Natuurlijke rivier

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

WATEROVERLAST

In het geval van wateroverlast komt het gevaar van 3 kanten. Welke 3?

NATUURLIJKE RIVIEREN

Lengteprofiel van een rivier

Benedenloop

Bovenloop

Middenloop

De stroomsnelheid is kleiner bij de bron dan bij de monding

1. juist
2. onjuist

Verval en verhang

Verval: hoogteverschil tussen twee punten langs een rivier in meters.
(berekening: hoogte A - hoogte B)

 = Antwoord in meters. 

Verhang: hoogteverschil per kilometer 

(berekening: verval in meters delen door  afgelegde afstand in km) 

= Antwoord in  m per km

Verval en verhang

In welk deel van de rivier op de
achtergrond is het verhang het grootst?

Bereken het verhang tussen
plek A en B. Schrijf je berekening op.

Welke combinatie pas bij Nederland?

1. Bovenloop, laag verval, hoog verhang
2. Middenloop, laag verval. hoog verhang
3. Benedenloop, laag verval, laag verhang
4. Benedenloop, hoog verval, laag verhang

kst

In de bovenloop:
is er veel of weinig verval
is er veel of weinig verticale erosie

1. veel verval / veel verticale erosie
2. veel verval / weinig verticale erosie
3. weinig verval / veel verticale erosie
4. weinig verval / weinig verticale erosie

In de bovenloop is het verval groot en de verticale erosie groot

Verticaal: Eroderen van de ondergrond

Horizontaal: insnijding is in de oever

In de middenloop:
is er veel / weinig / gering verval
is er wel of geen sedimentatie

1. veel verval / weinig sedimentatie
2. klein verval / wel sedimentatie
3. gering verval / geen sedimentatie
4. klein verval / geen sedimentatie

Verval is klein

Verticale erosie is klein

Er vindt sedimentatie plaats

In de benedenloop:
is er klein / gering verval
is er veel / weinig sedimentatie

1. klein verval / weinig sedimentatie
2. gering verval / veel sedimentatie

Verval is gering

Horizontale erosie is groot

Er vind veel sedimentatie plaats

Erosie

Veel sedimentatie 

Beetje sedimentatie 

Aan de slag:

Paragraaf 1

Opdrachten

2, 3 en 4

kst

Drie soorten rivieren 

gletsjerrivier

regenrivier

gemengde rivier

3 soorten rivieren

Onderweg naar zee worden gletsjerrivieren aangevuld door regenrivieren.

Gletsjerrivier+ regenrivier= gemengde rivier

De Rijn is een voorbeeld

3

Het debiet en regiem van de Rijn

Basel

Lobith

Rivieren

• Rijn = gemengde rivier 
  (en dus       regiem)
  
  
• Maas = regenrivier
   

Regiem

de schommeling in de hoeveelheid water die een rivier per jaar afvoert.

gelijkmatiger

Hoe valt het debietverloop van de Rijn te verklaren?

Vertragingstijd

 De tijd die een druppel water nodig heeft om vanaf een bepaalde locatie in een rivier of riool te komen. 

Van invloed hierop zijn:

Gesteente, bodem en vegetatie

Verhoogde piekafvoer
als vertragingstijd afneemt.

- ontbossing

- verstening

- recht trekken rivier

Vertragingstijd

Bij verstedelijking/verstening/ ontbossing: 

• piekafvoer komt eerder
• piekafvoer is hoger

Bovenloop

Verhang

Gelijkmatig regiem

Waterscheiding

Piekafvoer

Vertragingstijd

Gemengde rivier

Debiet op z'n hoogst

Groot verval

Van neerslag tot rivierwater

Verval per km

Reliëf in het landschap

Uitbreiding van de steden heeft bijgedragen aan afname van de vertragingstijd in het stroomgebied van de Rijn.
Leg dit uit (oorzaak-gevolgrelatie).

een rivier die volledig wordt gevoed door regen- en/of grondwater.

Een rivier die volledig wordt gevoed door smeltwater van sneeuw en/of gletsjers

Een rivier die wordt gevoed door zowel regen en grondwater al door smeltwater

smeltwater rivier

gemengde rivier

Rijn

Maas

regen rivier

regelmatig regiem

zeer onregelmatig regiem

onregelmatig regiem

^{Aan de slag!}

Maak de resterende opdrachten van paragraaf 4.1

en

Maak de classroomopdracht: "Hoogwater in de Maas" 

 

Het verval van een rivier neemt in de benedenloop af

1. juist
2. onjuist

Een rivier krijgt meer energie als de afvoer toeneemt

1. juist
2. onjuist

Als een rivier meer water afvoert, wordt hij smaller en dieper

1. juist
2. onjuist

Dimensies: met een andere bril

Bij de monding van de rivier vindt erosie en sedimentatie plaats

1. juist
2. onjuist

Hoe komt een rivier aan zijn water?