Samenvatting Burgercultuur deel 2

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Samenvatting 

burgercultuur 

deel 2

Welke schildergenres kun je opnoemen?

Schilderkunst 

In de Republiek der Nederlanden was de rijke burgerij geïnteresseerd in het kopen van schilderkunst. De schilderijen werden op allerlei niveaus gemaakt. De schilders die op een zeer hoog niveau werkten en alle genres beheersten, werden grootmeesters genoemd. Hun werk hangt nu nog in het Rijksmuseum. Ook hadden deze soms ateliers, waar zij leerlingen hadden die in hun stijl leerden te schilderen. Daardoor is dus niet elk schilderij van Rembrandt helemaal door hemzelf gemaakt. 

De kunstschilders verenigden zich ook in een gilde. Net als andere ambachten. Echter, kunstenaars moesten naast ambachtslieden ook geleerd zijn. Kennis hebben van oude en nieuwe literatuur, van cultuur, politiek etc. 

Portret van Jan Six - Door Rembrandt

Groepsportret van het Schuttersgilde 

Groepsportret

Het weergeven van personen/ burgers, om te

laten zien dat zij belangrijk waren (ook voor

het nageslacht)

Groepsportretten werden gemaakt om

daarmee te laten zien tot welke belangrijke

beroepsgroep iemand behoorde

Stadsgezicht - van Ruysdael

Landschap of stadsgezicht

Het weergeven van het karakteristieke

Hollandse / Nederlandse landschap. Daarmee

liet men tevens zien hoe belangrijk de natuur

was (= god’s schepping)

Zeegezicht

Zeegezichten

Vaak werden er in de zeegezichten

belangrijke historische zeegebeurtenissen

afgebeeld (handelsreizen van de V.O.C. of

belangrijke zeeslagen)

Stilleven

Stillevens /

bloemstillevens

Stillevens hadden naast het tonen van

rijkdom, vooral ook symbolische bedoelingen

(moraal, via de Vanitasgedachte), dit geldt

tevens voor de bloemstillevens. 

Interieurs

Interieurs werden geschilderd om de rijkdom

van Nederlandse burgers te laten zien.

Kerkinterieurs werden vooral geschilderd om

de vaak fraaie kerkorgels in de lege

calvinistische kerken te tonen

Kerkinterieurs

Kerkinterieurs werden vooral geschilderd om

de vaak fraaie kerkorgels in de lege

calvinistische kerken te tonen

Historiestukken 

Historiestukken

Daarin zie je doorgaans een belangrijke

historische gebeurtenis verbeeld.

Mythologische figuren worden daarin vaak

gebruikt voor de symbolische verwijzingen

Afbeelding: Opoffering van Abraham van zijn zoon (Rembrandt 1635) 

Judith Leijster - Zelfportret, 

Schildersgilde Haarlem

Jongen met fluit - genrestuk

 Genretaferelen

- in is het vooral belangrijk om een soort momentopname (allerlei figuren zijn in

actie en dit moment wordt stopgezet bijna als een soort foto) weer te geven – de compositie

lijkt daarom vaak enigszins druk en ongeordend – dit komt door de figuren die in actie zijn

- de symboliek is belangrijk: de vorm moet dan wel gericht zijn op vermaak (daarom kochten veel

mensen deze) maar de inhoud moest wel een duidelijke moraal of leereffect hebben. (vaak

werden daarbij spreekwoorden of gezegden gebruikt die weergegeven werden)

- Het Vrolijke huisgezin, van Jan Steen

Muziek

 Muziek in deze periode wordt vooral in huiselijke kring gemaakt al dan niet onder begeleiding van een expert (Collegium Musicum). Daarnaast zie je de populariteit van de liedboeken, waaronder het geuzenliedboek Valerius Gedenkklank met het

Wilhelmus.

 In de steden zijn de stadsmuzikanten bepalend voor het muzikale klimaat (beiaardiers bijv.).

In de protestantse kerk was soberheid belangrijk. Muziek werd er vooral gemaakt met het kerkorgel en door zang

Kerkmuziek

Kerkmuziek = geestelijke muziek 

Sweelinck - stadsorganist

 (eenstemmige muziek) psalmen tijdens de mis,

(polyfonie) orgelmuziek 

Wereldlijke muziek

• Wereldlijke muziek 
• Thuis: Concerten; collegium musicum (muziekvereniging)

• Thuis: Liedboeken
  
• In de stad: Stadsmuzikanten (bijv. beiaardier) 
• In de schouwburg: Opera 

Toneel

• Klassieke theorieën (bijv. Aristotelische principes in het theater) van belang. Vaste vormen: vijf bedrijven, de eerste vier afgesloten met een rei. Aristotelische opbouw.
• Kluchten / Klassieke Tragedies 
• Belangrijke toneelschrijvers in de zeventiende eeuw waren Hooft, Van den Vondel (klassieke tragedie) en Bredero (kluchten)

Rei

Een koor van zangers en dansers, dat vroeger met zang en dans een acte of bedrijf van een toneelstuk, afsloot

"De reien fungeren als rustpunten na emotierijke scènes."

Kunst en vliegwerk

Apparatuur en machines (theatermachinerie) die het mogelijk maken allerlei kunstgrepen uit te voeren op het toneel (zie ook deus ex machina).

Rederijkers 

Rederijkers waren amateurdichters en voordrachtkunstenaars die zich vanaf de late middeleeuwen gingen organiseren in verenigingen

Rederijkerskamer

Architectuur

Hollands Classicisme:

Bijvoorbeeld het stadhuis op de Dam in Amsterdam; Mauritshuis Den Haag; Schouwburg van Van Campen

Hollands classicisme : klassieke kenmerken (timpaan, zuilen, rondbogen, koepel, relief, symmetrie)