3.2 Welvaart en ontwikkeling

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.2 Welvaart en ontwikkeling

H3 

Arm en Rijk

Lesdoel

• Welke criteria kun je gebruiken om landen en gebieden met elkaar te vergelijken?
• Welke economische indicatoren kun je gebruiken om landen en gebieden met elkaar te vergelijken?
• Wat zijn de eigenschappen en de beperkingen van die indicatoren?

Welke kenmerken laten zien hoe ver een land ontwikkeld is?

Indicatoren ontwikkeling

• BNP/hoofd
• HDI
• Toegang tot basisbehoeften
• Levensverwachting
• Energieverbruik
• Bevolkingsgroei
• Verstedelijking

BNP

Bruto Nationaal Product: de inkomsten van alle mensen in een land, ook die in het buitenland werken. 

Bruto Binnenlands product: de productie van een land, zonder de mensen die in het buitenland werken, met de buitenlanders die hier werken. 

Nadelen BNP/inwoner

• Betrouwbaarheid
  
• Wisselkoers
  
• Koopkracht
  
• Het is een gemiddelde
  
• Regionale ongelijkheid

Hamburger

index

Ook wel big mac index

Waarom handig?

0

Human Development Index

Samengestelde indicator van:

1. BNP per inwoner
2. Levensverwachting
3. Analfabetisme

Hoe dichter bij 1, hoe beter het land ontwikkeld is. 

Welke nadelen zitten er aan het gebruik van het HDI als vergelijkingsindicator?

Nadelen

• Regionale en sociale ongelijkheid niet zichtbaar
  

-> regionale HDI

-> Geen oplossing voor sociale ongelijkheid

Welke nadelen van het BNP/hoofd kan je bedenken?

Wat zegt dit kenmerk over de economische ontwikkeling?

Hoger / meer is beter

Lager / minder is beter

Geboortecijfer

Sterftecijfer

Omvang primaire sector

Omvang tertiaire sector

HDI

Analfabetisme

Aantal artsen per 1000 inwoners

Verstedelijking

Internetverbindingen

Levensverwachting

Hoe ontwikkeld een land is, kun je vaak weten door te kijken naar de beroepsbevolking. Wat voor soort werk doen de mensen?

Centrum

Periferie

Semi-periferie

Tertiaire sector

Secundaire sector

Primaire sector

Samenstelling beroepsbevolking

Primaire sector: zelfvoorzienende landbouw in ontwikkelingslanden, ontwikkelde landen produceren landbouwproducten voor de handel. 

Secundaire sector: verplaatst vanuit ontwikkelde landen naar ontwikkelingslanden, hierdoor zijn landen in ontwikkeling gekomen

Tertiaire sector: ontwikkelde landen helemaal overgegaan op een diensteneconomie. In ontwikkelingslanden wordt ook in de dienstensector gewerkt, maar dan ongeschoold en vaak in de informele sector. 

De informele sector behoort tot

1. de primaire sector
2. de secundaire sector
3. de tertiaire sector
4. de quartaire sector

Welke indicatoren zijn onderdeel van de Human Development Index (HDI)?

1. BNP/hoofd, bevolkingsgroei, zuigelingensterfte
2. BNP/hoofd, artsendichtheid, scholingsgraad
3. BNP/hoofd, levensverwachting, analfabetisme
4. BNP/hoofd, vruchtbaarheidscijfer, toegang tot basisbehoeften

Hoe wordt de HDI gerankt?
Hoe dichter bij ..., hoe beter ontwikkeld

1. 0
2. 1
3. 10
4. 100

Welke verdeling was er vroeger in het wereldsysteem?

1. Centrum-periferie
2. Centrum-semiperiferie
3. Semiperiferie-periferie
4. centrum-semiperiferie-periferie

Wat is de benaming voor de groep opkomende landen?

1. Centrum
2. Semiperiferie
3. Periferie

Een veranderend wereldsysteem

Vroeger: Centrum-periferie; rijk-arm; noord-zuid; afhankelijkheidsrelatie

Tegenwoordig: Centrum-semiperiferie-periferie; een nieuwe groep opkomende landen vormen de semiperiferie (Aziatische tijgers, BRIC-landen)

Maak de juiste combinaties:
1. Centrum ; 2. Semiperiferie; 3. Periferie
A. Primair ; B. Secundair ; C. Tertiair

Bekijk het kaartje. Gaat dit over sociale ongelijkheid of regionale ongelijkheid?

1. sociale ongelijkheid
2. regionale ongelijkheid

Welk type ongelijkheid zie je in de afbeelding?

1. Regionale ongelijkheid
2. Sociale ongelijkheid

Welke kenmerken van Arm of Rijk zie je?

Wat meet je met de hamburgerindex?

Analfabetisme is een voorbeeld van een

1. demografisch kenmerk
2. economisch kenmerk
3. sociaal-cultureel kenmerk

Levensverwachting is een

1. demografisch kenmerk
2. sociaal-cultureel kenmerk

Huiswerk lezen par 3.2 maken 1,2,3,5,6,8,9,10