Steunles begrijpend lezen klas 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Steunles NE klas 2

- onderwerp, deelonderwerp, hoofdgedachte 

- verbanden tussen zinnen / alinea's

De leesstrategieën

oriënterend lezen = je bekijkt de tekst en leest de 1e alinea

globaal lezen = je leest vooral de 1e en laatste zinnen van alle alinea's

zoekend lezen = je zoekt gericht naar het antwoord op je vraag (je leest dus                                       het stuk tekst waar je denkt het antwoord te kunnen vinden)

precies lezen = je leest de tekst goed van de 1e tot en met de laatste zin                          

Tekstdoelen

Er zijn 4 tekstdoelen: informeren, amuseren, overtuigen, activeren

Een tekst is vaak ingedeeld in een : inleiding, middenstuk (kern) en slot. Dit noem je de tekstopbouw.

De hoofdgedachte van een tekst geeft antwoord op de vraag: Wat is het belangrijkste wat in de tekst over het onderwerp wordt gezegd? De hoofdgedachte staat vaak in de inleiding of het slot. (De hoofdgedachte is een samenvatting van de tekst van 1  zin.) 

Tekst

Het onderwerp van een tekst

Een alinea

Een deelon-

derwerp

Een tussenkopje

In 1 of 2 woorden waar de tekst over gaat. 

Een groepje zinnen dat bij elkaar hoort

In 1 of 2 woorden waar de alinea over gaat

Een titel boven een alinea

Wat doe je als je oriënterend leest?

1. je leest de hele tekst
2. je leest de 1e en laatste zin van alle alinea's
3. je bekijkt de tekst en leest de 1e alinea
4. je kijkt eerst welk deel v.d. tekst je nodig hebt

De hoofdgedachte geeft antwoord op de vraag:

1. Waar vind je het onderwerp van de tekst?
2. Wat is het onderwerp van de tekst?
3. In welke alinea's vind je het onderwerp van de tekst?
4. Wat is het belangrijkste wat in de tekst over het OW wordt gezegd?

Bedenk deelonderwerpen
bij de hobby: Muziek

hoofd- en bijzaken en kernzin

hoofdzaken: het belangrijkste uit een tekst of alinea

Als je een samenvatting maakt, noteer je daarin de hoofzaken.

bijzaken: alles wat minder belangrijk is (de voorbeelden, de uitleg, de rest van de tekst)

kernzin: belangrijkste zin van de alinea. Vaak de 1e of de laatste.

https:

Wat is de kernzin van alinea 1?

1. De Autoriteit Persoonsgegevens start een onderzoek naar de socialemedia-app TikTok.
2. De toezichthouder wil weten of de privacy van gebruikers wel goed gewaarborgd is.

Welke zin uit alinea 2 is de hoofdzaak?

1. TikTok is de eerste socialemedia-app uit China die is doorgebroken in het Westen.
2. De app is met name onder kinderen en jongeren erg populair.
3. Omdat zij in de ... Persoonsgegevens.

Welke zin uit alinea 4 is géén bijzaak?

1. Het is de grootste boete die ooit in de VS is betaald in een kinderprivacyzaak.
2. Begin vorig jaar ... van ouders
3. In de Verenigde Staten klinkt al langer kritiek op de manier waarop TikTok omgaat met de privacy van gebruikers.

In deze tekst staan meer ...

1. hoofdzaken
2. bijzaken

Theorie

Een tekst bestaat uit verschillende alinea's. Die vormen samen weer een geheel, ze staan dus niet zomaar bij elkaar. Dat alles bij elkaar hoort, wordt gevormd door verbanden. Deze verbanden breien de alinea's aan elkaar. Hiervoor heb je verbindingswoorden nodig: ook wel signaalwoorden genoemd.

Chronologisch verband

(volgorde van tijd)

voordat, nadat, eerst,

daarna, vroeger, toen, later etc.

Deze signaalwoorden geven een tijdsvolgorde aan

chronologisch - voorbeeld

Als je met de Thalys van Amsterdam naar Parijs reist, maak je drie tussenstops: eerst in Rotterdam, dan in Antwerpen en vervolgens in Brussel.

chronologisch - voorbeeld

Als je met de Thalys van Amsterdam naar Parijs reist, maak je drie tussenstops: eerst in Rotterdam, dan in Antwerpen en vervolgens in Brussel.

Opsomming

ook, verder, bovendien, en, maar ook, ten eerste, als laatste etc.

opsomming- voorbeeld

Mijn vrije tijd gebruik ik voor leuke dingen. In de eerste plaats sport ik graag. Verder houd ik van televisiekijken. Ook vind ik het heerlijk een spannend boek te lezen.

opsomming- voorbeeld

Mijn vrije tijd gebruik ik voor leuke dingen. In de eerste plaats sport ik graag. Verder houd ik van televisiekijken. Ook vind ik het heerlijk een spannend boek te lezen.

Je kan er "punten" van maken

In haar vrije tijd doet zij:

- sport

- televisiekijken

- boeken lezen

tegenstelling

maar, daarentegen, echter, integendeel, enerzijds-anderzijds etc.

tegenstelling - voorbeeld

Op internet zijn veel bedriegers actief. Maar de politie doet er veel te weinig aan om ze op te sporen.

tegenstelling - voorbeeld

Op internet zijn veel bedriegers actief. Maar de politie doet er veel te weinig aan om ze op te sporen.

toelichtend

bijvoorbeeld, zo, als, denk aan, neem nou

toelichtend - voorbeeld

Adriana kookt graag buitenlandse gerechten, zoals couscous

toelichtend - voorbeeld

Adriana kookt graag buitenlandse gerechten, zoals couscous

Even oefenen

Welk verband herken je in de volgende zin?

Hoewel Marit niet had geleerd voor het examen, haalde ze toch een voldoende.

1. Tegenstellend
2. Chronologisch
3. Opsommend
4. Toelichtend

Welk verband herken je in de volgende zin?

Mijn broertje wil graag een ijsje, een appeltaart, een glas drinken en een pizza.

1. Tegenstellend
2. Toelichtend
3. Opsommend
4. Chronologisch

Welk verband herken je in de volgende zin?

Eerst ga je naar de kapper en vervolgens ga je nieuwe schoenen kopen.

1. Chronologisch
2. Tegenstellend
3. Toelichtend
4. Opsommend

Leer 5 minuten:

- de signaalwoorden die horen bij een chronologisch verband

- de signaalwoorden die horen bij een toelichtend verband

Noem 4 mogelijke signaalwoorden bij een chronologisch verband

Tekstverbanden en signaalwoorden

II

Concluderend: dus, daarom, concluderend, dat houdt in...

Redengevend: omdat, namelijk, daarom, aangezien, want

Oorzakelijk: want, doordat, waardoor, als gevolg van

Voorwaardelijk: als... (dan), indien, tenzij, wanneer

Doordat er een pandemie uitbrak, gingen de scholen dicht.

1. oorzakelijk verband
2. redengevend verband
3. tegenstellend verband
4. toelichtend verband

Doordat er een pandemie uitbrak, deed ik minder aan mijn huiswerk.

1. oorzakelijk verband
2. redengevend verband
3. concluderend verband
4. toelichtend verband

Marijke is gek op dieren. Daarom wil ze later dierenarts worden.

1. concluderend verband
2. redengevend verband
3. samenvattend verband
4. oorzakelijk verband

Als ik terugblik op het afgelopen schooljaar, kan ik wel stellen dat ik meer heb geleerd van thuiswerken.

1. concluderend verband
2. redengevend verband
3. voorwaardelijk verband
4. oorzakelijk verband