4.1 De Pruikentijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Pruiken en revoluties

De pruikentijd

De standenmaatschappij

Geestelijkheid

Adel

Rest van de bevolking:

• Bourgeoisie
  
• Burgers
• Boeren

De standenmaatschappij

Maatschappij waarbij de bevolking is verdeeld in standen met elk eigen rechten en plichten.

Eerste twee standen hadden privileges (voorrechten).

De derde stand: 

• Hele 3e stand had geen privileges
  
• Boeren moesten pacht betalen 
• Hele 3e stand moest belasting betalen

De standenmaatschappij

Verlichting

In West-Europa en Noord-Amerika ontstond in de 18de eeuw het idee dat door middel van het verstand (de rede) men alles kon begrijpen en verklaren: de Verlichting.

Door rationeel denken zou de wereld beter en gelukkiger worden

Verlichtingsideeën over godsdienst

• verdraagzaamheid: iedereen is vrij om te geloven wat hij wil
  
• idee van deïsme: God heeft de wereld geschapen en zich er daarna niet meer mee bemoeid --> geen ingrijpen God in dagelijks leven (Voltaire)
  
• idee van atheïsme (weinig aanhang): er bestaat geen god
  

Verlichtingsideeën over maatschappij

• tegen standenmaatschappij
• alle mensen zijn van nature gelijk 
• alle mensen moeten dezelfde rechten hebben 
• iedereen recht op dezelfde mensenrechten zoals vrijheid van meningsuiting en vrijheid van godsdienst (grondrechten)
• tegen slavernij --> opkomst abolitionisme (beweging voor afschaffing van de slavernij)

Verlichtingsideeën over bestuur

• tegen absolutisme
• voor de rechtsstaat: iedereen moet zich aan de wet houden
• idee van Locke: de koning heeft macht gekregen van het volk en moet goed voor het volk zorgen, anders mag het volk andere vorst aanwijzen 
• idee van Montesquieu: trias politica = macht verdelen in drieën: uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht

Verspreiding Verlichtingsideeën

Verspreiding kennis belangrijk volgens Verlichters. Armoede en ellende waren het gevolg van domheid en onwetendheid
.                                                    

Ideeën verspreid door:

- bijeenkomsten in genootschappen

- boeken (bijv. Encyclopedie van )

Maar: gevaarlijk, want veel koningen en geestelijken waren het niet eens met de Verlichte ideeën

 

Maken

Blz 96 m.u.v. opdr 4 & 5

Én

Blz 97