnenkant: Schrijf een tekst alsof dit een echt geboortekaartje zou zijn. 

Vermeld:

Naam: Jezus

Geboortedatum: 25 december

Plaats van geboorte: Bethlehem

Bijzondere boodschap of wens voor de wereld (bijvoorbeeld een vredeswens).

Voeg eventueel andere details toe, zoals namen van “ouders” (Maria en Jozef) en informatie over het bezoek van de herders of koningen.

Gebruik van materialen:

Je kunt de kaart tekenen, schilderen of digitaal ontwerpen. Gebruik wat voor jou het beste werkt en waarmee je je creativiteit het best kunt uiten.

Zorg dat het kaartje er feestelijk en uitnodigend uitziet, zoals een geboortekaartje hoort te zijn.

Geef leerlingen eventueel tijd om tijdens de lessen hier mee bezig te zijn.

Hoe vind je dat je zelf gewerkt hebt?

😒🙁😐🙂😃