H4 herhaling p1-5

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

H4 nieuwe stoffen maken

Herhaling: 4.1 Stoffen veranderen

4.2 stoffen veranderen door ontleden

4.3 atomen als bouwstenen

4.4 scheiden en ontleden

4.5 atomen tellen

4.1 Stoffen veranderen

Beginstoffen -> reactieproducten

Reactieschema

4.1 stoffen veranderen

Ontledingsreactie: 

Beginstof -> reactieproduct + reactieproduct

Verbrandingsreactie:

Brandstof + zuurstof -> verbrandingsproducten

Verbrandingsproducten: Koolstofdioxide, water, koolstof, witte rook

4.2 stoffen veranderen door ontleden

Ontleden door middel van:

• Warmte (thermolyse)
• Elektrische stroom (elektrolyse)
• Licht (fotolyse)

4.3 atomen als bouwstenen

Alle stoffen bestaan uit moleculen

Elke stof heeft zijn eigen soort moleculen

Elk molecuul is opgebouwd uit nog kleinere deeltjes: Atomen

Atomen vind je in het periodiek systeem

Het periodiek systeem

4.3 atomen als bouwstenen

Verbinding = een molecuul met meerdere soorten atomen

Element = molecuul met maar 1 soort atoom

4.4 scheiden en ontleden

Scheiden = sorteren van de moleculen = geen chemische reactie

Ontleden = een stof verdwijnt en er ontstaan meerdere nieuwe stoffen = wel chemische reactie

Ontleedbare stoffen: verbindingen

Niet-ontleedbare stoffen: elementen

4.5 atomen tellen

Molecuulformule: weergave van een stof in de symbolen uit het periodiek system

Voorbeeld: water = H₂O

de rode 2 geeft aan dat er 2 H atomen zijn en er staat 1 achter O, dus 1 O atoom. Dit noem je de index!

4.5 atomen tellen

Als ik 3 watermoleculen heb dan schrijf ik 3 H2O

De 3 geeft aan hoeveel moleculen ik heb en noemen we de coëfficiënt. 

Toestandsaanduiding: Elke stof is in een fase (vast (s), vloeibaar (l), gas (g) of opgelost (aq)). Deze noteer je achter de molecuulformule 3 H2O (l).

4.5 atomen tellen

Stap 1: Stel eerst het reactieschema op

Reactieschema = de reactie in woorden

Voorbeeld: Bij de verbranding van glucose is zuurstof nodig om als reactieproducten waterdamp en koolstofdioxide te krijgen.

4.5 atomen tellen

Stap 2: Vervang nu elke stofnaam door de bijbehorende formule

Formule = molecuulformule (zie hoofdstuk 4.3)

Voorbeeld: Water(damp) = H₂O

4.5 atomen tellen

Stap 3: Stel de kloppende reactievergelijking op

Regels kloppend maken:

• Je mag alleen de coëfficiënten veranderen (dus niet de index)
• Voor en na de pijl moet het aantal atomen van 1 soort gelijk zijn
• Je laat de coëfficiënt 1 weg (dit is overbodige informatie)
• Een coëfficiënt mag geen breuk zijn
• De coëfficiënten moeten zo klein mogelijk zijn

4.5 atomen tellen

Stap 4: Controleer of de reactievergelijking klopt

• Controleer of je reactievergelijking klopt door de atomen voor en na de pijl met elkaar te vergelijken.
• Controleer ook of je reactievergelijking klopt met de regels bij stap 3.

Stappenplan reactievergelijkingen kloppend maken

Stap 1: Stel het reactieschema op

Stap 2: Vervang elke stofnaam door de bijbehorende formule

Stap 3: Stel de kloppende reactievergelijking op

Stap 4: Controleer of de reactievergelijking klopt

Aandachtspunten:

• Je mag alleen de coëfficiënten veranderen (dus niet de index)
• Voor en na de pijl moet het aantal atomen van 1 soort gelijk zijn
• Je laat de coëfficiënt 1 weg (dit is overbodige informatie)
• Een coëfficiënt mag geen breuk zijn
• De coëfficiënten moeten zo klein mogelijk zijn