Paragraaf 4.5: Marx en Socialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Lesdoel

Je kan uitleggen welke twee groepen socialisten er waren en voor welke idealen zij zich inzetten.

Wat waren de ideeën van de liberalen?

Handboek Blz. 92

Industriële Revolutie in Nederland:

• Tweede helft 19e eeuw

Wanneer is de tweede helft van de 19e eeuw?

1. 1800-1900
2. 1850-1900
3. 1900-1950
4. 1950-2000

Handboek Blz. 92

Industriële Revolutie in Nederland:

• Tweede helft 19e eeuw
• Begin industrialisatie: Fabrieken voor textiel en landbouwproducten
• Vanaf 1890: Zware industrie
• Uitbreiding infrastructuur -> Toename handel met Duitsland
• Eind 19e eeuw: Steenkoolmijnen in Zuid-Limburg

Waarom waren steenkoolmijnen belangrijk?

Wat is de sociale kwestie?

Handboek Blz. 92

Sociale kwestie:

• Regering deed bijna niks

Lees eerste alinea van 'Het socialisme tegen het kapitalisme'.

Waarom deed de regering niks?

Handboek Blz. 92-93

Socialisme:

• Ontstaan rond 1850
• Grondlegger: Karl Marx -> Schreef over het communisme
• Beweging die opkwam voor de arbeiders
• Iedereen in de gemeenschap moet profiteren (voordeel hebben) van economische groei.

Handboek Blz. 93

Karl Marx' ideeën:

• Vrije markt was alleen gunstig voor ondernemers en slecht voor arbeiders.

Wat is 'vrije markt'?

Handboek Blz. 93

Karl Marx' ideeën:

• Vrije markt was alleen gunstig voor ondernemers en slecht voor arbeiders.
• Voorspelde klassenstrijd tussen bezitloze klasse (arbeiders) en klasse van bezitters (kapitalisten).
• Arbeiders zouden in een revolutie de macht grijpen. -> Fabrieken, grond en machines zouden bezit voor iedereen worden. -> Klasseloze samenleving.

Wie zou er volgens Karl Marx voor zorgen dat alles eerlijk verdeeld werd?

Handboek Blz. 93

Socialisme: Slechte werk- en leefomstandigheden verbeteren. 

Twee manieren:

1. Communisten: Verandering door klassenstrijd en revolutie
2. Sociaaldemocraten: Verandering door wetten maken in het parlement.

Hoe waren de sociaaldemocraten zichtbaar in Nederland?

Handboek Blz. 93

Lees 'De eerste sociale wetten' op blz. 93.

Hoe kwamen er veranderingen in de werk- en woonomstandigheden van de arbeiders?

Afsluiting

Huiswerk: Paragraaf 4.5 - Zie werkwijzer.

Deadline: Dinsdag 25 mei 07.00.