Herhalen hoofdstuk

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom allemaal!

Zoek je plekje

Pak alvast je 

leesboek erbij

Wat gaan we doen?

Wat moet je leren?

Werkblad

Lesdoel:

Je weet wat je moet

leren

Wat moet je leren?

Paragraaf 11.4:

-Chromosomen zitten in de celkern

-Je hebt 46 chromosomen in paren, 

  het laatste paar zijn de geslachts-

  chromosomen (XX voor meisje, XY 

  voor jongen)

-Alle chromosomen bij elkaar noem 

  je het genoom

Wat moet je leren?

Paragraaf 11.4:

-chromosomen zijn gemaakt van DNA

-DNA codeert voor eiwitten die 

  eigenschappen bepalen 

-gen=stukje DNA dat codeert voor 1 

  eigenschap bijv. oogkleur

-allel=variant van een gen bijv. blauwe ogen
-per eigenschap heb je twee allelen, 1 van je 

  moeder, 1 van je vader

Wat moet je leren?

Paragraaf 11.4:

-Je lijkt op je ouders, omdat jouw 

  chromosomen van hen komen

-23 van je moeder uit de eicel en 23 

  van je vader uit de zaadcel om weer 

  46 te maken als de eicel en zaadcel 

  bij elkaar komen (bevruchting)

-moeder geeft X door en vader X of Y

Wat moet je leren?

Paragraaf 11.4:

-fenotype: hoe zie je eruit

-genotype: wat staat er op je chromosomen

-erfelijk: fenotype is genotype bijv oogkleur

-aanleg: fenotype is genotype en omgeving 

  bijv. piano spelen

-niet-erfelijk: fenotype is omgeving bijv. tatoeage 

Wat moet je leren?

Paragraaf 11.4:

-aangeboren afwijking: ziekte waarmee je geboren bent

  -schadelijke stoffen of ziekteverwekkers

  -fout in het aantal chromosomen bijv. Down syndroom (47 chromosomen)

  -fout in de structuur van chromosoom bijv. kleurenblindheid

-erfelijke afwijking: een fout in de chromosomen die van ouders op kind   doorgegeven kan worden

Wat moet je leren?

Paragraaf 11.4:

-Prenataal onderzoek: onderzoek 

  voor de geboorte

  -echo: geluidsgolven -> kloppend 

    hart, lengte, is alles goed gemaakt?

  -vruchtwaterpunctie: met naald opzuigen 

    beetje vruchtwater -> chromosomen 

  -vlokkentest: met naald opzuigen paar

    cellen placenta -> chromosomen

Wat moet je leren?

Paragraaf 11.5:

Cellen delen zich op

twee manieren:

-meiose: geslachtscellen

  1x informatie, haploïd 

-mitose: lichaamscellen

  2x informatie, diploïd

Wat moet je leren?

Paragraaf 11.5:

-Meiose: een cel gaat van 46 chromosomen naar 2 van 23

 

  

Wat moet je leren?

Paragraaf 11.5:

Mitose: 

-meiose maar met 1 extra 

  stap: kopiëren van de 

  chromosomen

-hierdoor ga je van 1 cel met 

  46 chromosomen naar 2

  cellen met 46 chromosomen

Wat moet je leren?

Paragraaf 11.5:

Elke cel heeft dezelfde informatie 

maar toch:

-zien ze er anders uit 

  (celdifferentiatie)

-doen ze andere dingen 

  (celspecialisatie)

-regelgenen maken eiwitten die

  genen aan en uit zetten

Wat moet je leren?

Paragraaf 12.1:

-per eigenschap heb je 1 allel 

van je moeder en 1 van je vader

-homozygoot: twee dezelfde 

  allelen

  -dominant: BB

  -recessief: bb

-heterozygoot: twee verschillende allelen: Bb ->

  hebben het fenotype van de dominante eigenschap

Wat moet je leren?

Paragraaf 12.1:

-kruisingsschema: tabel

  waarin je berekend hoe groot

  de kans is op een bepaald

  fenotype bij de kinderen

-generatie 1: ouders

-generatie 2: kinderen

Wat moet je leren?

Paragraaf 12.1:

-Je hebt niet altijd maar twee 

  fenotypen (dominant of recessief):

  -intermediair: K^ZK^Z is zwart, K^WK^W 

    is wit en K^ZK^W is de mengkleur: grijs

  -bloedgroepen: combinatie van I^A 

    (dominant), I^B (dominant) of i (recessief), 

    I^A en I^B noem je co-dominant

Wat moet je leren?

Paragraaf 12.2:

-monogene aandoening: erfelijke 

  aandoening die op 1 gen ligt

-recessieve overerving: je moet bb 

  hebben om ziek te worden, Bb noemen 

  we drager omdat ze zelf niet ziek zijn 

  maar ze de ziekte wel door kunnen geven

-dominante overerving: je hebt Bb of BB 

  nodig om ziek te worden

Wat moet je leren?

Paragraaf 12.2:

-geslachtsgebonden recessieve

  overerving: ziekte zit op X-chromosoom

  waardoor jongens meer kans hebben

  op de ziekte (meisjes 2X, jongens XY)

  XaXa is ziek of XaY is ziek

-geslachtsgebonden dominante

  overerving: komt niet vaak voor

  XAXa of XAXA of XAY is ziek 

Wat moet je leren?

Paragraaf 12.2:

-stamboom: diagram waarin je 

  de fenotypes en genotypes 

  binnen een familie kan volgen

-vaak gebruikt om achter

  erfelijke aandoeningen te 

  komen of kans op zieke kinderen

Wat moet je kunnen?

-kruisingsschema maken voor

  dominant/recessief, intermediair,

  bloedgroepen, beiden vanuit de ouders

  en vanuit de kinderen

-stamboom kunnen onderzoeken

  op dominantie (zoek gelijke ouders

  met ander kind) en genotypes in

  kunnen vullen bij stamboom

Werkblad

Je krijgt een werkblad met vragen 

zoals ze ook op de toets komen

Klaar? lever hem in en begin met 

de samenvatting in je boek of de

test jezelf