2.3 De verzuiling

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

2.3 De Verzuiling

             De tijd van burgers en stoommachines (1800-1900)

Lesdoel

-Hoe en waardoor raakte de Nederlandse samenleving verzuild?

1. De Grondwet

• NL is naast een democratie ook een rechtsstaat; een land waarin de rechten en plichten van burgers én de overheid in de grondwet zijn vastgelegd.

• Rechten: Gelijkheid en vrijheid. Je hebt recht op... (privacy, meningsuiting, stemmen)
  
• Plichten: Je bent verplicht om... (belasting, school, wet)
  

Klassieke grondrechten

• Om het volk te beschermen tegen de overheid zijn er klassieke grondrechten bedacht:

1. Vrijheid van Godsdienst
2. Vrijheid van meningsuiting
3. Vrijheid van drukpers
4. Vrijheid van vereniging & vergadering
   
5. vrijheid van onderwijs
   

Katholieken en gereformeerden

tot 1848:protestanten bevoorrechte positie.

1/3 bevolking: katholiek

Kath geloof is toegestaan, maar Kath kerk als instantie niet.

grondwet 1848:

-vrijheid van godsdienst.

Ook Kath mogen zich verenigen

Abraham Kuyper

• Veel protestanten niet blij met godsdienstvrijheid. Willen geen invloed van Kath.
• Binnen de samenleving een aparte protestante gemeenschap.
• dominee Abraham Kuyper (1837-1920): 'soevereiniteit in eigen kring'.
  
• Oprichting ARP (1879)
• Partners moesten in de eigen kring worden gevonden
  

Confessionalisme

• Politieke stroming waarbij men uitgaat van het geloof:
  

1. Katholicisme
   
2. Protestantisme
   

Verzuiling

De verdeling van de samenleving in groepen met een eigen politieke of godsdienstige overtuiging: iedere zuil (groep) heeft zijn eigen politieke partij, vakbond, krant en verenigingen.

Verzuiling

Schoolstrijd

• Alleen openbare scholen krijgen subsidie van de overheid

• Bijzondere (=godsdienstig) scholen krijgen géén geld van de overheid
  

• Schoolstrijd: confessionelen (protestanten en katholieken) willen gelijke behandeling (emancipatie)

• Belangrijkste politieke vraagstukken: schoolstrijd en algemeen kiesrecht

• 1917 Pacificatie

De stem van de arbeider

• 1848: elite stemt, arbeiders geen stem
• niemand neemt het op voor hen.
• De overheid moest zich inzetten voor de arbeiders -> beter loon/werk, uitkering
• Er moest volgens de socialisten algemeen kiesrecht komen, zodat de arbeiders ook een stem hadden.
• In 1881 wordt er een socialistische politieke partij opgericht, de SDB. Ferdinand Domela Nieuwenhuis kwam als eerste socialist in de Tweede Kamer. 

Huiswerk

Maken opdrachten 2.3