Les 6: Gezond leven

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

6: Gezond leven

Onderwerpen  thema 3

1. Bloed

2. De bloedsomloop

3. Het hart

4. Uitscheiding

5. Immuunsysteem

6. Gezond leven

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe je je hart en bloedvaten gezond kunt houden
• Je kunt de gevolgen van alcohol op korte en lange termijn noemen

Bloeddruk

• Druk van het bloed op de wand van de bloedvaten
• Bloeddruk neemt toe bij inspanning en daalt wanneer je rust
• Te lage bloeddruk: Duizelig, misselijk, sterretjes bij het opstaan --> menstruatie
• Hoge bloeddruk komt vaker voor en is ongezond
• Stress, roken, overgewicht en zout eten dragen bij aan een hoge bloeddruk.

Slagaderverkalking

• Bij beschadiging van bloedvat plakken witte bloedcellen + vette stoffen (cholesterol) vast aan de wand. Zo ontstaat een verdikking.  Wordt hard door kalk. 
• Bloedvat wordt steeds smaller en er kan minder bloed (en zuurstof) doorheen. Weefsel of orgaan achter verstopte bloedvat gaat daardoor steeds slechter werken.
• Slagaderverkalking begint al op jonge leeftijd. Iedereen krijgt er mee te maken.

• Verdikking hoeft niet de slagader volledig af te sluiten
• In die verdikking kunnen wel scheurtjes ontstaan. 
• Je verliest  bloed en op het wondje komt een korstje (stolsel) 
• Korstje kan bloedvat afsluiten of loskomen en verderop in lichaam een (smaller) bloedvat afsluiten.

Hartinfarct: Wanneer een kransslagader wordt afgesloten krijgen de hartspieren ineens geen zuurstof meer en raakt het hart beschadigd.

Gezond leven

• Een gezonde levensstijl verkleint de kans op hart- en vaatziekten. 
• Erfelijkheid speelt ook een rol, maar het meest belangrijke is een gezonde levensstijl!

Gezonde levensstijl

1. Niet roken
2. Geen alcohol drinken! En na je 18e maximaal 1 glas per dag
3. Eet gezond en gevarieerd (T2: Voeding en vertering)
4. Beweeg regelmatig (minimaal 30 min. per dag)
5. Voorkom stress en ontspan genoeg

Tips voor minder stress

1. Schrijf op wat je graag doet en maak daar tijd voor
2. Grote opruiming/ schoonmaak van je slaapkamer ruimt ook op in je hoofd. 
3. Doe één ding tegelijk en neem daar echt de tijd voor
4. Routine in je dag- en nachtritme
5. Prop niet je hele dag vol met activiteiten

Alcohol

• Heeft een verdovende werking. Komt via bloed overal in lichaam
• Waarnemings- en reactievermogen neemt door alcohol af
• Minder remmingen, geheugen en kritiek. 

• Jongeren zijn extra gevoelig. Hersenen zijn nog in ontwikkeling tot je 24e! Dus meer kans op hersenschade.

• De lever en nieren werken hard om alcohol uit het lichaam te krijgen.
• Kater: Veel vocht verloren + giftige stoffen die ontstaan bij de afbraak van alcohol.
• Alcoholgehalte in bloed wordt uitgedrukt in promillage 1‰ (duizendsten)

Promille: Hoeveelheid alcho

Leerdoelen

• Je kunt noemen hoe je je hart en bloedvaten gezond kunt houden
• Je kunt de gevolgen van alcohol op korte en lange termijn noemen

Estafette spel

• Klas in 2 groepen. Om de beurt één persoon een kaartje pakken en het begrip tekenen op bord. De rest van de groep gaat raden. 

• Je mag in je tekening geen letters en cijfers gebruiken!

• Welke groep als eerste alle kaartjes geraden heeft, heeft gewonnen!

1. Rode bloedcel
2. Witte bloedcel
3. Bloedplaatje

1. Bovenste holle ader
2. Aorta
3. Kransslagader
4. Longader

Welk type bloedvat is dit?

1. Slagader
2. Ader
3. Haarvat

Wat geeft het vraagteken aan?

1. Rechterboezem
2. Kransslagader
3. Harttussenwand
4. Bovenste holle ader

Welk type
bloedvat is
dit?

1. Slagader
2. Ader
3. Haarvat

Welk type
bloedvat
is dit?

1. Slagader
2. Ader
3. Haarvat

Welk type
bloedvat is
dit?

1. Slagader
2. Aderkleppen
3. En spataderen
4. Haarvaten

1. Rode bloedcel
2. Witte bloedcel
3. Kleine bloedcel
4. Bloedplaatje

1. Rechterkamer
2. Rechterboezem
3. Harttussenwand
4. Linkerboezem

1. Rode bloedcel
2. Witte bloedcel
3. Bloedplaatje

1. Kleine bloedsomloop
2. Grote bloedsomloop

1. Nierbekken
2. Niermerg
3. Nierschors
4. Urineleider

Wat drijft om deze ziekteverwekker heen?

1. Antistoffen
2. Antigenen
3. Bacteriën

1. Slagaders
2. Aders
3. Haarvaten

1. Kleine bloedsomloop
2. Grote bloedsomloop

1. Longader
2. Onderste holle ader
3. Longader
4. Longslagader

1. Nierbekken
2. Nierschors
3. Niermerg

Estafette spel

• Klas in 2 groepen. Om de beurt één persoon een kaartje pakken en begrip tekenen op bord. De rest van de groep gaat raden. 

• Je mag in je tekening geen letters en cijfers gebruiken!

• Welke groep als eerste alle kaartjes geraden heeft, heeft gewonnen!

Opdrachten

§3.6 opdr 1-5, 7,8 en 11

test jezelf van §3.6

inleveren literatuur onderzoek