taalkundig herh bn zn ww/vnw 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Vandaag

herhaling

zelfst.nw.

lidwoorden

bijv.nw.

werkwoorden

Tekst met woordsoorten

filmpje en zoek de woordsoorten

Taalkundige

grammatica

Zoek op (of schrijf uit je hoofd op).

Leg uit hoe je deze werkwoorden in een zin kunt gebruiken.

Welke soorten werkwoorden bestaan er in het Nederlands?

Taalkundige

grammatica

• Altijd maar 1 zww in een zin
• Geeft duidelijk informatie over wat er met het onderwerp gebeurt.
• Zonder zww geen zin mogelijk.

• Er kunnen zoveel hww'Er 
• Hww helpt zww
• Je gebruikt in een zin zoveel hww als nodig is.
• Bijvoorbeeld bij voltooid deelwoord.
• Hulpwerkwoorden zijn vaak:

    zijn/worden/hebben.

Zelfstandige werkwoorden

Hulpwerkwoorden

• Worden gebruikt als er een naamwoordelijk gezegde in de zin staat.
• Een naamwoordelijk gezegde zegt wat het onderwerp IS. Bijv.: Hij IS ziek. Hij IS arts.
• Kww koppelt het onderwerp 
• aan het naamwoordelijk gezegde.                     
• Er zijn er negen

zijn	worden	lijken
blijken	blijven	schijnen
heten	dunken	voorkomen

Koppelwerkwoorden

KLM	tafel	klein
plastic	blijken	hebben
verwende kinderen	heeft gelopen	Pim Mulierlaan

Zoek de juiste woordsoorten

KLM=zn	tafel=concreet zn	klein=bn
plastic=stoffelijk bn	blijken=kww	hebben=hww/zww
verwende kinderen=bn + zn	heeft gelopen= hww zww	Pim Mulierlaan= zn

Zoek de juiste woordsoorten

In de 19de eeuw wordt in het Duitse Neanderthal iets bijzonders gevonden. Het skelet van een (oude) mensensoort: de Neanderthaler.

Vergeleken met de hedendaagse mens is de Neanderthaler wat kleiner. Ze heeft een terugwijkende kin, een laag voorhoofd, een platte schedel en een grote neus. Maar meer herseninhoud dan jij, en bij een potje oerschaak zou ze jou nog best eens in de pan kunnen hakken. Of: je hersenpan in kunnen hakken.

De laatste mode in neanderthalerland is een lekker warm dierenvel, waarin deze oermensen jagen op rendieren en mammoeten. Ze zijn sociaal want ze leven in groepen, en ze doen ook al typische mensendingen als sieraden dragen, fikkie stoken en rotstekeningen maken. Of ze ook met elkaar praten, dat zou zomaar kunnen, maar een Neanderthaler-podcast is nog niet gevonden.

In de 19de eeuw wordt in het Duitse Neanderthal iets bijzonders gevonden. Het skelet van een (oude) mensensoort: de Neanderthaler.

Vergeleken met de hedendaagse mens is de Neanderthaler wat kleiner. Ze heeft een terugwijkende kin, een laag voorhoofd, een platte schedel en een grote neus. Maar meer herseninhoud dan jij, en bij een potje oerschaak zou ze jou nog best eens in de pan kunnen hakken. Of: je hersenpan in kunnen hakken.

zww

hww

kww

Acht voornaamwoorden

Verwijst naar zelfstandig naamwoorden.

1e persoon  ben jezelf-ik

2e persoon iem. met wie je praat

3e persoon iem. waarover je praat

Geeft bezit aan. Staat meestal meteen voor zelfst. nw.

Wijst naar iets. Kan alleen staan of meteen voor zelfst. nw.

Persoonlijk vnw.

Bezittelijk vnw.

Aanwijzend vnw.

Niet elk vraagwoord is een vragend voornaamwoord.

Vragend vnw.

Heeft betrekking op woord dat er vlak voor staat.

Betrekkelijk vnw.

Geeft iets vaags aan.

Onbepaald vnw.

Alleen het woordje 'elkaar'.

Wederkerig vnw.

Hoort bij het wederkerend werkwoord

Wederkerend vnw.

me	jouw	klein
plastic	die	welke
je	heeft gelopen	haar

Zoek de juiste woordsoorten

Sommige woorden uit bovenstaande lijst kunnen bij twee verschillende woordsoorten horen.

me=psv	jouw=bzv	klein=bn
plastic=zn/bn	die=awv	welke=vrvnw
je=psv/bzv	heeft gelopen hww zww	haar=psv/bzv

Zoek de juiste woordsoorten

Sommige woorden uit bovenstaande lijst kunnen bij twee verschillende woordsoorten horen.   

Voornaamwoorden. 

Waarvoor gebruik je ze?

• Je gebruikt ze in plaats van zelfstandig naamwoorden.
• Het woord 'voor'  bij voornaamwoord betekent hier 'in plaats van',
• Je verwijst met voornaamwoorden naar zelfst. nw. die eerder gebruikt zijn.
• Je moet dat goed doen anders wordt de zin onbegrijpelijk.

-geeft bezit aan

-staat bijna altijd meteen voor zelfstandig naamwoord

-weet je het niet zeker?: vervang door MIJN

 

-heeft twee vormen

-als onderwerp

-als voorwerp (lv en mw.vw)

-wordt gebruikt in plaats van zelfstandig naamwoorden.

-weet je het niet zeker? Vervang het woord door je eigen naam. 

Persoonlijk voornaamwoord

Bezittelijk voornaamwoord

• Er zijn er vier
• Die-dit-dat-deze
• Staan vaak meteen voor een zelfstandig naamwoord
• Kunnen ook zelfstandig gebruikt worden bijvoorbeeld:
• Voorbeeld: Geef dat eens aan!

Aanwijzend voornaamwoord

Vragend voornaamwoord

• Er zijn er vier: Wie, Wat, Welke, Wat voor.
• De vragend voornaamwoorden verwijzen altijd naar personen of dingen.(iemand of iets).
• Vraagwoorden die dat niet doen, noemen we bijwoorden.
• Vb: Welk boek lees jij? Wat is er aan de hand?
• Wanneer ga jij weer naar school?

Wederkerend voornaamwoord

• hoort bij wederk. ww.              VOORBEELD
• verwijs naar onderwerp
• keert terug(weder) naar ow.
• niet zeker? wederk. ww. in
• 3e persoon zetten-ZICH  

ik was me	wij wassen ons
je wast je	jullie wassen je
hij wast zich	zij wassen zich

Wederkerig voornaamwoord

• gaat om wederzijdse relatie
• woordjes: elkaar/elkander zijn wederkerig
• wederkerig=keert terug naar elkaar

1) Wat zijn voornaamwoorden?

2)  Hoeveel voornaamwoorden gebruiken we in het Nederlands?

3) Wat weet je over:

rij links - persoonlijk voornaamwoord/vragend vnw./wederkerig

rij rechts- bezittelijk voornaamwoord/wederkerend vnw./aanwijzend

De rechter rij schuift op mijn teken steeds een plek door (dat doe je 2x) en je legt aan elkaar uit.

Zoek

op

Voornaamwoorden speeddate

Op mijn teken gaan we 

aan elkaar uitleggen wat 

we te weten zijn gekomen.

LEG

UIT

Leg uit aan elkaar

Zelf oefenen

Ga naar Google Classroom

Lesgroep Nederlands

Schoolwerk

Taalkundige grammatica

Maak de oefeningen