Hoofdstuk 4

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

CRIMINALITEIT

4.1

Criminaliteit

Gedrag dat door de overheid strafbaar is gesteld

criminaliteit is relatief

onder criminaliteit verstaan we gedrag dat door de overheid strafbaar is gesteld.

plaatsgebonden

Wat in Nederland strafbaar is, is niet in een ander land strafbaar of andersom. Wat strafbaar is hangt af van de geldende normen en waarden in een land

tijdgebonden

Wat vroeger niet strafbaar was is nu wel strafbaar. bijv. het gebruik van een drone op een bepaalde plek. Wetgeving loopt altijd achter nieuwe ontwikkelingen aan. Of het is juist nu niet meer strafbaar terwijl het vroeger wel strafbaar wel zo was.

Opdracht criminaliteit in de horeca

1. Geef 3 voorbeelden van criminaliteit kunnen in de horeca voorkomen. Bekijk het vanuit de eigenaar, de werknemer en vanuit de gast.

2. Nummer de 3 voorbeelden van meest ernstig naar minst ernstig.

3. Welke verklaringen zijn er voor het criminele gedrag bij de 3 voorbeelden? 

4. Bedenk bij de 3 voorbeelden wat de beste straf zou zijn volgens jullie.

Sociale wetenschappen en criminaliteit

Oorzaken:

Waar komt crimineel gedrag vandaan?

In welke situatie komt criminaliteit vaak voor?

Oplossingen:

Welke keuzes maken politici?

Moeten we zwaarder straffen?

https:

4.2 Eisen

Eisen waaraan onderzoek moeten voldoen

Wanneer is een onderzoek wetenschappelijk?

1.  Betrouwbaarheid
2.  Validiteit
3.  Representativiteit
4. Generaliseerbaarheid
5. Transparantie

herhaling zorgt voor dezelfde uitkomst

je meet wat je wilt meten, stel je de goede vragen?

dwarsdoorsnede van de hele groep. Bijv. zijn alle leeftijden uit een onderzoeksgroep betrokken in de steekgroep

hoe een onderzoek verlopen is moet duidelijk en openbaar zijn.

In hoeverre gelden de eigenschappen die in de steekproef gevonden zijn voor de hele populatie?

Wetenschapsfilosofie

Wat is ware kennis?

Empirisme: alle ware kennis komt voort uit waarnemingen?

Rationalisme: ware kennis komt voort uit rede, de ratio, het verstand

4.3 Vraagstukken maatschappijwetenschappen

Weten jullie de hoofd- en kernconcepten van maatschappijwetenschappen nog? Schrijf de hoofdconcepten op

Waarom gebruiken we deze hoofd- en kernconcepten?

Het zijn de verschillende manieren waarop je binnen de maatschappijwetenschappen naar sociale vraagstukken kan kijken

5 verschillende vraagstukken voor onderzoek bij MAW

1. vormingsvraagstuk
2. bindingsvraagstuk
3. verhoudingsvraagstuk
4. veranderingsvraagstuk
5. welvaartsvraagstuk

de eerste vier vormen de hoofdconcepten bij maw

Hoofdconcept vorming: het vormingsvraagstuk

De manier waarop mensen een identiteit ontwikkelen
Begint bij baby’s en gaat het hele leven door
welke kernconcepten?

waarom deze kernconcepten?

Hoofdconcept binding: het bindingsvraagstuk (cohesievraagstuk)

 Hoe zijn mensen met elkaar verbonden in een samenleving?
 Affectief, cognitief, economisch en politiek afhankelijk
welke kernconcepten?

Leg uit waarom het kernconcept cultuur zowel bij vorming als bij binding past.

Hoofdconcept verhouding: het verhoudingsvraagstuk

 De manier waarop mensen zich van elkaar onderscheiden
 Objectieve verschillen en de maatschappelijke waardering
 welke Kernconcepten?

Bedenk een hypothese die criminaliteit kan verklaren bij het kernconcept Socialisatie:

Bedenk een hypothese die criminaliteit kan verklaren bij Groepsvorming:

Bedenk een hypothese die criminaliteit kan verklaren bij Sociale Cohesie:

Bedenk een hypothese die criminaliteit kan verklaren bij Cultuur:

Hoofdconcept verandering: het veranderingsvraagstuk

 De oorzaken dat een samenleving verandert en hoe de samenleving verandert.
 Het verleden + gedrag op de veranderingen
 welke Kernconcepten?

bedenk een onderzoeksvraag met betrekking tot het vraagstuk vorming en criminaliteit

bedenk een onderzoeksvraag met betrekking tot het vraagstuk binding en criminaliteit

bedenk een onderzoeksvraag met betrekking tot het vraagstuk verhouding en criminaliteit

bedenk een onderzoeksvraag met betrekking tot het vraagstuk verandering en criminaliteit

Om welk vraagstuk gaat het?
Geen belastingdeal met het koningshuis

1. welvaartsvraagstuk
2. bindingsvraagstuk
3. vormingsvraagstuk
4. verhoudingsvraagstuk

Het welvaartsvraagstuk

 Hoe houdt een samenleving haar welvaart in stand en hoe wordt deze verdeeld.

is meer een vraagstuk voor economen

Om welk vraagstuk gaat het?
vuurwerk: veiligheid, milieu en traditie
let op meerdere antwoorden

1. welvaartsvraagstuk
2. bindingsvraagstuk
3. vormingsvraagstuk
4. veranderingsvraagstuk

Om welk vraagstuk gaat het?
vuurwerk: veiligheid, milieu en traditie
let op meerdere antwoorden

1. welvaartsvraagstuk
2. bindingsvraagstuk
3. vormingsvraagstuk
4. veranderingsvraagstuk

4.4 Theorieën en paradigma's

Criminologische theorieën

Wetenschappelijk onderzoek naar criminaliteit levert verschillende antwoorden op. Waarom?

Gelegenheidstheorie/rationele keuze theorie (Felson/ Cohen)

Criminaliteit vanuit rationeel denkende en handelende mensen

Een crimineel weegt de kosten en baten van zijn acties af.

(gelegenheid staat situatie centraal/ rationele keuze staat dader centraal)

etiketteringstheorie

Howard Becker

Je krijgt door de sociale omgeving een etiket 'crimineel' en gaat jezelf er dan ook naar gedragen -> Selffulfilling prophecy

bindingstheorie

je wilt een ander niet telleurstellen wanneer er sprake is van sterke bindingen. Zijn die er niet dan is het makkelijker de stap tot crimineel gedrag te zetten

Bindingstheorie

In ieder mens schuilt een crimineel.
Bindingen vormen een rem op criminele neigingen.

- affectieve bindingen

- economische bindingen

- cognitieve bindingen

- politieke bindingen

structurele-deviantietheorie

rijken hebben de macht en kunnen zelfs de wetten zo vormen dat het in hun voordeel is. Wanneer zij de fout ingaan wordt dat eigenlijk niet opgemerkt. Afwijkend gedrag(=deviant gedrag)

De voormalig topman van staalbedrijf Arcus uit Dordrecht, die jarenlang een extreem luxe leven leidde op kosten van zijn werkgever, moet het bedrijf ruim 1,6 miljoen euro terugbetalen.

Welke theorie biedt de beste verklaring en waarom?

Micro (gedrag individu)

Gelegenheidstheorie

Rationelekeuze theorie

Etiketteringstheorie

Macro (samenlevingen)

Bindingstheorie

Structurele deviantietheorie

Binnen de sociale wetenschappen is er niet één heersend idee, maar er zijn verschillende paradigma's!

micro vs macro niveau

en

conflict vs consensus

Paradigma's

Het rationele-actor-paradigma

Kern:

Actoren streven zo veel als mogelijk hun
eigenbelang na. Bij hun beslissingen maken ze een  rationele afweging tussen voor- en nadelen (homo economicus). 

Mensen gaan bindingen aan en onderhouden die

als zij daar voordeel bij hebben.

Kosten vs Baten

Adam Smith

Het sociaal constructivisme

Het sociaal constructivisme stelt dat verschijnselen sociale constructies zijn. 

De werkelijkheid is dan ook sociaal geconstrueerd.

Dit wil zeggen dat ‘de’ werkelijkheid niet bestaat 

en dat wat men ziet als ‘werkelijkheid’ sterkt afhangt 

van de sociale context waarin men verkeert. 

Wat mensen voor waar aannemen. De manier 

waarop ze de werkelijkheid kennen, is 

ontstaan in onderlinge interacties en is 

gerelateerd aan het perspectief. 

Max Weber

Het functionalisme-paradigma 

Wetenschappers binnen het functionalisme-paradigma benadrukken het belang van de onderlinge verbondenheid 

en betrokkenheid als functies die bijdragen

 aan het voortbestaan van de samenleving. 

Zij richten zich op vragen als: 

Wat bindt mensen onderling? 

Wat zijn indicatoren van sociale cohesie? 

Voor het voortbestaan van een samenleving 

is een zekere mate van cohesie noodzakelijk. 

Emile Durkheim

Het conflict-paradigma

Kern:

Wetenschappers binnen het conflict-paradigma

stellen juist de afwezigheid van 

sociale cohesie centraal. 

Een belangrijk aspect van groepsvorming is 

dat men bepaalt wie wel en wie niet tot de 

groep behoort. Dit duidt mogelijk op 

sociale uitsluiting en kan leiden tot conflicten.

Karl Marx

4.5 Tegendraads

Filosofisch debat

Wouter Buikhuisen

George Berkley

Als in een verlaten bos een boom omvalt, en niemand hoort het, heeft de boom dan wel geluid gemaakt?

George vond van niet!

omdat de boom waargenomen moet worden om te bestaan

Fenomenologie

Het bewustzijn is een van de hoofdthemaʼs. 

Bewustzijn is iets dat je kunt onderzoeken, bijvoorbeeld door middel van wetenschappelijke methodes. Maar nog voordat het bewustzijn voor ons een studieobject is, is het iets anders, namelijk een ervaring. 

Het is de ervaring van de wereld en de ervaring van dat we er zijn, in tijd en ruimte, in het nu of in onze herinnering. Bewustzijn is dus iets dat iedereen kent, lang voordat het wetenschappelijk onderzocht wordt. 

Wanneer we niet vragen wat bewustzijn is, dan weten we wat het is, maar zodra we het tot thema maken, wordt het een groot wetenschappelijk of filosofisch probleem. Er is dus een verschil tussen het bewustzijn als een concept of object, en het bewustzijn als bewustzijn.

https: