3. rechtvaardigheid

• Filosofie
• Secundair onderwijs

rechtvaardigheid : 

optimisten & pessimisten 

vorige week: de ideale staat van Plato

- filosoof-koningen, militairen, werkers (bijenkorf: elk kent zijn plaats en heeft zijn rol- ongelijkheid)

- filosoof-koningen regeren want zijn het meest wijs (allegorie van de Grot- kennis van de Ideeën) 

Geef een voorbeeld van
iets dat jij onrechtvaardig
vond/vindt in de samenleving

KIJKVRAAG : Gedragen we ons rechtvaardig uit vrije wil of uit angst voor straf? Socrates versus Glaucon 

Wie heeft gelijk? Socrates (Plato) of Glaucon?

Als jij één dag de ring van Gyges had,
wat zou jij (héél misschien) doen?

Plato/Socrates

• Wie wijs is wordt vanzelf ook rechtvaardig 
• Daarom : de 'wijste' aan de macht  
•  de Filosoof - Koning 

Thomas Hobbes (1588-1679)

-mens is egoïstisch en competitief

- 'natuurstaat' van de mens = 'de oorlog van allen tegen allen'  (schaarste)

- absolute heerser 

 

Kijkvraag: Waarom moet je een absolute heerser gehoorzamen, zelfs als hij onrechtvaardig is? 

Hoe bereid ben jij om vrijheid af te staan
in ruil voor veiligheid?

-9100

Individuele vrijheid ingeperkt in functie van het algemeen belang

Welke belangrijke gebeurtenis was bepalend voor Hobbes' ideeën over politiek?

1. de vechtpartij van zijn vader
2. de Engelse burgeroorlog
3. zijn 91ste verjaardag
4. zijn pessimisme

Waarvan is Hobbes voorstander in zijn boek Leviathan ?

1. van een absolute heerser
2. van de natuurstaat
3. van Cromwell
4. van de mens

Waaraan ontleenden koningen van oudsher hun macht ?

1. hun moeder
2. hun examenresultaten
3. hun 'benoeming' door God
4. hun heldendaden in de oorlog

Hobbes vond de 'goddelijke' legitimatie van absolute macht niet sterk genoeg- waarom niet?

1. omdat hij atheïst was
2. mensen geloofden steeds minder in God
3. hij vond het ouderwets
4. omdat mensen verschillende goden hadden

Hoe gedragen mensen zich in de 'natuurstaat' ?

1. iedereen voert oorlog tegen iedereen
2. iedereen speelt met elkaar
3. iedereen gaat in dialoog
4. iedereen zwerft rond en laat anderen gerust

Sociale-contract-theorie: wat staan onderdanen af aan de heerser ?

1. kennis
2. aanzien
3. geld
4. vrijheden

• no sleep (eigenbelang)
• afspraak (gedeeld belang) 
• maar als de ander toch.... (straffeloosheid)
• oplossing : macht (stenen) afstaan aan derde partij 
• 'absolute macht' ziet toe op naleving afspraak (monopolie op stenen) 

Sociale contract-theorie? 

-mensen stemmen in met regels (sociale contract) 

-ze creëeren een gezamenlijke autoriteit 

-vrijheden en rechten <--> veiligheid en bescherming

 

Wat was het probleem met bestaande ideeën over het sociale contract, volgens Hobbes?

1. goddeloos !
2. werkelijk alles
3. een contract kan je opzeggen
4. bedacht door de Fransen

Een mens mag niet protesteren tegen de absolute heerser van Hobbes, tenzij die heerser...

1. de belastingen verhoogt
2. politieke tegenstanders uitschakelt
3. hem wil doden
4. teveel oorlog voert

Wie volg jij: Plato of Hobbes ?