Les 4 van burgeroorlog tot Vijfjarenplan

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Geschiedenis

Maar eerst lezen...

Les 4 van burgeroorlog tot Vijfjarenplan

Heb je het huiswerk af?

Je mag 1 vraag of 2 deelvragen (a, b)

niet hebben.

Bij wie hoort:
"Boeren zijn de motor van een socialistische revolutie (met geweld)."

1. Anarchisme
2. Narodniki
3. Sociaal-revolutionairen
4. Marxistisch socialisme

Bij wie hoort:
"Wij zien de mir als iets moois, dit is voor ons de ideale bestuurseenheid"

1. Anarchisme
2. Narodniki
3. Sociaal-revolutionairen
4. Marxistisch socialisme

Bij wie hoort:
"De arbeidersklasse zal in opstand moeten komen"

1. Anarchisme
2. Narodniki
3. Sociaal-revolutionairen
4. Marxistisch socialisme

Bij wie hoort:
"Onze ideologie wordt ook wel boerensocialisme genoemd"

1. Anarchisme
2. Narodniki
3. Sociaal-revolutionairen
4. Marxistisch socialisme

Bij wie hoort:
"De staat, tsaar, kerk en privé-bezit moet allen worden afgeschaft"

1. Anarchisme
2. Narodniki
3. Sociaal-revolutionairen
4. Marxistisch socialisme

0

Leerdoelen

Je weet uit welke partijen de Russische burgeroorlog bestond.

Je kunt uitleggen wat oorlogscommunisme is.

Je kunt uitleggen waarom de NEP nodig was.

Rood tegen Wit

Deelname aan de Eerste Wereldoorlog wordt stopgezet door Lenin: Vrede van Brest-Litovsk (maart 1918)

Rusland verliest:

• Oekraine
• Russisch Polen
• Baltische Staten (Es, Let, Lit)
  
• Finland

 

Daarna burgeroorlog: Roden  tegen Witten

De Witten (Mensjewieken / minderheid):

- Officieren trouw aan de tsaar

- Zonen van adel / bourgeouisie

- Nationalisten, gesteund door het Westen

- Koelakken=rijke boeren

  

Rood tegen Wit

De Roden (Bolsjewieken / meerderheid of socialisten/communisten))

• Arbeiders
• Arme boeren

(o.l.v. Vladimir Lenin, Leon Trotski)

Grootschalige plunderingen Bojaren en rijken door aanhangers van Lenin 

Het Rode Leger (onder dwang gevormd door Trotski)

1918: 430.000 man

1920: 5.300.000 man

(o.a. ook doordat veel arme boeren bang zijn voor een terugkeer van de tsaar) 

1922: Bolsjewieken / socialisten winnen de burgeroorlog

Oorlogscommunisme

Poging van de nieuwe communistische regering:

• Boeren moeten gratis graan en vlees leveren
• Fabrieken moeten staatseigendom worden

Deze poging mislukt:

• Veel van de landbouwgronden zijn al overgenomen door arme boeren (ook Roden)
• Het verzet is groot (ophalers graan en vlees worden vermoord)

Gevolg:                      Tienduizenden onwillige boeren vermoord / naar strafkampen

                                     Het instorten van de (voedsel)productie, uitbreken van hongersnoden

Nieuwe Economische Politiek

Poging van de regering om steun te krijgen:

• Boeren mogen weer grond bezitten (eerder alles staatsbezit gemaakt).
• Boeren mogen weer producten vrij verkopen, mits er belasting wordt afgedragen.
• Winkels, werkplaatsen en kleine fabrieken weer privébezit.
• Mijnbouw en zware fabrieken (industrie) blijven wel in handen van de staat.

Josef Stalin steunt de NEP van Lenin  en krijgt steeds meer macht.

1924 Stalin volgt Lenin op als partijleider maar schaft de NEP af.

Collectivisatie in de industrie

• Planeconomie / Vijfjarenplannen: voor de industrie wordt bepaald wat er geproduceerd moet worden (termijnen van 5 jaar).
  
  
• Economisch gezien werkte dit rampzalig,
  er waren altijd tekorten.
  
  
• Maar de Sovjet-Unie kan hierdoor sneller industrialiseren dan kapitalistische landen met vrije markt-economie.

Collectivisatie in de landbouw

• Ook collectivisatie in de landbouw: Kolchozen (boerderijen mét vrijheid) en Sovchozen (boerderijen zonder vrijheid, staatseigendom).
  
  
• Idee: zo kunnen de boerderijen meer en goedkopere produceren leveren aan de staat, kon de opbouw van industrie van worden betaald.
  
  
• Realiteit: Rampzalig, veel tekorten

Hoe zag de Sovjet-Unie onder Lenin er uit?

• Eén partij heeft de macht en leidt de revolutie: de Communistische Partij. Dit heet ook wel: eenpartijdictatuur. 

• Breuk met ideeën van Marx: die geloofde dat de wereldrevolutie door de arbeidersklasse zou worden geleid.

• Geheime politie (NKVD) rekent af met ‘vijanden’ van de Revolutie

Oorlogscommunisme

• Boeren moeten gratis graan en vlees leveren
• Fabrieken moeten staatseigendom worden
• Privé-eigendom is illegaal (en dus strafbaar)
• Arbeiders moeten inzetbare 'arbeidslegers' worden
• Gevolg: tienduizenden onwillige boeren vermoord of naar strafkampen gestuurd en en uitbreken van hongersnoden

Nieuwe Economische Politiek

vanaf 1921

• Het oorlogscommunisme werkt niet en leidt tot veel weerstand van de bevolking.
• Tegen de onwil van het volk valt niet te strijden: Lenin komt met de N.E.P.
• Een deel van oogst mag weer op vrije markt worden verkocht.

Huiswerk (pak je agenda)

                            

                           
                               
                                   
                                       
       
           
               
       
   
               
                   
                   
                       
                           
   
     
       
 
   
   
   
   
   
   
   
     
       
       
     
   
 

   
   

   
   

   
   

   
       
           
               
 
   
   
   
   
       
           
                Vragen over de vorige les????
           
       
       
   
   
   
 
 
           
       
   

 
 
 
     
   
   
   
     
   
 
                       
                   
               
               
                   
                       
                         Jagers en Verzamelaars
                   
               
               
                     
               
               
                   
                       
                           
                             
                           
                       

                   
               
           
       
   

                                   
                               
                           

                           
                       

Twee revoluties in 1 jaar