T3B3 - Monohybride kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

T3B3 - Monohybride kruisingen

Planning

Herhalen bs 1 en 2 (fenotype, genotype en genenparen)

Instructie basisstof 3: monohybride kruisingen

Zelfstandig werken

Wat is het fenotype en wat is het genotype?

1. Fenotype is uiterlijk, genotype is je bewerkte uiterlijk
2. Fenotype zijn al je genen en genotype is je uiterlijk
3. Fenotype is je geverfde haarkleur, en genotype is je eigen haarkleur
4. Fenotype is je uiterlijk en genotype zijn al je erfelijke eigenschappen

Albinisme is een mutatie van het pigment van een organismen. Valt deze mutatie onder het fenotype - genotype of beide?

1. Alleen genotype
2. Alleen fenotype
3. Genotype en Fenotype
4. Geen van beide

Wanneer is een genenpaar homozygoot?

1. Wanneer het 2 verschillende allelen bevat
2. Wanneer het 2 dezelfde allelen bevat

Wanneer heb je de grootste genetische variatie?

1. Geslachtelijke voortplanting
2. Ongeslachtelijke voortplanting

Wat zijn homologe chromosomen?

1. een chromosomenpaar
2. X- en Y-chromosoom
3. twee chromatiden
4. ander woord voor autosomen

Rr is een code voor een genenpaar. Is dit genenpaar homozygoot of heterozygoot?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

De complete verzameling van erfelijk materiaal in een cel noemen we ...

1. Het DNA
2. Het mRNA
3. Het genoom
4. Het genotype

Meerdere genen tegelijkertijd weergeven.
Fenotype:
Een plant met een homozygoot gele erwt en wit zaadjasje:
Geef het genotype

1. RRqq
2. QQrr
3. RrQq
4. qqrr

Wat is Heterozygoot?

1. Twee verschillende allelen voor dezelfde eigenschap.
2. Twee verschillende allelen voor verschillende eigenschappen.
3. Twee dezelfde allelen voor verschillende eigenschappen.

Floor heeft een allel voor blond haar en een allel voor bruin haar. Floor is blond. Welk allel is dominant?

1. Blond
2. Bruin
3. Blond en bruin
4. Dat kun je op basis van deze informatie niet zeggen

Een twee-eiige tweeling is een tweeling die ontstaan is uit?

1. één eicel en één zaadcel
2. twee eicellen en twee zaadcellen
3. één eicel en twee zaadcellen
4. twee eicellen en één zaadcel

Een ééneiige tweeling groeit gescheiden van elkaar op. Wat zou je goed kunnen onderzoeken met behulp van deze tweeling?

1. De invloed van genen op het fenotype
2. De invloed van omgevingsfactoren op het fenotype
3. De invloed van omgevingsfactoren op het genotype
4. De invloed van het fenotype op de genen.

Wat voor genotype heeft een DRAGER?

1. BB
2. Bb
3. bb
4. Dat is verschillend

Leerdoelen

3.3.1 Je kunt een kruisingsschema opstellen van een monohybride kruising.

3.3.2 Je kunt de frequentie van bepaalde genotypen en fenotypen van nakomelingen afleiden uit een kruisingsschema of stamboom van een monohybride kruising.

Monohybride kruising

- Overerving van 1 eigenschap door geslachtelijke voortplanting

- 1 allel van vader en 1 allel van moeder

Kruisingen

Bij kruisingen maken we gebruik van bepaalde letters

• P = ouders (parentes)
  
• F1 = kinderen (filii)
  
• F2 = kinderen van kinderen
  

Kruisingsvraagstukken

Stap 1: Wat zijn de genotypen van de ouders? Geef deze in een kruising weer

Stap 2: Welke allelen kunnen de geslachtscellen van beide ouders bevatten?

Stap 3: Welke mogelijke combinaties zijn er te maken van eicel en zaadcel?

Een kruisingsschema maken

Een zwartharig vrouwtje (homozygoot) paart met een bruinharig mannetje.

P(arents) 1:           ...............    X      ..................            P(arents) 2:          ....... X ...........

Geslachtscellen:    ..............     X      ..................         Geslachtscellen: ....... X ...........

F1:                                                                                        F2:

Genotypen ouders en verhoudingen F1

• P AA x aa: F1 heeft 100% dominante fenotype
• P Aa x aa: F1 dominant: recessief fenotype 1:1
• Deze kruisingen (dominante ouder kruisen met recessieve ouder) noemt men een testkruising: er wordt uitgetest of ouder AA of Aa is (zie je aan F1!)
• P Aa x Aa: F1 dominant: recessief fenotype 3:1

Testkruisingen

Om uit te zoeken of een organisme homozygoot of heterozygoot is: kruisen met homozygoot recessief

Stel het testorganisme is Aa, dan zijn de nakomelingen 50% Aa en 50% aa

Stel het testorganisme is AA, dan zijn alle nakomelingen Aa

	a	a
A	Aa	Aa
A	Aa	Aa

	a	a
A	Aa	Aa
a	aa	aa

Stamboom maken

Wat is recessief en wat is dominant?

Aan het werk

Wat: basisstof 3: opdr. 28, 29, 30, 31, 32. 35, 36. 37

Hulp: boek of vraag de docent

              

Klaar? Ga naar ItsLearning>biologie>bronnen>oefenopgaven monohybride kruisingen

Tijd: 20 min.

Bij een onvolledig dominant genotype

1. zijn er 2 verschillende allelen die beide tot uiting komen
2. Komt alleen het dominante allel tot uiting
3. Is er sprake van een homozygoot genotype