Les 5.1 Genotype en fenotype (CLA)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

Thema 5

Erfelijkheid en evolutie

Erfelijkheid: welke
woorden horen daarbij?

Wat is DNA? 

Video DNA

https://schooltv.nl/video-item/hoe-werkt-dna-wisebit-van-rikkert-nusselder

Genotype en fenotype

Wat gaan we doen?

Start Erfelijkheid

Theorie genotype en fenotype

Verwerking opdrachten

Quizvragen

Leerdoelen

Je kunt omschrijven wat het genotype en het fenotype zijn.

Je kunt uitleggen dat cellen alleen de erfelijke informatie gebruiken die ze nodig hebben.

Erfelijke informatie 

• Lichaamscellen
  
• 46 Chromosomen
• DNA

Celdeling 

• Bevruchting: zaadcel (23) + eicel (23) --> baby (46)
•  Celdeling = de vorming van nieuwe cellen

Het DNA bevat informatie over duizenden eigenschappen. 

Voor elke eigenschap zijn meerdere stukjes DNA nodig. 

Die stukjes DNA samen vormen een gen. 

Het DNA in één celkern, dus alle genen samen, bevat de informatie voor al je erfelijke eigenschappen. 

Het genotype ontstaat op het moment van bevruchting.

Het genotype

Gen expressie

<- gen inactivatie

<- gen expressie

De genexpressie van de cellen in je hoofdhuid is niet gelijk aan de genexpressie van de cellen van je lever.

Fenotype

Fenotype 

• De eigenschappen van een organisme, waaronder het uiterlijk = fenotype
• Genotype + invloeden uit de omgeving = fenotype 
•  Het fenotype kan je veranderen het genotype NIET.

Hoe komt het fenotype tot stand?

Genotype en fenotype

Genotype

Fenotype

Aan het werk

Basisstof 5.1

Opdracht

2 t/m 9

Opdracht 5 hoeft niet

Welke stelling is juist?

1. Fenotype = genotype + milieu
2. Milieu = genotype + fenotype
3. Genotype = fenotype + milieu

Een tatoeage is een voorbeeld van...

1. genotype
2. fenotype
3. genotype en fenotype

Welke van de twee kan je in je leven veranderen?

1. Genotype
2. Fenotype

Wat wordt bepaald door genotype of fenotype? Sleep de eigenschappen A t/m H naar genotype of fenotype. 

Genotype

Fenotype

Een wipneus

Stijl haar vanaf de geboorte

Piercings 

Behaarde bladeren

Een litteken

Goed kunnen piano spelen

Eelt op je handen door hard werken

Blauwe ogen

Van klein naar groot:

1. DNA-Chromosomen-Celkern-Cel
2. Celkern-DNA-Chromosomen-Cel
3. Chromosomen-Celkern-Cel-DNA
4. Cel-Chromosomen-Celkern-DNA

Wat is hier veranderd?

1. Alleen het fenotype
2. Fenotype en genotype
3. Alleen genotype

Bij een twee-eiige tweeling is:

1. Het genotype en fenotype hetzelfde
2. Alleen fenotype hetzelfde
3. Genotype en fenotype verschillend
4. Alleen fenotype verschillend