4.3 evolutietheorie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Programma

herhaling

Huiswerk

bespreken: 4.4 evolutietheorie

T4B3 Eukaryoten: opdr 26, 30,31,32, 33,34,35

T4B4 De evolutietheorie, opdr 39 tm 44

Prokaryoot, kan autotroof zijn. 

Geen celwand, tussen 10-100µm lang

Wel vacuole en celkern, heterotroof

Met celkern, maakt eigen organische stoffen uit anorganische stoffen

Dier

Plant

Schimmel

Bacterie

Waardoor kan een virus zichzelf niet voortplanten

1. Het virus heeft geen DNA
2. Het virus heeft geen chloroplasten
3. Het virus heeft geen ribosomen
4. Het virus heeft geen golgi-systeem

Om welke redenen zou je een bacteriofaag levend kunnen noemen?

Thema 4 Evolutie

4.3 De evolutietheorie

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat de neodarwinistische evolutietheorie inhoudt

Theorie over evolutie: 

Jean de Lamarck (1744-1829)

Verworven eigenschappen tijdens het leven

worden doorgegeven aan de volgende

generatie.

evolutie in 3 stappen (aantekening)

1. mutatie (goede EN slechte veranderingen)

2 Toename genetische variatie

3. natuurlijke selectie: de individuen die het beste zijn aangepast aan de omgeving, overleven en planten zich voort=hoge fitness. 

NB: selectiedruk (hoeveelheid voedsel, ruimte, partners) bepaalt de mate van genetische variatie bij de nakomelingen 

Charles Darwin

Evolutie

Voorbeeld: berkenspanners

(peper en zoutvlinder)

blz 258

Voor de industrialisatie 1% zwarte berkenspanners en 99% wit.

Na de industrialisatie 99% zwart en 1% wit.

Verklaar deze evolutie met behulp van de 3 stappen:

- mutatie

-genetische variatie

-natuurlijke selectie (en fitness) 

Huiswerk

B1 8,9

B3 30-34, 37, 39, 40, 42, 43

Wat is evolutie?

1. Het veranderen van een individueel organisme
2. De ontwikkeling die een organisme doormaakt
3. Het ontstaan, veranderen en/of verdwijnen van soorten
4. Het groter worden van een populatie

Wat is geen onderdeel van de evolutietheorie?

1. veranderingen in genotype
2. Natuurlijke selectie
3. Ontstaan van nieuwe soorten
4. Verandering in fenotype

Wat is geen voorbeeld van het evolueren van een soort?

1. Giraffen hebben door de eeuwen heen een langere nek gekregen
2. ijsberen hebben steeds lichtere vacht gekregen
3. kikkers zijn vanuit eitjes in kikkervisjes veranderd
4. berkenspanners (vlinders) hebben donkere vleugels gekregen

Wat is een voorbeeld van een stroming die evolutie en schepping probeert te combineren?

1. Degeneratie
2. Neodarwinisme
3. Naturalisme
4. Intelligent design

Wat wordt er bedoeld met "Survival of the fittest"?

1. De best aangepaste organismen overleven
2. Als je te weinig sport ga je dood
3. De snelste organismen overleven
4. De sterkste organismen overleven

Welke conclusie kan je trekken uit de figuur?

1. Archaea en bacteriën zijn meer aan elkaar verwant dan archaea en eukaryoten
2. Archaea en eukaryoten zijn meer aan elkaar verwant dan eukaryoten en bacteriën
3. Archaea en bacteriën zijn meer aan elkaar verwant dan archaea en eukaryoten

Mensen die geloven dat alle ......................... zijn ontstaan uit eenvoudige ........................., waarbij ook veel soorten zijn ......................... , geloven in het .........................proces.

De evolutietheorie gaat ervan uit dat:

1. Door mutatie steeds nieuwe ......................... ontstaan. 

2. Als een organisme zich kan aanpassen aan zijn omgeving heeft hij een grotere ............................. Dit verschijnsel noemen we .........................

3. Dat door ......................... een zelfde soort steeds meer kan verschillen van elkaar, omdat ze in een andere omgeving leven. Hierdoor kunnen er uiteindelijk nieuwe ......................... ontstaan. Deze verschillende soorten kunnen zich uiteindelijk niet meer .......................... samen.

organisme

levensvormen

uitgestorven

evolutie

soorten

overlevingskans

natuurlijke selectie

isolatie

genotypen

voortplanten

Bekijk de afbeelding. Welke model geeft intelligent design weer?

1. Model X
2. Model Y
3. Model Z

Bekijk de afbeelding. Welke model geeft creationisme weer?

1. Model X
2. Model Y
3. Model Z

Welke factor speelt geen rol bij de Neodarwinistische evolutietheorie?

1. Natuurlijke selectie
2. Endosymbiose
3. Genetische variatie
4. Reproductieve isolatie

Met welk begrip geven we aan dat de best aangepaste organismen een grotere kans op nakomelingen hebben?

Zet de volgende factoren van de evolutie in de juiste volgorde

goede adaptatie

survival of the fittest

fitness

genetische variatie

Hoe noemen we het als twee organen eenzelfde vorm en functie hebben, maar een andere bouw?

1. Homoloog
2. Homofoob
3. Anafiel
4. Analoog

1. Homoloog
2. Analoog
3. Rudimentair

1. Homoloog
2. Analoog
3. Rudimentair

Is het oog van een gewervelde (links) en van een octopus (rechts) homoloog of analoog? Wat betekent dit voor de verwantschap tussen deze soorten?

1. Homoloog; Ze hebben geen gemeenschappelijke voorouder.
2. Homoloog; Ze hebben een gemeenschappelijke voorouder.
3. Analoog; Ze hebben geen gemeenschappelijke voorouder.
4. Analoog; Ze hebben een gemeenschappelijke voorouder.

Welke organismen zijn meer verwant?

1. Kip - eend
2. Duif - eend
3. kip - duif
4. pinguïn - kip

Welke organismen zijn meer verwant?

1. schildpad - duif
2. duif - konijn

Welke van de volgende organen zijn rudimentair?

1. De staartwervels van een mens.
2. De vleugels van een vleermuis.
3. De vleugels van een insect.

Wat zegt meer over de mate van verwantschap tussen soorten?

1. Het aantal generaties dat heeft geleefd sinds de gemeenschappelijke voorouder.
2. Het aantal verstreken jaren tussen de huidige soorten en hun voorouder.
3. Het aantal individuen van de soort dat heeft geleefd sinds de gemeenschappelijke voorouder.
4. Het aantal seizoenen tussen de huidige soorten en hun voorouder.

Zet de verwantschap tussen soorten van minst naar meest:

Maki en mens

Maki en gibbon

Mens en chimpansee

Apen van de oude wereld en orang-oetang