6,5 - De Holocaust

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Welkom in de geschiedenisles

De Holocaust

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• Herhaling 
• Genocide
• Afsluiting  
  

Lesdoelen 

Aan het eind van deze les kun je:

• Je kunt de vier fases van Jodenvervolging benoemen en herkennen.

• Uitleggen wat het woord genocide inhoud. 

Wat gebeurde er met Joodse mensen tijdens de Tweede Wereldoorlog?

4 fasen

Hierin kunnen we 4 fasen herkennen:

1. Discriminatie
2. Uitsluiting
3. Concentratie
4. Uitroeiing

Fase 1

Discriminatie

ofwel: pesten en vernederen

De dolkstootlegende

Het verlies van WO I wordt toegeschreven aan de Joden. Op de bron zie je een soldaat die vecht voor het vaderland. Achter hem staat een Joodse kok (te herkennen aan de Davidster) die een mes vast heeft. Het lijkt alsof de kok de soldaat een dolk in de rug steekt. Met de dolk wordt het verlies van WO I bedoeld. 

De eeuwige Jood

Vertaling van tekst op bron: De Eeuwige Jood; een documentaire over het Jodendom.

Deze documentaire werd volop gedraaid tijdens het nazi regime. Er werd het beeld geschetst dat de Jood altijd slecht was. Deze mensen werden vergeleken met ratten. 

De Jood

Vertaling van de tekst: achter de geallieerde machten staat: De Jood.

Wederom een typisch voorbeeld van antisemitsiche propaganda. De Jood wordt afgebeeld als slechterik. Daarnaast zie je dat hij door de gordijnen beschermd wordt door de geallieerde machten. 

De Neurenberger rassenwetten

1935

Hierin werd vastgelegd dat Joden niet mochten trouwen met niet-Joden. 

Joodse Duitsers verloren hun burgerrechten.

> Joden werden hierdoor uit de maatschappij geplaatst.

Fase 1

Pesten en vernederen

Joden moeten de straat schrobben.

Na de Anschluss werden Joodse mensen in Oostenrijk vernederd door daar de straat te moeten schrobben. Ze werden vernederd en gediscrimineerd omdat ze Joods waren. 

Fase 1

Pesten en vernederen

Fase 2

Uitsluiting

ofwel: je mag niet meer meedoen

De Nazi's willen de Joden steeds meer uitsluiten 

van het openbare leven in Duitsland

Spullen kopen in Joodse winkels? 

Dat doet een échte Duitser niet!

Kristallnacht

9-10 november 1938

Fase 3

Concentreren

ofwel: je moet in een gesloten wijk wonen

In de ghetto's en kampen was het leven zwaar: 

er was te weinig woonruimte voor de 

duizenden joden die er moesten leven.

Fase 4 - uitroeiing

• Hoe de nazi's te werk gingen noemen we ook wel genocide.

Genocide

• Genos = volk/natie
• caedere = dood maken

•  'De ontzegging van het recht van bestaan van een gehele menselijke groep in de praktijk.' 

Stappen van Genocide

1. Classificatie
2. Symbolisatie
3. Dehumanisatie
4. Organisatie
5. Polarisatie
6. Voorbereiding
7. Vernietiging
8. Ontkenning

Opdrachten

Paragraaf 6,5 – De Holocaust

Lees eerst de teksten goed door!
Opdrachten: 79, 80, 83, 88(!), 95(!)
LB blz. 109 t/m 111
WB blz. 141 t/m 145

Klaar? 

Zet deze opdrachten in je planner!

Afsluiting

Aan het eind van deze les kun je:

• Uitleggen wat het woord genocide inhoud.

• Beschrijven hoe een genocide vorm wordt gegeven.
  

Fijne dag!

Een in het geheim door het verzet gemaakte foto van 

vrouwen die naar een gaskamer lopen

Zyklon B

• Het was oorspronkelijk een bestrijdingsmiddel tegen ongedierte en bestond al vóór de oorlog.
• Zyklon B bestaat uit korrels die verdampen (blauwzuur) als ze in contact komen met lucht.

Als de oorlog op zijn einde loopt, moeten de Duitsers al het bewijsmateriaal voor hun misdaden laten verdwijnen: elk lichaam moet weer worden opgegraven en verbrand.

Maar dan ook echt al het bewijsmateriaal...

Death March

De Amerikaanse generaal Eisenhower bekijkt de verkoolde lichamen van mensen,

die waarschijnlijk op het laatste moment nog door de Duitsers zijn verbrand.

Inwoners van dorpjes vlakbij de vernietigingskampen worden gedwongen om te kijken naar de oorlogsmisdaden:  "Dit hebben jullie gedaan!"

Na de oorlog waren slachtoffers van deze

experimenten, belangrijke getuigen tegen

de oorlogsmisdadigers.

Classificatie

• Categorisering van ‘groepen’ mensen, wij en zij, etnisch, raciaal, cultureel, religieus of nationalistisch.
  

Symbolisatie

• Benoemen en vastleggen van ‘uiterlijke’ en etnische verschillen of herkenbaar maken van de andere groep door symbolen.
  

Dehumanisatie

• Ontkenning van de menselijkheid van de andere groep, bijvoorbeeld door of ontmenselijking het gebruik van medische taal (ziektes) of dierennamen (ratten, kakkerlakken). Vernietiging van identiteit.
  

Vertaling: Joden zijn luizen, ze verspreiden t.yfus.

Nazi propaganda in Polen, 1941.

Vertaling: het ontstaan van de oorlog is hun schuld! (die van de Joodse mensen).

Poster uit Duitsland, 1943.

Vertaling: De rat, roei het uit.

Nazi propaganda in Denemarken, 1940.

Organisatie

• Genocide komt voort uit gezamenlijke  actie die voorbereiding nodig heeft: er moeten soldaten en wapens zijn, en een bepaalde sociale organisatie (hiërarchie, bureaucratie).
  

Polarisatie

• Extreme groepen komen tegenover elkaar te staan, waarbij alle nuance of gematigdheid een bedreiging is. Degenen met een gematigd standpunt vormen de grootste bedreiging voor de dadergroep.
  

Voorbereiding

• Daaronder valt identificatie, onteigening van bezit, concentratie of verzamelen, en transport.
  

Vernietiging

• Vermoorden van leden van de groep, ook kinderen, ‘zuivering’. Ook materiële vernietiging, materiële cultuur, bezit.
  

Ontkenning

Het laatste stadium van elke genocide is ontkenning, graven worden verborgen, bewijsmateriaal vernietigd, ‘het verhaal’ wordt aangepast, sterftecijfers naar beneden bijgesteld, verzachtende omstandigheden aangevoerd (‘het was oorlog’), en er wordt gediscussieerd of de daad wel binnen de precieze juridische definitie van genocide valt.