5.3 Nederland na 1945 (MEMO)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

5.3 - Nederland na 1945

Leervragen 5.3

1. Hoe ontwikkelde de economie in NL zich in de tweede helft van de 20e eeuw?
2. Wat veranderde er in de Nederlandse samenleving in de jaren 60 van de 20e eeuw? 
3. Hoe ontstond de multiculturele samenleving in NL en welke gevolgen had dit?

Deel 1

De Nederlandse economie in de tweede helft van de 20e eeuw

Nederland na WO2

• Veel verwoest en leeggeroofd.
• NL moest opnieuw opgebouwd worden: wederopbouw
• Mogelijk gemaakt door economische hulp van VS --> Marshallplan
• Vanaf jaren 50 --> stijgende lijn in economische groei

Verzorgingsstaat

• Vanaf jaren 50 --> regering gaat nieuwe sociale wetten maken (voor zieken, weduwen en werklozen)
• Opkomst verzorgingsstaat (= staat waarin mensen die niet kunnen werken een een uitkering krijgen)

• Werkenden betalen voor werklozen d.m.v. premies.​​

Jaren '50

Lage lonen

Lange werkdagen

Geen geld voor luxe

Jaren ´60

Lonen stijgen

Meer vrije tijd

Geld voor luxe producten 

• NL wordt consumptiemaatschappij  (= veel spullen kopen die je niet nodig hebt)

Crisis jaren 70

Lonen waren hoog, fabrieken naar het buitenland verplaatst, automatisering, dus veel werkloosheid, daardoor veel uitkeringen. Inkomsten uit belastingen en premies waren laag. Verzorgingsstaat werd te duur.

Probleem moest opgelost worden.

Poldermodel (= samenwerking overheid, werkgevers en werknemers) 

Afspraken:

• Lonen mochten niet te veel stijgen (belastingen/premies ook niet)
• Strengere regels verzorgingsstaat

Amerikanisering

• Na WO2 --> Amerika populair. 
• Brachten Amerikaanse producten mee (bijv. Coca-Cola, T-shirts)
• In NL ontstond Amerikanisering  (= overnemen van de Amerikaanse manier van leven)
• ontstaan consumptiemaatschappij

Jeugdcultuur

= Cultuur van jongeren die zelf bepalen hoe zij leven (en niet het voorbeeld van hun ouders volgen)

Voorbeelden:

• Nozems (brommers, leren jasjes)
• Provo´s (uitdagen van politie)
• Hippies (love and peace)

Tweede Feministische Golf (jaren 60)

Waar streden zij o.a. voor?

• Gelijke kansen op werk en onderwijs
• Evenveel salaris krijgen als mannen ​
• Kinderopvang ​
• Pil in het ziekenfonds en recht op abortus

Succes! In 1968 gelijke opleidingskansen (Mammoetwet) en recht op gelijk loon bij gelijke arbeid. Vrouwen massaal aan het werk (meestal deeltijd) !

Samenleving NL verandert 

Minder mensen naar de kerk: secularisatie (ontkerkelijking).

Verdwijnen van de verzuilde samenleving --> ontzuiling

individualisering: men ging meer leven als individu (persoon) en minder als groep

democratisering: meer inspraak in het gezin, op school, in de stad en in het land

Multiculturele samenleving

Er zijn verschillende groepen mensen naar NL gekomen:

1. Mensen met een Indische achtergrond (jaren 50)
2. Gastarbeiders uit Spanje, Italië, Turkije en Marokko (jaren 60)
3. Surinamers (vanaf 1975)
4. Joegoslavische vluchtelingen (jaren 90)
5. Oost-Europese arbeiders

Minder tolerantie

Door aanslagen door moslim-terroristen (bijv. 9/11) werd de tolerantie van Nederlanders richting islamitische nieuwkomers kleiner: toename populisme

• Pim Fortuyn --> populaire politicus die de Nederlandse bevolking waarschuwde voor een aantal gebruiken/gewoonten van de Islam. Vermoord in 2002.
• Theo van Gogh --> filmmaker die in 2004 door een fanatieke moslim werd vermoord.

Filmpjes bij 5.3