C5 Grammatica p5: verwijzen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom 3G! 

Ga lekker zitten volgens de plattegrond. 

Leg het volgende vast op tafel:

• Nieuw Nederlands + schrift
• leesboek

Pak je leesboek en ga lekker lezen!

Aan de slag!

Maak zelfstandig de formatieve toets in LessonUp.

Klaar? Neem de LessonUp van Grammatica H3: verwijzen door.

Deze les

Grammatica H3: Verwijzen 

Aan het eind van de les:

• kun je de juiste verwijswoorden gebruiken.

Huiswerk H3E

Donderdag 23 november:

• Grammatica hf. 3: opdr. 1 t/ 3 + 7
• Formuleren hf. 3: 

Huiswerk H3F

Vrijdag 24 november:

• Grammatica hf. 3: opdr. 1 t/ 3 + 7
• Formuleren hf. 3: opdr. 1 t/m 3 + 8

vieze en schone kleren

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

in- en uitgang

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Samentrekking

• voorwaartse samentrekking: een antieke lamp en een moderne
• achterwaartse samentrekking: binnen- en buitenland

Let ook op het streepje!

Samentrekkingen komen voor op drie niveaus:

• woordniveau: zon- en feestdagen (streepje)
  
• woordgroepsniveau: dure auto's en huizen (geen streepje)
  
• zinsniveau: Iris volleybalt op zaterdag Peter op zondag.

Goede of foutieve samentrekking? 

Samentrekking op zinsniveau: Iris volleybalt op zaterdag Peter op zondag.

Samentrekken mag alleen als aan drie voorwaarden is voldaan:

• dezelfde functie: zinsdeel, woordsoort
• dezelfde betekenis:
• hetzelfde getal: enkelvoud, meervoud

Goede of foutieve samentrekking? 

Stap 1: Kijk welke woorden zijn weggelaten 

Stap 2: Bepaal de functie, de betekenis en het getal (enkelvoud of meervoud) van beide 'zinnetjes'

Stap 3: Controleer of dit in beide gevallen hetzelfde is

Mijn les Nederlands was vandaag weer geweldig en zal ik daarom niet snel vergeten.

Hij heeft een diploma en daar hard voor gewerkt.

1. goed
2. fout

Ik heb mijn fiets gekregen en uitgeprobeerd op mijn verjaardag.

1. goed
2. fout

In de stad werd een avondklok ingesteld en op alle kruispunten militaire wachtposten geïnstalleerd.

1. goed
2. fout

Verwijzen

Verwijzen
Welke zin is juist?

Het meisje dat daar loopt.

Het meisje die daar loopt.

Verwijzen

De jongen koopt een fiets. De jongen fietst op zijn fiets naar huis. De jongen laat zijn fiets zien aan zijn moeder. De jongen is blij met zijn fiets. 

Verwijzen

De jongen koopt een fiets. De jongen fietst op zijn fiets naar huis. De jongen laat zijn fiets zien aan zijn moeder. De jongen is blij met zijn fiets. 

Verwijzen

De jongen koopt een fiets. De jongen fietst op zijn fiets naar huis. De jongen laat zijn fiets zien aan zijn moeder. De jongen is blij met zijn fiets. 

De jongen koopt een fiets. Hij fietst erop naar huis. Hij laat hem zien aan zijn moeder. De jongen is er blij mee. 

Verwijswoorden

Met een verwijswoord wijs je terug naar een of meer woorden die eerder genoemd zijn, het antecedent. Vaak is dit antecedent de kern van een zinsdeel. 

Hoe herken je het geslacht van een woord?

Onzijdige woorden

Het-woorden zijn onzijdig.

Ook namen van landen, provincies, steden en clubs

Verkleinwoorden 

Je verwijst met	en
het, zijn	dit, dat

Vrouwelijke woorden

De-woorden zijn mannelijk óf vrouwelijk. 

Vrouwelijk zijn:

• vrouwelijke dieren of personen 
• de woorden op de volgende uitgangen:

-heid, -nis, - ing, -schap, -st, -te, -de, -ie, -ij, -iek, - theek, -teit, -tuur

Je verwijst met	en
zij, ze, haar	deze, die

Leer deze uitgangen uit je hoofd!

Mannelijke woorden

De-woorden zijn mannelijk óf vrouwelijk.

Mannelijk zijn: 

• mannelijke personen en dieren
• ook woorden waarbij je niet kunt vaststellen of het mannelijk of vrouwelijk is.

Je verwijst met	en
hij, hem, zijn	deze, die

Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

De koningin

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

Duitsland

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

De apotheek

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

De tafel

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Let op!

Verwijswoorden - hen/hun

Het verwijswoord hen gebruik je als lijdend voorwerp (lv) en na een voorzetsel (vz).

Het verwijswoord hun gebruik je als meewerkend voorwerp (mv).

Anita’s ouders wonen vlakbij en ze bezoekt hen vaak. Ze neemt dan iets lekkers voor hen mee en bezorgt hun een gezellige middag.

Let op!

Verwijswoord - wat 

Met het verwijswoord wat verwijs je naar

• dat en datgene
• een onbepaald voornaamwoord (alles, iets, niets en het enige), 
• een overtreffende trap (het beste) 
• een hele zin:

Er stond een lange file voor de brug, wat behoorlijk tegenviel.

Let op!

Verwijswoord - dieren/mensen

• Naar dieren en dingen verwijs je met daar/waar+voorzetsel (daarvan, waarover)
  
• Naar mensen verwijs je met voorzetsel+wie (van wie, over wie):
  

De SRV-man bij wie ik wekelijks boodschappen doe, beschikt over een luxe wagen, waarmee hij door het dorp rijdt

De vereniging vraagt ........................ leden om een gift ................ gebruikt zal worden voor zieke kinderen.

zijn

haar

dat

die

hun

zij

Mijn oma, ........................... ik elke dag een appje krijg, heeft een auto .......................... ze veel kilometers aflegt.

waarvan

van wie

waarmee

met wie

De meeste mensen hechten aan .......... vrije weekend.

1. het
2. hun
3. zijn
4. hen

Aan de slag!

Maak de volgende opdrachten zelfstandig:

• Cursus 5 Grammatica §5: opdr. 1 t/m 3 en 5

Klaar? 

Maak een samenvatting van de theorie van §3 en §5, oefen extra via NN Online of ga lezen in je leesboek. 

Huiswerk

Donderdag 30 januari:

• C5 §5: opdr. 1 t/m 3 en 5