Argumenteren, redeneren, samenvatten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Argumenteren, redeneren en samenvatten

Welkom!

Uit het examen 2021-1

8 Welk argumentatieschema wordt in alinea 4 vooral gebruikt? een argumentatieschema op basis van

A autoriteit

B kenmerk of eigenschap

C oorzaak en gevolg

D overeenkomst en vergelijking

E voorbeelden

F voor- en nadelen

Uit het examen 2021-1

Alinea 5 is te lezen als een zelfstandige redenering. Elke zin binnen deze redenering heeft een eigen functie. Twee van die functies zijn in onderstaand schema al gegeven.

Vul de ontbrekende functies in.

Noteer daartoe de nummers van de betreffende zinnen en zet daarachter de juiste functie.

Kies uit: argument, standpunt of tegenargument. Een functie kan meer dan een keer voorkomen.

Uit het examen 2021-1

“Zo kent ook de maatschappij losse eindjes en restcategorieën” (regels 113-114) Een kritisch lezer kan in een tekst verschillende drogredenen herkennen, zoals:

1 cirkelredenering

2 onjuist beroep op een oorzaak-gevolgschema

3 overdrijven van voor- of nadelen

4 overhaaste generalisatie

5 persoonlijke aanval

6 verkeerde vergelijking

7 vertekenen van het standpunt

10 Geef aan van welke drogreden uit bovenstaande lijst er sprake zou zijn in het gegeven citaat en leg uit op grond van de tekst wat er dan niet klopt in de argumentatie.

Geef antwoord in een of meer volledige zinnen en gebruik voor je antwoord niet meer dan 25 woorden.

Argumentatie blz.48-56 examenbundel

  soorten argumenten

argumentatie opbouw

argumentatieschema' s 

aanvaardbaarheid van argumentatie 

drogredenen 

Soorten argumenten (blz.48-49 examenbundel)

Feiten

Voorbeeld

Vergelijking

Ervaring

Gezag of autoriteit

Gevolg

Nut of gewenste gevolgen

Onderzoek of wetenschap

Algemene normen en waarden

Vermoedens

Geloof of (levensbeschouwelijke) overtuiging

Emotioneel

Veronderstellingen

Argumentatie opbouw

Argumenten kunnen op verschillende manieren het standpunt ondersteunen:

Enkelvoudige argumentatie

Meervoudig

Nevenschikkend

Onderschikkend 

argumentatieschema's

Redenering = geheel van standpunt en argumenten

Gebaseerd op:

Oorzaak en gevolg (causaliteit)

Vergelijking

Voorbeelden

Voor- en nadelen

kenmerk of eigenschap

Aanvaardbaarheid van argumentatie (blz. 44-45)

a.De betrouwbaarheid van de bronnen (deskundigheid, partijdigheid, consistentie)

b. Controleerbaarheid en aanvaardbaarheid van feitelijke uitspraken

c.Aanvaardbaarheid van waarderende uitspraken en argumenten

drogredenen

Onjuiste oorzaak-gevolgrelatie

Onjuist beroep op kenmerk en eigenschap

Overdrijven van voor- en nadelen

Vals dilemma

Verkeerde vergelijking

Overhaaste generalisatie

Cirkelredenering

Persoonlijke aanval

Ontduiken van bewijslast

Vertekenen van het standpunt

Bespelen van het publiek

Onjuist beroep op autoriteit

Herhalen drogredenen

Wat weet je nog over drogredenen?

Er volgen zeven vragen over drogredenen. 

Antwoord binnen 20 seconden!

Drogredenen
Tegenwoordig heeft elke leerling een smartphone. Vind je het gek dat ze niet opletten in de les?

1. Vals dilemma
2. Verkeerde vergelijking
3. Oorzaak-gevolg
4. Ontduiken bewijslast

Literatuur is saai, want er gebeuren helemaal geen spannende dingen in

1. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
2. cirkelredenering
3. ontduiken van bewijslast

Ga jij me nu vertellen dat ik een fout maak? Wat weet jij nu? Jij bent nog niet eens oud genoeg om te stemmen

1. bespelen van het publiek
2. vertekenen van het standpunt
3. verkeerde vergelijking
4. persoonlijke aanval

Het nieuwe album van Ed Sheeran is absoluut de allerbeste muziek. Dat zei Peter R. de Vries ooit in RTL Boulevard.

1. Onjuist beroep op autoriteit
2. Onjuist beroep op kenmerk / eigenschap
3. vals dilemma
4. overdrijven van voor- en nadelen

Het kabinet vindt niet dat er nieuwe sancties tegen Rusland moeten komen. Ze willen natuurlijk het liefst dat Poetin hier morgen de boel inneemt.

1. vertekenen van het standpunt
2. vals dilemma
3. overhaaste generalisatie
4. overdrijven van de voor- en nadelen

Als Nederland softdrugs volledig legaliseert, krijgen we hier veel meer drugsverslaafden, waardoor wij als land veel status zullen verliezen en daardoor ook heel veel invloed binnen de EU.

1. Bespelen van het publiek
2. Overdrijven van voor- en nadelen
3. Onjuist beroep op oorzaak/gevolg
4. Overhaaste generalisatie

Jij hebt de overval gepleegd! Bewijs maar eens dat het niet zo is!

1. Persoonlijke aanval
2. Vertekenen van het standpunt
3. Cirkelredenering
4. Ontduiken van de bewijslast

(15) Een kleine taal als het Nederlands zal
waarschijnlijk in de loop van de huidige eeuw een streektaal worden; 

en ook al zullen wij die nu leven, allemaal
aan het Nederlands vasthouden, toch zal die taal daarna – omdat alle  ontwikkelingen altijd sneller gaan dan we denken – wellicht een dode taal zijn, die alleen nog in geschrifte voort-bestaat. 

(16) Maar een prachtige taal die zo-

maar verdwijnt – dat mág en kan toch

niet?

Lieve hemel, er verdwijnt wel meer dat

ons dierbaar was. Typisch Nederlandse

gebruiken zijn veelal al uitgestorven.

Zo ook de trekschuit en de plaggenhut,

de el, het mud en de bunder, het hand-

zetten en het kievitseierenrapen, de

klompendans en het midwinterblazen,

de neteldoek en de neepjesmuts. Veel

nostalgische gebruiken slijten uit,

samen met veel narigheid die daarbij

hoorde.

Tekst 1 Ape, nut, Mies

Wat is het standpunt van Hans van den Bergh over de mogelijke verdwijning van de Nederlandse taal, gelet op alinea 15 en 16 van de tekst ‘Ape, nut, Mies’?

Wat is het argument dat hij daarvoor geeft?

Niet alle lezers zullen het met het beweerde in alinea 16 eens zijn.
Welk bezwaar zouden zij tegen de redenering in deze alinea kunnen maken?

1. De bewijslast wordt ontdoken.
2. Er wordt een overhaaste conclusie getrokken.
3. Er wordt een twijfelachtige vergelijking gemaakt.
4. Het standpunt van de tegenstanders wordt vertekend.

(10) Het veranderende klimaat

veroorzaakt heus niet alleen ellende,

het biedt ook kansen. Het lijkt soms

bijna een taboe om het onderwerp

vanuit die invalshoek te bezien. In

Nederland gaan gelukkig steeds meer

stemmen op om de klimaatverandering

niet uitsluitend als een continue drei-

ging te zien. Kort geleden bracht de

VROM-raad een rapport uit met de titel

‘De hype voorbij’. Daarin wordt gepleit

voor een omslag in het denken over

het adaptatiebeleid. Adaptatie is

het sleutelwoord: we moeten ons bij het

maken van nieuwe plannen simpelweg

aanpassen aan een veranderend

klimaat. Uitsluitend ertegen strijden

door bijvoorbeeld onze kooldioxide-

uitstoot te verminderen is niet genoeg.

Adaptatie is overigens geen capitu-

latie, oordeelde de Wetenschappelijke

Raad voor het Regeringsbeleid

onlangs. “Aanpassing aan een veran-

derend klimaat vermindert of voorkomt

latere schade. Dat is geen nederlaag,

maar juist aantrekkelijk. De vruchten

van de lokale inspanning worden

immers ook lokaal genoten, terwijl dat

bij emissiereductie3) slechts in zeer

geringe mate het geval is.”

Tekst 4 Hoera! Een nieuw klimaat

In alinea 10 verwijst de auteur naar een rapport van de VROM-raad om zijn standpunt te ondersteunen. Van welk type argumentatie maakt hij daarbij gebruik?
Argumentatie op basis van

1. autoriteit
2. feiten
3. geloof
4. voordeel – nadeel

(12) Alle voorspellingen die worden

gedaan over de invloed van het gedrag

van een zwangere vrouw op de kwaliteit

van de baby na de geboorte, zijn slagen

in de lucht. Er is eenvoudig geen goede

manier om de invloed van al die

‘risico’s’ wetenschappelijk vast te stel-

len. Het gedrag van een moeder tijdens

een zwangerschap vormt maar een

flintertje in het hele spectrum van

omgevingsinvloeden. 

Tekst 5 Bemoeiziek

‘Er is eenvoudig geen goede manier om de invloed van al die “risico’s” wetenschappelijk vast te stellen.’ (regels 189-192) In welk opzicht is het argument waarmee deze stelling onderbouwd wordt onaanvaardbaar?
De argumentatie

1. berust op een onjuiste oorzaak-gevolgrelatie.
2. berust op een verkeerde vergelijking.
3. bestaat uit onjuiste feiten.
4. mist afdoende bewijsvoering.

Samenvatten blz.42 examenbundel

Open samenvattingsopgaven

Samenvattingsopgaven in meerkeuzevorm

Samenvattingsopgaven in de vorm van een schema (2019 -I Vraag 10)

vraag 10 uit het examen 2019-1

De deskundigen Paul Zak en Sherry Turkle geven in alinea 7 ieder een eigen opvatting over fomo als een mogelijke verslaving.

Hieronder staat in een schema een onvolledige samenvatting van hun opvattingen.

Paul Zak beweert... 1 want... 2

en dat doet verlangen naar meer. Sherry Turkle vindt... 3

want dan klinkt de roep om die verslavende sociale netwerken uit te bannen

en dat kan niet want ...4 dus... 5

Vul het schema aan.

Neem de nummers over en schrijf je antwoord achter de nummers. Zorg dat er correcte zinnen ontstaan en gebruik voor je antwoord niet meer dan 60 woorden.

Wat is de hoofdgedachte van alinea 4?

1. De minister van Verkeer houdt te weinig rekening met de wensen van de doorsnee burger.
2. Het is niet realistisch te denken dat het mogelijk is het fileprobleem op te lossen.
3. Het zou verstandig zijn een andere benadering te kiezen voor het fileprobleem.
4. Verdere uitbreiding is een te dure oplossing voor het fileprobleem.

Wat is in dit fragment het antwoord op de vraag 'Valt geluk te bevorderen?'

1. Geluk valt niet te bevorderen (...) voor bestaanszekerheid.
2. Geluk valt niet te bevorderen(...) gelukkig te worden.
3. Geluk valt te bevorderen door het opheffen (...) te verbeteren.
4. Geluk valt te bevorderen door verbetering van de samenleving (...) als individu.

opdracht samenvatten

opdracht 5 Tekst 4 Gezin in de tang

Lees de alinea's 7, 8, 9 en 10

vraag 3 Geef een samenvatting van alinea's 7, 8, 9 en 10 in maximaal 30 woorden

Onderstreep de kernzinnen

Geef een samenvatting van de alinea's 7 , 8 , 9 en 10 in maximaal 30 woorden.

Antwoord  vraag 3 bij 

tekst 4 Gezin in de tang

De vanzelfsprekende solidariteit tussen mensen met en zonder kinderen is afgenomen en daarmee de tolerantie jegens kinderen. Opvoeden is dan ook niet langer een maatschappelijk gewaardeerde bezigheid.(27 woorden)

Hoe tevreden (nieuwe dingen geleerd, veel geoefend, gelachen etc. ) verlaat je deze les?

0100

Welke tips kun je geven?