11.5 Erfelijke aandoeningen
11.5 Erfelijke aandoeningen
1 / 19
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 4
This lesson contains 19 slides, with text slides.
Lesson duration is: 50 minItems in this lesson
11.5 Erfelijke aandoeningen
Slide 1 - Slide
Doelen van deze les
Je leert:
hoe je een stamboom maakt
hoe aangeboren aandoeningen ontstaan
wanneer je naar een erfelijkheidsvoorlichter gaat
Slide 2 - Slide
De 9 begrippen die je absoluut moet kennen
fenotype meiose
genotype mitose
intermediair
dominant homozygoot
recessief heterozygoot
Slide 3 - Slide
vierkant = man
rond = vrouw
Stambomen
Slide 4 - Slide
Opdracht 1:
Welke eigenschap is dominant: wit of zwart?
Waaraan kun je dit zien?
Slide 5 - Slide
Opdracht 1:
Welke eigenschap is dominant, wit of zwart?
Waaraan kun je dit zien?
Antwoord:
zwart = dominant
Dat kun je zien aan 11, 12 en 15
Slide 6 - Slide
Opdracht 1:
Welke eigenschap is dominant, wit of zwart?
Waaraan kun je dit zien?
Antwoord:
zwart = dominant
Dat kun je zien aan 11, 12 en 15
Als twee ouders met dezelfde eigenschap een nakomeling met een andere eigenschap hebben, zijn de ouders altijd heterozygoot!
Aa Aa
aa
Slide 7 - Slide
Opdracht 2:
Schrijf in je schrift 1 t/m 16 en probeer achter elk nummer het genotype op te schrijven
Slide 8 - Slide
Opdracht 2:
Schrijf in je schrift 1 t/m 16 en probeer achter elk nummer het genotype op te schrijven
Stap 1: alle witte cavia's hebben aa
aa
aa
aa
aa
aa
Slide 9 - Slide
Opdracht 2:
Schrijf in je schrift 1 t/m 16 en probeer achter elk nummer het genotype op te schrijven
Stap 2: als een zwarte caviaouder een witte nakomeling heeft is de ouder sowieso Aa
aa
aa
aa
aa
aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Slide 10 - Slide
Opdracht 2:
Schrijf in je schrift 1 t/m 16 en probeer achter elk nummer het genotype op te schrijven
Stap 3: als een witte caviaouder een zwarte nakomeling heeft, is deze nakomeling sowieso Aa
aa
aa
aa
aa
aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Slide 11 - Slide
Opdracht 2:
Schrijf in je schrift 1 t/m 16 en probeer achter elk nummer het genotype op te schrijven
Stap 4: er zijn nu nog paar zwarte cavia's over waarvan je niet zeker weet of het AA of Aa is. Je schrijft ze dan allebei op
aa
aa
aa
aa
aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
AA of Aa
AA of Aa
Slide 12 - Slide
aa
aa
aa
aa
aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
AA of Aa
AA of Aa
Slide 13 - Slide
Aangeboren aandoeningen
kunnen op twee manieren overerven
Manier 1:
RECESSIEVE OVERERVING
Het ziekmakende gen is recessief
AA: gezond
Aa: gezond (drager)
aa: ZIEK
Twee gezonde ouders kunnen een zieke nakomeling krijgen
Manier 2:
DOMINANTE OVERERVING
Het ziekmakende gen is dominant
AA: ZIEK
Aa: ZIEK
aa: gezond
Twee gezonde ouders kunnen geen zieke nakomeling krijgen
Slide 14 - Slide
Voorbeeld
Thalasserie is een zeer ernstige bloedziekte die het gevolg is van afwijkende rode bloedcellen. De ziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen. Iemand die heterozygoot is voor dit gen, wordt een drager genoemd. Een drager heeft meestal voldoende gezonde rode bloedcellen en heeft de ziekte in een minder ernstige vorm.
Robbie en Monica zijn allebei drager van thalasserie.
Hoe groot is de kans dat een kind van Robbie en Monica de ernstige vorm van thalasserie heeft?
Slide 15 - Slide
Slide 16 - Slide
gezond (drager)
Aa
A of a
A AA Aa
a Aa aa
A a
gezond (drager)
Aa
A of a
Slide 17 - Slide
gezond (drager)
Aa
A of a
A AA Aa
a Aa aa
A a
AA: 25% Aa: 50% aa: 25%
gezond: 75% ziek: 25%
gezond (drager)
Aa
A of a
Slide 18 - Slide
Bezig met opdrachten
Maak eerst van WB blz. 94 opdr. 18 - bespreken
Ga hierna verder met alle andere opdrachten
Vragen? Stel ze..
4TL: deze week H11.5 afmaken en H11 herhalen
