10.4.

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

10.4 Chromatografie

Wat is chromatografie?

Verschillende vormen van chromatografie

Kwalitatief en kwantitatief onderzoek met chromatografie

Papierchromatografie

• Papierchromatografie in 3e klas: scheiden van kleurstoffen in een pen
• Scheidingsmethode berust op twee eigenschappen:
• Verschil in oplosbaarheid van de loopvloeistof
• Verschil in aanhechtings-vermogen aan het papier 

Papierchromatografie

• Hoe beter een stof in de loopvloeistof oplost, hoe hoger de stof op papier terechtkomt
• Hoe meer een stof hecht aan het papier, hoe lager de stof op papier terechtkomt
• Loopvloeistof: Mobiele fase
• Papier: Stationaire fase

Papierchromatografie

• a = afstand van startlijn tot middelpunt van een vlek
• b = afstand van startlijn tot vloeistoffront
  
  Rf-waarde is een stofeigenschap!

R​f​​=​b​​a​​

Wat is de Rf-waarde voor de blauwe stip?

1. 1,13
2. 0,58
3. 0,88
4. 0,92

TLC (Thin Layer Chromatography)

• In plaats van papier is een plaatje met SiO2 de stationaire fase.
• Principe van de scheiding is de verdeling van stoffen over de mobiele en stationaire fase. 
• Afhankelijk van voorkeur voor stof om in mobiele of stationaire fase te zitten, eindigt de stof op een andere plaats op het papier.

Kolomchromatografie

• Een kolom ipv papier
• Kolom is een dunne buis waarin de stationaire fase zit.
• Mobiele fase is een vloeistof of een gas dat het mengsel meeneemt door de kolom heen.
• Stoffen in een mengsel binden korter of langer aan de stationaire fase -> scheiding

Vloeistofchromatografie

• HPLC (High Performance Liquid Chromatography)
• Kolom: bolletjes silica met daarop dun laagje stof als stationaire fase
• Mobiele fase: Vloeistof met stoffen uit de onderzoeken mengsel door de kolom

Gaschromatografie

• Mengsel wordt verhit, zodat alle stoffen verdampen.
• Draaggas door de kolom geleidt.
• Binnenkant van kolom heeft dunne laag met stationaire fase

Principe van GC

• Stoffen blijven verschillend ''hangen'' aan de stationare fase; de ene meer dan de ander.
• Daardoor vindt scheiding plaats

Retentietijd (tR)

• Tijd dat een stof in de kolom zit
• Elke stof heeft zijn eigen tR
• Scheiding is door specifieke eigenschappen van stationaire fase
• Vb: apolaire stoffen in een kolom met een apolaire stationaire fase zijn langzaam en komen later uit de kolom dan polaire stoffen

Je wilt een mengsel van twee stoffen, A en B, scheiden door middel van chromatografie.
Stof A lost beter op in de loopvloeistof dan stof B.
Stof B hecht beter aan het papier dan stof A.
Welke stof komt hoger in het chromatogram?

1. stof A
2. stof B
3. beide evenhoog