9.2 - Geluid maken en horen

• Nask / Techniek
• Middelbare school
• vmbo k, mavo
• Leerjaar 2

Waarom heeft een viool eigenlijk een klankkast?

1. dan ziet de viool er mooier uit
2. dan kan de violist de viool beter vasthouden
3. dan kan het publiek de viool beter horen
4. dan duurt het langer voordat de viool doorgezaagd is

GELUIDSBRON

Geluid ontstaat doordat iets gaat trillen, we noemen dit dan een trilling

alles wat geluid maakt noemen we een geluidsbron

"Dat wil dus zeggen dat er aan of in elke geluidsbron iets zit dat trilt..."

Wat trilt er nou precies bij onderstaande geluidsbronnen?

gitaar

je stem

een vlieg

trommel

luidspreker

stembanden

vleugels

vel

snaren

conus

TUSSENSTOF

De trillingen van het geluid verplaatsen zich door de lucht heen van de geluidsbron naar je oor

De lucht noemen we dan de tussenstof

TUSSENSTOF

Geluid heeft ALTIJD een tussenstof nodig, anders kunnen de trillingen zich niet verplaatsen naar je oor.

Geluidstrillingen verplaatsen zich door de lucht heen met een snelheid van 343 meter per seconde 

(343 m/s, dat is ruim 1.200 km/h !!!)

ANDERE TUSSENSTOFFEN

Snelheid van geluidstrillingen door stoffen:

Rubber - 50 m/s (Vaste stof)

Lucht - 343 m/s (Gasvormige stof)

Water - 1480 m/s (Vloeibare stof)

IJzer - 5100 m/s (Vaste stof)

Hout - 5500 m/s (Vaste stof)

In de ruimte is er geen lucht of andere tussenstof, kun je dan wel geluid horen in de ruimte?

1. ja, geluid gaat gewoon door de ruimte heen
2. nee, geluid heeft altijd een tussenstof nodig

Wat zorgt er nu voor het verschil in toonhoogte van de gitaarsnaren uit het filmpje?

1. het materiaal, de dikte en de spanning van de snaar
2. de dikte, de lengte en het materiaal van de snaar
3. de dikte, de lengte en de spanning van de snaar
4. het materiaal, de spanning en de lengte van de snaar

FREQUENTIE

Het aantal trillingen in één seconde noemen we frequentie

Hoe lager de frequentie, hoe lager de toon

Hoe hoger de frequentie, hoe hoger de toon

De eenheid van frequentie is HERTZ, afkorting Hz

GEHOOR-BEREIK

De laagste toon die mensen kunnen horen is 20Hz

Dit noemen we de onderste gehoor-grens

De hoogste toon die mensen kunnen horen is 20.000Hz

Dit noemen we de bovenste gehoor-grens

Als je ouder wordt ga je hoge tonen steeds minder horen, dus je bovenste gehoorgrens wordt dan lager. De onderste gehoorgrens verandert niet veel.

WAT BETEKENT VERSTERKEN?

Geluid harder laten klinken noemen we versterken

Een akoestische gitaar of viool is van binnen hol om het geluid harder te laten klinken, dit noemen we de klankkast.

Een elektrische gitaar (of viool) heeft dat niet en klinkt daarom een stuk zachter. Om een elektrische gitaar harder te laten klinken heb je een gitaar-versterker nodig.

WAT HEB JE GELEERD?

Je weet nu wat geluid is en hoe geluid ontstaat

Je weet nu ook hoe geluidstrillingen zich verspreiden

Je weet wat frequentie is en waarin dit wordt gemeten

Je weet hoe hoge en lage tonen ontstaan

Je weet wat een gehoorgrens is 

Je weet hoe je geluid harder kan laten klinken

Hoe noemen we iets dat geluid maakt?

1. geluidsmaker
2. lawaaimaker
3. bron van herrie
4. geluidsbron

Het aantal (geluid) trillingen in een seconde noemen we frequentie. De frequentie wordt gemeten in....?

1. decibel
2. trillingen
3. Hertz
4. Newton

Lieke hoort een toon van 16.000 Hertz
Bas hoort een toon van 250 Hertz
Sem hoort een toon van 1.500 Hertz
Nina hoort een toon van 10.000 Hertz
Wie hoort de laagste toon?

1. Lieke
2. Bas
3. Sem
4. Nina

Als je ouder wordt, gaat je gehoor achteruit. Wat gebeurt er dan precies met je gehoor-bereik?

1. Je hoort minder lage tonen (onderste gehoorgrens)
2. je hoort minder hoge tonen (bovenste gehoorgrens)

Welk dier kan de hoogste tonen horen?

1. hond
2. dolfijn
3. duif
4. vleermuis