2.3 politiek en samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

 politiek en samenleving

paragraaf 2.3 

Programma

• terugblik
• uitleg 2.3
• afsluiten  

Waarom werd het Verenigd Koninkrijk der Nederland gesticht in 1815?

1. Omdat Koning Willem 1 België en Luxemburg had veroverd op 8 juli 1814
2. Omdat de grote Europese landen een sterk land tussen Frankrijk en de rest van Europa wilde hebben
3. Omdat België, Luxemburg en Nederland altijd al samen één land wilden zijn
4. Omdat Napoleon dat zo had gewild

1848

• Grondwet: belangrijkste rechten + plichten burgers en overheid 
• Ondanks grondwet regeert Willem I als een absoluut vorst --> steun conservatieven
• 1848: revolutiejaar --> liberalen eisen vrijheden van Franse Revolutie
• Uit angst afgezet te worden geeft Willem II de liberaal Thorbecke de opdracht een nieuwe grondwet te maken:

Grondwet

• 1. Ministeriële verantwoordelijkheid: ministers zijn verantwoordelijk voor beleid 
• 2. Koning is onschendbaar
• 3. Tweede Kamer gekozen via censuskiesrecht + districtenstelsel 
• 4. Uitbreiding grondrechten (vrijheid van meningsuiting, enzovoorts) 
• Willem III probeert tevergeefs macht terug te krijgen 
• Tweede Kamer wint machtsstrijd

Benoemt

Kiest

Verantwoording

De koning zegt op tv iets over het vluchtelingenbeleid van de regering. De minister van Binnenlandse Zaken krijgt hierdoor problemen. Waarom?

1. De koning iis niet altijd aanwezig in de Tweede Kamer dus de minister beantwoordt de vragen
2. De koning is onschendbaar, hij mag daarom zeggen wat hij wil.
3. De minister is de woordvoerder van de koning
4. De koning is onschendbaar en de minister verantwoordelijk

Hoeveel leden heeft het Nederlandse parlement?

1. 75
2. 100
3. 150
4. 225

Waarom gaf Willem II in 1848 Thorbecke de opdracht om een nieuwe grondwet te schrijven?

1. De grondwet van 1815 was in zijn ogen verouderd
2. De koning was bang dat er in Nederland een revolutie zou uitbreken
3. De koning wilde de burgers meer invloed in het bestuur geven
4. De liberalen hadden de meeste stemmen gekregen

Voorbeelden van de grondwet van 1848 zijn:

1. Censuskiesrecht, Ministeriele verantwoordelijkheid, parlement krijgt de macht.
2. Algemeen kiesrecht, Pensioenrecht en recht van initiatief.
3. Algemeen kiesrecht, Ministeriele verantwoordelijkheid, parlement krijgt de macht.
4. Censuskiesrecht, Ministeriele verantwoordelijkheid, koning behoudt de macht.

Leerdoelen

aan het eind van de les:

• ken je de begrippen socialisme, liberalisme, confessionalisme en feminisme 
• je weet waar deze vier politieke groepen naar streefden en welke doelen zij hadden 

Industrie

• 19e/20e eeuw: industriële samenleving
• slechte woon/werkomstandigheden, kinderarbeid
• ontstaan sociale wetten om arbeiders te beschermen: kinderwetje van Van Houten 

Socialisten

• komen op voor arbeidersklasse
• Gelijkheid
•  sociaaldemocraten: gelijkheid via politiek
• communisten: gelijkheid via geweld (Karl Marx)

Confessionalisme

• bijbel als uitgangspunt  
• grondwet 1848: vrijheid van godsdienst
• confessionelen willen gelovige scholen oprichten: bijzonder onderwijs
• kregen hier geen geld voor vanuit de overheid: schoolstrijd > eindigde in 1917

Liberalisme

• politieke stroming
• streven naar zo veel mogelijk vrijheid
• Rijke mensen 
• kapitalisme: vrije markteconomie 

Feministen

• komen op voor de rechten van de vrouw > streven naar gelijkheid man/vrouw
• zorgen dat vrouwen konden studeren (Aletta Jacobs)
• kiesrecht voor vrouwen in 1919 

Leerdoelen

aan het eind van de les:

• ken je de begrippen socialisme, liberalisme, confessionalisme en feminisme 
• je weet waar deze vier politieke groepen naar streefden en welke doelen zij hadden