3.5 Landdegradatie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

3.5 Landdegradatie rond de Middellandse Zee

H3 Middellandse Zeegebied

Domein Aarde

V6

Welke omschrijving hoort bij dit begrip: Landdegradatie

1. wegspoelen of wegwaaien van bodemdeeltjes doordat de mens de vegetatie verstoord heeft.
2. door de mens veroorzaakte schade aan een natuurlijk systeem.
3. Kwaliteitsvermindering van de grond
4. proces van landdegradatie in relatief droge gebieden

Landdegradatie

Afname kwaliteit van de bodem

door:

• natuurlijke processen als verdroging en verzilting
  
• ingrepen van de mens voor verbetering van de kwaliteit van de bodem
  

Landdegradatie

De processen aan het aardoppervlak waardoor grond minder goed bruikbaar is voor landbouw.

Natuurlijke omstandigheden Middellandse Zeegebied:

1. veel reliëf
2. grote neerslagvariabiliteit
3. grote neerslagintensiteit
4. bosbranden

Wordt versterkt door menselijk handelen.

Wat is de voornaamste reden dat er veel bodemerosie plaatsvindt

1. Verzilting
2. Teveel voedselverspilling
3. Landdegradatie
4. Ontbossing

Welke landschapszones zijn vooral kwetsbaar voor landdegradatie?

1. subtropische zone
2. tropische zone
3. aride zone
4. gematigde zone

Welke uitspraken zijn juist?

1. Geulerosie is het afspoeling van water van hellingen
2. In een gebied met landdegradatie is de productie van voedsel en hout afgenomen
3. Bij duurzaam grondgebruik is er een evenwicht tussen het gebruik door de mens en de mogelijkheden van de aanwezige natuurlijke hulpbronnen
4. Landdegradatie is een oorzaken van verzilting.

Wat is verzilting?

1. verzilting is het uitdrogen van zoet water
2. Grond waar de planten op groeien wordt zoeter
3. Grond waar de planten afhankelijk voor zijn wordt zouter
4. verzilting is het uitdrogen van zout water

Verzilting is een proces dat in Nederland anders gaat dan in Spanje

1. Ja, klopt
2. Nee, het gaat op dezelfde manier
3. Nee, verzilting komt niet voor in Nederland

En belangrijke oorzaak van verzilting is

1. verkeerde manier van irrigeren
2. toenemende stortbuien
3. ontbossing
4. Toename druk zeewater

Een belangrijke oorzaak van erosie en verwoestijning is

1. overstromingen
2. stortbuien
3. ontbossing
4. verkeerde manier van irrigeren

In welk werelddeel zal overbeweiding een groot probleem zijn?

1. Europa
2. Noord-Amerika
3. Afrika
4. Oceanië

Wat is het gevolg van de aanleg van grootschalige druiventeelt?

Druiventeelt

Wanneer het hier in de winter regent heeft het regenwater vrij spel, tenminste als het regenwater niet infiltreert.

Er treedt bodemerosie op.

Wat is het gevolg van het braak laten liggen van landbouwgrond?

Gevolgen braakliggen

Wind vrij spel

Kans op winderosie

Stripcropping: stroken gewassen die op verschillende tijdstippen moeten geoogst worden, minder hinder van erosie

Kleinere kans op erosie

Wat is het gevolg van de toepassing van grootschalige irrigatielandbouw?

Gevolgen irrigatielandbouw

Grote hoeveelheden (fossiel) grond-water worden opgepompt, veel meer dan er jaarlijks infiltreert!

Gevolg: verdroging en verzilting.

Wat is de oorzaak van de bosbranden in het Middellandse Zeegebied?

En wat is het gevolg hiervan?

Met name in het zuiden van Spanje leidde het tekort aan water, in combinatie met overbeweiding en bosbranden, tot uitdroging van de grond. 

kale grond: meer verdamping

Menselijk handelen

Moderne ontwikkelingen zijn vaak grootschalig

-> landschap raakt sneller uit balans

-> Vaak pas na een langere periode zichtbaar

-> duurzaam water- en landgebruik zijn essentieel

Er zijn niet alleen duurzame maatregelen genomen door afzonderlijke landen. Sinds 1976 hebben de landen rond de Middellandse Zee een gezamenlijk actieprogramma opgezet. Dit Mediterranean Action Plan (MAP) heeft als doel vervuiling tegen te gaan en te investeren in onderzoek zodat betere (duurzame) keuzes kunnen worden gemaakt. Het MAP is een heel breed actieplan tegen alle vormen van vervuiling en degradatie. De Europese Unie ondersteunt onderzoeksinstituten, projecten om de vermindering van olievervuiling te bewerkstelligen en milieumanagement van kustgebieden met subsidies. Het MAP is intussen uitgebreid met allerlei wetgeving, protocollen en hernieuwde en uitgebreide plannen. Zo gaat een tak binnen het plan, het Plan Bleu, specifiek in op de duurzame ontwikkeling van de watervoorraden en het tegengaan van de watervervuiling.