3.2 Welvaart en ontwikkeling

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.2 Welvaart en ontwikkeling

Arm en Rijk

Lesdoel

• Welke criteria kun je gebruiken om landen en gebieden met elkaar te vergelijken?
• Welke economische indicatoren kun je gebruiken om landen en gebieden met elkaar te vergelijken?
• Wat zijn de eigenschappen en de beperkingen van die indicatoren?

Ontwikkelingskenmerken:
Welke kenmerken laten zien hoe ver een land ontwikkeld is?

Indicatoren ontwikkeling

• BNP/hoofd
• HDI
• Toegang tot basisbehoeften
• Levensverwachting
• Energieverbruik
• Bevolkingsgroei
• Verstedelijking

Leg uit hoe het BNP/hoofd een indicator is van de ontwikkeling van een land.

BNP

Bruto Nationaal Product: de inkomsten van alle mensen in een land, ook die in het buitenland werken. 

Bruto Binnenlands product: de productie van een land, zonder de mensen die in het buitenland werken, met de buitenlanders die hier werken. 

BNP/hoofd

De gemiddelde inkomsten van een persoon in dat land. 

Om landen te vergelijken wordt dit cijfer gebruikt. 

Welke nadelen van het BNP/hoofd kan je bedenken?

Nadelen BNP/hoofd

• Sociale ongelijkheid niet zichtbaar
• Regionale ongelijkheid niet zichtbaar                                                -> BRP
• Onbetrouwbare gegevens; 

       informele sector, ruilhandel en zelfvoorziening ontbreken. 

• Weergegeven in dollars; 

       nadelige wisselkoers kan onjuiste weergave van de       

       werkelijkheid geven

• Prijsverschillen niet duidelijk                                                                 -> Koopkracht

Welke indicatoren zijn onderdeel van de Human Development Index (HDI)?

1. BNP/hoofd, bevolkingsgroei, zuigelingensterfte
2. BNP/hoofd, artsendichtheid, scholingsgraad
3. BNP/hoofd, levensverwachting, analfabetisme
4. BNP/hoofd, vruchtbaarheidscijfer, toegang tot basisbehoeften

Hoe wordt de HDI gerankt?
Hoe dichter bij ..., hoe beter ontwikkeld

1. 0
2. 1
3. 10
4. 100

Human Development Index

Samengestelde indicator van:

1. BNP per inwoner
2. Levensverwachting
3. Analfabetisme

Hoe dichter bij 1, hoe beter het land ontwikkeld is. 

Welke nadelen zitten er aan het gebruik van het HDI als vergelijkingsindicator?

Nadelen

• Regionale en sociale ongelijkheid niet zichtbaar
  

-> regionale HDI

-> Geen oplossing voor sociale ongelijkheid 
(sociale ongelijkheid = situatie waarin er verschillen in welvaart en ontwikkelingskansen zijn tussen groepen mensen in een gebied)

Samenstelling beroepsbevolking

Primaire sector: zelfvoorzienende landbouw in ontwikkelingslanden, ontwikkelde landen produceren voor de handel. 

Secundaire sector: verplaatst vanuit ontwikkelde landen naar ontwikkelingslanden, hierdoor zijn landen in ontwikkeling gekomen

Tertiaire sector: ontwikkelde landen helemaal overgegaan op een diensteneconomie. In ontwikkelingslanden wordt ook in de dienstensector gewerkt, maar dan ongeschoold en vaak in de informele sector. 

Welke verdeling was er vroeger in het wereldsysteem?

1. Centrum-periferie
2. Centrum-semiperiferie
3. Semiperiferie-periferie
4. centrum-semiperiferie-periferie

Wat is de benaming voor de groep opkomende landen?

1. Centrum
2. Semiperiferie
3. Periferie

Een veranderend wereldsysteem

Vroeger: Centrum-periferie; rijk-arm; noord-zuid; afhankelijkheidsrelatie

Tegenwoordig: Centrum-semiperiferie-periferie; een nieuwe groep opkomende landen vormen de semiperiferie (Aziatische tijgers, BRIC-landen)

Nadelen: Ruilvoet

Ruilvoet= verhouding van de waarde tussen import en export.
Ruilvoetverslechtering=

Verslechtering van de verhouding tussen de waarde van exportproducten en de waarde van importproducten van een land.

Maak de juiste combinaties:
1. Centrum ; 2. Semiperiferie; 3. Periferie
A. Primair ; B. Secundair ; C. Tertiair