Niet aangeboren hersenletsel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Google

Phineas Gage

Zorgvragers met aandoeningen aan de hersenen

Leerdoelen

Aan het einde van deze twee lessen kun je...

•  ...uitleggen wat de term NAH betekent, heb je inzicht in het verschil tussen traumatisch en niet traumatisch hersenletsel en kun je voorbeelden noemen. 
• ...beredeneren wat de gevolgen van NAH zijn in de directe omgeving en voor de naasten en kun je hierbij verpleegkundige diagnoses en interventies benoemen.

Inhoud van deze les

• Wat is NAH
• Filmpje
• Oorzaken: traumatisch en niet traumatisch hersenletsel
• Gevolgen: zichtbare en onzichtbare gevolgen 

Niet aangeboren hersenletsel

Definitie NAH:

Een beschadiging van het hersenweefsel door een hersenaandoening die op enig moment vanaf de geboorte is ontstaan (Zorg voor Beter, 2018)

Epidemiologie

• Jaarlijks krijgen in Nederland naar schatting 130.000 tot 140.000 mensen te maken met een vorm van hersenletsel, hiervan zijn er 19.000 kinderen en jongeren.
• Jaarlijks houden ongeveer 40.000 mensen blijvende beperkingen over aan NAH.

Traumatisch hersenletsel

Niet traumatisch hersenletsel

Zuurstof tekort na reanimatie

Auto ongeluk

Covid-19

Val van de trap

Vergiftiging door alcohol of drugs

Niet traumatisch hersenletsel

• CVA
  
• Ontsteking hersenen/hersenvlies (encefalitis/ meningitis)
  
• Tumor
  
• Overmatig alcohol- en drugsgebruik
  
• Epilepsie
• Als gevolg van neurologische aandoeningen zoals Parkinson en Multiple Sclerose.
• Na reanimatie
  
• Bijna verdrinking
• COVID-19

Traumatisch hersenletsel

Zonder schedelletsel:

Harde klap/knal tegen het hoofd, bijv. bij (verkeers)ongeluk

Shaken baby-syndroom

Met schedelletsel:

Binnendringen van botgedeeltes als gevolg van schedelbreuk.

Binnendringen van een voorwerp, zoals een kogel, steekwapen of ijzeren voorwerp.

NAH

1. Is een medische diagnose
2. Kan ontstaan tijdens de geboorte
3. Verzamelnaam van allerlei diagnoses in het brein
4. Is te genezen

feitjes over NAH

• NAH ontstaat na de geboorte.
• Het kan ontstaan door verschillende oorzaken.
• Er ontstaat een breuk in de levenslijn. Door deze breuk is er sprake van een veranderd leven. Er is een tijd van vóór en een tijd na het hersenletsel. 
• Hersenletsel verandert mensen, bijna niemand wordt weer zoals hij of zij was.
  
• NAH is geen diagnose maar een verzamelnaam van allerlei aandoeningen in het brein.
  

 

(onzichtbare) gevolgen van NAH

Onzichtbare gevolgen vallen vaak pas na verloop van tijd op

1. Waar
2. Niet waar

Zichtbare gevolgen

Onzichtbare gevolgen

halfzijdige verlamming

Incontinentie

epilepsie

Verwaarlozing lichaamshelft

concentratiestoornis

prikkelbaar

initiatief-loos

Zichtbare (lichamelijk) gevolgen

• Hemiplegie
• Hemiparese
• Hemianopsie
• Apraxie
• Incontinentie
• Epilepsie

Onzichtbare gevolgen

• Cognitief: aandacht- en concentratievermogen, vermoeidheid, geheugenstoornis (agnosie)
• Communicatief: taal en spraakstoornissen (afasie, dysartrie)
• Gedragsmatig: geen/verminderd ziekte inzicht, rusteloos, agressief, teruggetrokken
• Emotioneel: karakterverandering, decorumverlies, verminderd zelfvertrouwen, onzekerheid, depressie

Behandeling?

(Neuro)revalidatie 

met o.a. neuroloog, neuroverpleegkundige, psycholoog, fysiotherapeut, ergotherapeut, logopedist, gedragskundige, spelactiviteitentherapeut etc.

Zeer weinig mensen herstellen volledig na hersenletsel.

Morgen...

Wat kun je als verpleegkundige betekenen voor mensen met NAH en hun naasten?

Evaluatie

• Vertel in eigen woorden wat NAH is
  
• Wat weet je nog over traumatisch letsel?
  
• En wat over niet traumatisch letsel?
  
• Welke (onzichtbare) gevolgen waren nieuw voor je? 

Volgende week

Begeleiding van NAH

Verpleegkundige taken

• Begeleiden bij afasie
  
• Huidverzorging verlamde lichaamshelft
  
• Begeleiden bij verminderd zicht
  
• Mondverzorging
  
• Begeleiden bij geheugenverlies
• Begeleiden van apraxie
• Begeleiden bij emotioneel gedrag
• Voorkomen van bedcomplicaties
• Psychosociale zorg

NAH week 3

Welke termen / begrippen zijn blijven hangen van de vorige lessen?

Begeleiding en benadering

Mensen die door NAH getroffen zijn, hebben vaak in meer of mindere mate ondersteuning nodig. Het begeleiden van mensen met NAH is complex, aangezien je te maken hebt met een disharmonisch profiel bij de cliënt en elke cliënt uniek is. 

 

Niet aangeboren hersenletsel heeft blijvende gevolgen. Dat wil echter niet zeggen dat na de acute en revalidatiefase er niets meer gedaan kan worden voor de betrokken. Integendeel, gedurende de chronische fase van het NAH kunnen er verschillende ondersteuningsmethodieken ingezet worden die de getroffene helpen hun leven weer op orde te krijgen.

Wat is een disharmonisch profiel?

Disharmonisch profiel

Een intelligentiekloof is een kloof tussen de verbale IQ en de performale IQ. Verbale intelligentie heeft betrekking op woordenschat, taalgevoel en redeneringsvermogen. Performale intelligentie gaat over praktisch inzicht, problemen oplossen en ruimtelijk of visueel inzicht.

Begeleiding en behandeling

Opdracht vorige keer, verdiep je in de begeleiding en behandeling van mensen met NAH

Vragen:

- Welke begeleidingsmethodieken zijn er voor mensen met NAH?

- Wat houdt de PRET-strategie in?

- Wat is in de algemene regel belangrijk in de begeleiding van mensen met NAH?

Begeleidingsmethodieken NAH elke groepje 1 methode

• Triple C
• Methode perspectief
• PRET-Strategie 
• Behandelprogramma Hersenz

casus 

André en Nanda zijn al jaren een stel. Hun relatie is een beetje met ups en downs maar ze redden het altijd nog samen. Nanda heeft twee jaar geleden een CVA gehad (Cerebro Vasculair Accident. Vrij vertaald: ongeluk in de hersenbloedvaten). Zichtbaar letsel heeft ze niet maar er is wel onzichtbaar letsel. Zo is ze snel moe en vaak lusteloos, waardoor ze veel tijd in bed doorbrengt. Ze doet weinig meer aan het huishouden en ze ziet het niet zitten om naar de supermarkt te gaan om boodschappen te doen. De verantwoordelijkheid van het huishouden ligt grotendeels bij André op het bord, terwijl hij ook 40 uur in de week werkt. Hij kan zich maar moeilijk inleven in Nanda. Sterker nog, hij heeft een beetje het idee dat ze zich aanstelt. Sinds een paar weken komt thuisbegeleider Floor langs om Nanda te ondersteunen. Ze ziet dat de relatie tussen André en Nanda niet lekker gaat. Ze besluit met André te gaan praten. 

Vragen:

1. Beschrijf 5  gevolgen/problemen die de mensen in de omgeving van een cliënt met NAH kunnen ervaren. Geef bij elk probleem/gevolg ook een voorbeeld.
   
2. Beschrijf de specifieke gevolgen op de jongere gezinsleden, als een ouder/verzorger NAH heeft.
   
3. Waarom is het belangrijk om de familie van de cliënt te betrekken in de begeleiding? Geef twee redenen.
   
4. Schrijf drie manieren op hoe je als professional de familie kunt betrekken bij de begeleiding.
   
5. In welke mate is de mantelzorger André (uit de casus) gemotiveerd? Leg uit waarom je dat vindt.
   
6. Bedenk een oplossing om te voorkomen dat André als mantelzorger uitvalt.  

Vragen Stranger in the Family

• Welk veranderd gedrag laat de man zien?
  
• Hoe gaat zijn gezin hiermee om?
  
• Denk je dat de man het zelf beseft dat zijn karakter veranderd is?
  
• Hoe gaat zijn vrouw hiermee om? 

Gastlessen

• 12 april 12:30 uur Korsakov
• 19 april 12:30 uur NAH 
• Volgende week start thema 11

Opdracht in Teams

Kijk de filmpjes en maak daarna de vragen met je groepje.