4.5 lymfe

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Leg uit waarom bloed niet te snel, maar ook niet te langzaam mag stollen.

Wanneer je een wondje hebt, moet dat snel gedicht worden. Welke bloedbestanddelen spelen een rol bij het vormen van een korstje?

1. de bloedplaatjes, rode bloedcellen en witte bloedcellen
2. fibrinogeen, bloedplaatjes en rode bloedcellen
3. witte bloedcellen en bloedplaatjes
4. fibrinogeen, bloedplaatjes en witte bloedcellen

Zet de bloedstollende gebeurtenissen in de juiste volgorde, vervolg.

Protrombine

Fibrinogeen

Stollingsfactoren

Trombine

Fibrinedraden

Fibrine

4.5 lymfesysteem

Wat kun je vinden over
de functie van de milt?

Wat kun je vinden over de functie van de zwezerik (thymus)?

LEERDOEL

4.5

* je kunt de kenmerken en functies 

van weefselvloeistof en lymfe noemen

Hoe noemen we zo'n proces als dit? 

vervoeren zuurstof

rol bij bloedstolling

bestrijding ziekteverwekkers

lymfeknopen, zoals keel- en neusamandelen en milt.

                     beenmerg

B-lymfocyten       T-lymfocyten

lymfeknopen         thymus

                                  lymfeknopen

Weefselvloeistof

weefselvloeistof is het bloedplasma dat het bloedvat is uitgegaan en in het weefsel terecht is gekomen

bloedplasma

bloedplasma is water met daarin opgelost voedingszouten, en afvalstoffen

Lymfe

lymfe is het weefselvocht dat in het lymfevat terecht is gekomen

weefselvloeistof

*vanuit haarvaten

*tussen de cellen

 

*O2 + voedingstoffen            cellen 

* CO2 cellen            weefselvloeistof 

bloeddruk > osmotische druk

vloeistof uit haarvat gedrukt

bloeddruk 

osmotische druk

(veroorzaakt door eiwitten)

water, O2, CO2 en kleine opgeloste stoffen (suiker, zout) verlaten bloedvat

bloeddruk < osmotische druk

vloeistof sijpelt in haarvat 

85% van weefselvloeistof terug in haarvat: +/- 4L lymfe

Weefselvloeistof

Weefselvloeistof

Oedeem is een ophoping van weefselvloeistof. Benoem zo veel mogelijk oorzaken van oedeem.

bloedtoevoer haarvaten

* wordt geregeld door 

- glad spierweefsel in aanvoerende slagaders

- kleine kringspieren net voor de haarvaten

- o.i.v. zenuwimpulsen, hormonen, chemische signalen vanuit weefsels (bijv. histamine)

* op elk moment 5 - 10% van haarvaten doorbloed

* in hersenen, hart, lever en nieren constante toevoer

lymfevaten

*door hele lichaam: vaten en knopen

*2 grote lymfevaten zijn

- rechterlymfestam

- borstbuis 

* monden uit in de bovenste holle ader 

* hier komen afbraakproducten van vetten 

in de bloedbaan terecht

stromen lymfe

* lymfevaten bevatten kleppen 

(net als bij aders)

* door samentrekken van skeletspieren 

wordt lymfe omhoog gedrukt 

(ook net als bij aders!)

afweer

* lymfocyten zuiveren de lymfe van ziekteverwekkers

* die bevinden zich in lymfeknopen

* delen zich bij infectie: lymfeknoop zwelt op 

Welke van de volgende stoffen kan niet vrij een haarvat in en uit bewegen?

1. koolstofdioxide
2. zuurstof
3. water
4. eiwitten

Voor een onderzoek wordt van iemand bloed afgenomen. Het bloed wordt opgevangen in twee buizen: 1 en 2. De inhoud van buis 1 wordt direct na afname onderzocht op de aanwezigheid van fibrinogeen en fibrine. Buis 2 laat men enige tijd staan, tot zich boven in deze buis een heldere, iets gelige vloeistof bevindt en onder in de buis een rood stolsel. Dan onderzoekt men ook de inhoud van buis 2 op de aanwezigheid van fibrinogeen en fibrine.

1. In de buizen 1 en 2 vindt men vooral fibrine
2. In buis 1 vindt men vooral fibrine en in buis 2 vooral fibrinogeen
3. In buis 1 vindt men vooral fibrinogeen en in buis 2 vooral fibrine
4. In de buizen 1 en 2 vindt men vooral fibrinogeen

Vier gebeurtenissen zijn:
1) de bloeddruk in de ader van het orgaan daalt,
2) de bloeddruk in de ader van het orgaan stijgt,
3) de bloeddruk in de slagader van het orgaan daalt,
4) de bloeddruk in de slagader van het orgaan stijgt.
Door welke van deze gebeurtenissen vindt een toename plaats van de hoeveelheid lymfe die uit dit orgaan wordt afgevoerd?

1. 1 en 3
2. 1 en 4
3. 2 en 3
4. 2 en 4

Waardoor verlaat aan het begin van een haarvat, vocht het haarvat?

1. Colloid-osmotische druk
2. Filtratie
3. Resorptie
4. Bloeddruk

Wat wordt er weergegeven met de blauwe pijlen?

1. Bloeddruk
2. Lymfe
3. Osmotische druk
4. Plasma

Wat bevind zich niet in weefselvloeistof ?

1. witte bloedcellen
2. afvalstoffen
3. rode bloedcellen
4. zuurstof

Hoe kan oedeem ontstaan?

1. te weinig eiwitten in voeding
2. verstopte lymfevaten
3. hoge bloeddruk
4. A, B en C zijn allemaal goed