3. Gram H4 4.7 en 4.8

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

- Uitleg 4.7 - 4.8: telwoord en voegwoord

Lesdoelen

Je herkent de volgende woordsoorten en kunt deze benoemen:

- lidwoord

- zelfstandig naamwoord

- bijvoeglijk naamwoord

- ww: hww, zww en kww

- vz

- voornaamwoorden: pers. vnw., bez. vnw., wknd. vnw., wkg. vnw., vr. vnw., aanw. vnw., betr. vnw., onbep. vnw.

Nieuw!

- telwoorden: hoofdtelwoord en rangtelwoord (bepaald en onbepaald)

- voegwoord (vwo: onderschikkend en nevenschikkend)

4.7 Telwoorden

Woorden die een getal of hoeveelheid aangeven, noem je een telwoord:

- Hoofdtelwoord : geeft een hoeveelheid aan

dertien, eenderde, miljoen, weinig, veel

- Rangtelwoord : geeft een plaats in een rangorde aan (podiumwoorden)

Eerste, laatste, dertiende, hoeveelste

Wat is het verschil?
a. Ik ben derde geworden.
b. Ik ben laatste geworden.

Bepaald of onbepaald telwoord?

Bepaald: precieze hoeveelheid of rang

Onbepaald: onnauwkeurige hoeveelheid of rang

Voorbeelden telwoorden

- Bepaald hoofdtelwoord: dertien, miljoen, één

- Onbepaald hoofdtelwoord: veel, weinig, sommige, alle

- Bepaald rangtelwoord: eerste, twintigste

- Onbepaald rangtelwoord: laatste, middelste, zoveelste

Ik ben moe en ik ga slapen.

Ik wil een koekje bakken, tenzij jij dat niet wilt.

Ik ben moe (en) ik ga slapen.

Ik wil een koekje bakken, (tenzij) jij dat niet wilt.

Voegwoorden

Voegwoorden koppelen twee zinnen aan elkaar (als een soort cement).

- Voorin de zin

Terwijl ik de taart bakte, viel de stroom uit.

- In het midden van de zin (met komma)

Ik ga niet mee naar het schoolfeest, tenzij jij een smoking draagt.

- In het midden van de zin (zonder komma)

Pffff, we moeten morgen nog een toets leren en een boekverslag maken.

aan de slag

Gram. H4: opdracht  9 , 10 en 12

Let op! Bij vraag 12 hoeft havo alleen de voegwoorden te noteren.

Nakijken opdr. 9 (blz. 173)

1. hoeveelste (onbep. rtw) | tiende (bep. rtw)
2. een derde (bep. htw) = breuk
3. wat (onbep. htw)| laatste (onbep. rtw)
4. weinig (onbep. htw) | vijf (bep. htw)
5. zoveelste (onbep. rtw) | wat = ?
6. driehonderdtachtig (bep. htw) | weinig (onbep. htw)

Nakijken opdr. 12 (blz. 175)

1. zodat
2. dat
3. maar
4. als
5. want
6. toen