3.2 Welvaart en ontwikkeling

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.2 Welvaart en ontwikkeling

Lesdoel

• Welke criteria kun je gebruiken om landen en gebieden met elkaar te vergelijken?
• Welke economische indicatoren kun je gebruiken om landen en gebieden met elkaar te vergelijken?
• Wat zijn de eigenschappen en de beperkingen van die indicatoren?

Ontwikkelingskenmerken:
Welke kenmerken laten zien hoe ver een land ontwikkeld is?

Indicatoren ontwikkeling

• BNP/hoofd
• HDI
• Toegang tot basisbehoeften
• Levensverwachting
• Energieverbruik
• Bevolkingsgroei
• Verstedelijking

Leg uit hoe het BNP/hoofd een indicator is van de ontwikkeling van een land.

BNP

Bruto Nationaal Product: de inkomsten van alle mensen in een land, ook die in het buitenland werken. 

Bruto Binnenlands product: de productie van een land, zonder de mensen die in het buitenland werken, met de buitenlanders die hier werken. 

BNP/hoofd

De gemiddelde inkomsten van een persoon in dat land. 

Om landen te vergelijken wordt dit cijfer gebruikt. 

Welke nadelen van het BNP/hoofd kan je bedenken?

Nadelen BNP/hoofd

• Sociale ongelijkheid niet zichtbaar
• Regionale ongelijkheid niet zichtbaar   ---> BRP
• Onbetrouwbare gegevens; 

       informele sector, ruilhandel en zelfvoorziening ontbreken. 

• Weergegeven in dollars; 

       nadelige wisselkoers kan onjuiste weergave van de       

       werkelijkheid geven

• Prijsverschillen niet duidelijk  ---> Koopkracht

Nadelen BNP/inwoner

• Betrouwbaarheid
  
• Wisselkoers
  
• Koopkracht
  
• Het is een gemiddelde
  
• Regionale ongelijkheid

Hamburger

index

Ook wel big mac index

Waarom handig?

0

Human Development Index

Samengestelde indicator van:

1. BNP per inwoner
2. Levensverwachting
3. Analfabetisme

Hoe dichter bij 1, hoe beter het land ontwikkeld is. 

Welke nadelen zitten er aan het gebruik van het HDI als vergelijkingsindicator?

Nadelen

• Regionale en sociale ongelijkheid niet zichtbaar
  

-> regionale HDI

-> Geen oplossing voor sociale ongelijkheid

Hoe is de samenstelling van de beroepsbevolking een goede indicator van het ontwikkelingsniveau van een land?

Samenstelling beroepsbevolking

Primaire sector: zelfvoorzienende landbouw in ontwikkelingslanden, ontwikkelde landen produceren voor de handel. 

Secundaire sector: verplaatst vanuit ontwikkelde landen naar ontwikkelingslanden, hierdoor zijn landen in ontwikkeling gekomen

Tertiaire sector: ontwikkelde landen helemaal overgegaan op een diensteneconomie. In ontwikkelingslanden wordt ook in de dienstensector gewerkt, maar dan ongeschoold en vaak in de informele sector. 

1. India is het nieuwe China

2. Het wereldsysteem verandert 

nl.wikipedia.org

Welke indicatoren zijn onderdeel van de Human Development Index (HDI)?

1. BNP/hoofd, bevolkingsgroei, zuigelingensterfte
2. BNP/hoofd, artsendichtheid, scholingsgraad
3. BNP/hoofd, levensverwachting, analfabetisme
4. BNP/hoofd, vruchtbaarheidscijfer, toegang tot basisbehoeften

Hoe wordt de HDI gerankt?
Hoe dichter bij ..., hoe beter ontwikkeld

1. 0
2. 1
3. 10
4. 100

Welke verdeling was er vroeger in het wereldsysteem?

1. Centrum-periferie
2. Centrum-semiperiferie
3. Semiperiferie-periferie
4. centrum-semiperiferie-periferie

Wat is de benaming voor de groep opkomende landen?

1. Centrum
2. Semiperiferie
3. Periferie

Een veranderend wereldsysteem

Vroeger: Centrum-periferie; rijk-arm; noord-zuid; afhankelijkheidsrelatie

Tegenwoordig: Centrum-semiperiferie-periferie; een nieuwe groep opkomende landen vormen de semiperiferie (Aziatische tijgers, BRIC-landen)

Maak de juiste combinaties:
1. Centrum ; 2. Semiperiferie; 3. Periferie
A. Primair ; B. Secundair ; C. Tertiair

Bekijk het kaartje. Gaat dit over sociale ongelijkheid of regionale ongelijkheid?

1. sociale ongelijkheid
2. regionale ongelijkheid

Welke kenmerken van Arm of Rijk zie je?

Welk type ongelijkheid zie je in de afbeelding?

1. Regionale ongelijkheid
2. Sociale ongelijkheid

Welke nadelen heeft BNP/hoofd?

Hoe ontwikkeld een land is, kun je vaak weten door te kijken naar de beroepsbevolking. Wat voor soort werk doen de mensen?

Centrum

Periferie

Semi-periferie

Tertiaire sector

Secundaire sector

Primaire sector

Wat zegt dit kenmerk over de economische ontwikkeling?

Hoger / meer is beter

Lager / minder is beter

Geboortecijfer

Sterftecijfer

Omvang primaire sector

Omvang tertiaire sector

HDI

Analfabetisme

Aantal artsen per 1000 inwoners

Verstedelijking

Internetverbindingen

Levensverwachting

Wat meet je met de hamburgerindex?

Analfabetisme is een voorbeeld van een

1. demografisch kenmerk
2. economisch kenmerk
3. sociaal-cultureel kenmerk

Levensverwachting is een

1. demografisch kenmerk
2. sociaal-cultureel kenmerk

De informele sector behoort tot

1. de primaire sector
2. de secundaire sector
3. de tertiaire sector
4. de quartaire sector