9.6 Het hormoonstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 9 Regeling

Wat gaan we vandaag doen?

Herhalen

Uitleg basisstof 9.6

Opdrachten maken

Grote hersenen

Hersenstam

Kleine hersenen

Ruggenmerg

Sleep de juiste betekenis naar het juiste begrip. 

Grote hersenen 

Kleine hersenen 

Hersenstam

Hersencentra voor waarnemingen, bewegingen en geheugen. 

Coördinatie en evenwicht houden.

Verbindingen tussen de hersenen en het ruggenmerg, onbewuste reacties.

ruggenmerg

wervel

zenuw

cellichaam

celkern

korte uitloper

lange uitloper

Bij een bewuste reactie bepaal je zelf hoe je reageert

1. Juist
2. Onjuist

Hoe noem je de signaaltjes waarmee je zenuwstelsel communiceerd?

1. Prikkels
2. Impulsen
3. Stroompjes
4. Hormonen

De reflexboog van je knie reflex gaat via ....

1. het ruggenmerg
2. de hersenstam
3. de kleine hersenen
4. de grote hersenen

De reflexboog van je ooglidreflex gaat via.....

1. het ruggenmerg
2. de hersenstam
3. de kleine hersenen
4. de grote hersenen

Reflex

Bewuste reactie

Alcohol heeft invloed op:

1. alleen de grote hersenen
2. alleen de kleine hersenen
3. zowel de grote hersenen als de kleine hersenen
4. niet op de grote hersenen en ook niet op de kleine hersenen

Leerdoelen

 - Je kunt de bouw en functie van het hormoonstelsel beschrijven en je kunt in een afbeelding de belangrijkste hormoonklieren benoemen.

- Je kunt de werking beschrijven van hormonen uit de hypofyse en uit de schildklier.

- Je kunt de werking beschrijven van hormonen uit de eilandjes van Langerhans en uit de bijnieren.

Tip: maak onder de les aantekeningen

Hormoonklieren

• Produceren hormonen
  
• Vervoeren deze via het bloed
  
• Regelen werking van organen
• Alleen de organen die gevoelig zijn voor het hormoon reageren hierop

Klier(en)

= een groep cellen in het lichaam dat een stof produceert en afgeeft

1. Klieren met afvoerbuizen: zoals speekselklier, zweetklier

 2. Klieren zonder afvoerbuizen: hormoonklieren geven hormonen af aan het bloed

Hypofyse

1. De hypofyse is een hormoonklier in de hersenen.
   
2. Het maakt o.a. het groeihormoon
   
3. De hypofyse beïnvloedt andere hormoonklieren (zoals de geslachtsorganen)

Als de hypofyse niet goed werkt, heeft dat invloed op andere hormoonklieren

Eierstokken en teelballen

Eierstok --> het hormoon regelt de rijping van folikels en ovulatie

Teelbal --> het hormoon regelt de productie van zaadcellen

Vorming van secundaire geslachtskenmerken

Schildklier

Schildklierhormoon stimuleert de verbranding in je lichaamscellen.

Te veel hormoon = te veel verbranding = rusteloos + afvallen

Te weinig hormoon = te weinig verbranding = moe + snel koud

Maakt het schildklierhormoon 

Eilandjes van Langerhans

Groepjes cellen in alvleesklier die hormonen maken

Regelen hoeveelheid 
suiker (glucose) in je bloed

Houden bloedsuikerspiegel constant, altijd rond de 0,4%

Diabetes

- Eilandjes van Langerhans maken te weinig insuline of

- Het lichaam reageert niet meer goed op insuline. 

--> Te hoog glucosegehalte in je bloed

Bijnieren

Produceren het hormoon adrenaline

• Doel: zorgen dat je snel kunt handelen
• Wordt gemaakt als je schrikt/ bang bent/ spanning voelt.
• Gevolg: extra glucose in bloed
• Hartslag verhoogt, ademhaling versnelt --> spieren reageren (bijv. snel weg kunnen rennen) 

 

Verschil in werking van het zenuwstelsel en het hormoonstelsel

Samenvatting/aantekening basisstof 9.6 (het hormoonstelsel)

adrenaline: Hormoon dat de glucosespiegel in het bloed snel verhoogt en de hartslag en ademhaling versnelt.

bijnieren: Hormoonklieren die het hormoon adrenaline produceren.

eilandjes van Langerhans: Groepjes cellen in de alvleesklier die hormonen (glucagon en insuline) produceren.

.

Deel 2

glucagon: Hormoon dat ervoor zorgt dat de reservestof glycogeen wordt omgezet in glucose.

insuline: Hormoon dat ervoor zorgt dat glucose wordt omgezet in de reservestof glycogeen.

groeihormoon: Hormoon dat de groei van de botten van het skelet regelt.

hypofyse: Hormoonklier aan de onderzijde van de hersenen die verschillende hormonen produceert.

schildklierhormoon: Hormoon dat de stofwisseling en de groei en ontwikkeling beïnvloedt

Aan het (huis)werk

Mk 9.6 opdr 1, 2, 3, 6, 7 

Klaar?

Begrippen flitsen

Test jezelfs maken

Samenvattingsopdrachten maken