3M 8.1 Wat is gedrag?

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 8 Gedrag

8.1 Wat is gedrag?

8.2 Oorzaken van gedrag

8.3 Aangeboren en aangeleerd gedrag

8.4 Sociaal gedrag

8.5 Taakverdeling binnen groepen

8.6 Gedrag bij mensen

Startopdracht - Zelfstandig stil

Maak de opdrachten voorkennis 

'Wat weet je al over gedrag?', op je chromebook. 

Boek blz. 214

1. Loop rustig het lokaal binnen en praat zachtjes
2. Ga zitten op je stoel
3. Je jas hang je over je stoel
4. Pak je chromebook, boek, schrift + pen

Programma

• Start thema 8 gedrag
• Leerdoelen
• Uitleg basisstof 8.1 --> Wat is gedrag? 
• Filmpje Het gedrag van dieren onderzoeken --> 8 minuten
• Afsluiting 

Leerdoelen 

• Je kunt beschrijven wat gedrag is en hoe biologen gedrag bestuderen.

Wat is gedrag?

Schrijf op wat volgens jou gedrag is. 

 

Wat is gedrag?

Gedrag is alles wat een mens of dier doet. 

 

Gedrag

Gedrag = alles wat een mens of dier doet

Gedrag = een reactie op prikkels

Gedrag wordt veroorzaakt door:

• inwendige prikkels
  
• uitwendige prikkels
  

Gedrag ontstaat door een reactie (respons) op die prikkels

Studie van gedrag

• Gedrag moet objectief waargenomen worden, dan worden er alleen feiten gebruikt en geen meningen van de waarnemer.

• Gedrag kan je opdelen in kleine stukjes --> handelingen
• Een beschrijving van de handelingen van een dier heet een ethogram.
• Een lijst van opeenvolgende handelingen van een dier heet een protocol.

0

Ethogram

Lijst met gedragsbeschrijvingen

Je schrijft de handelingen op 

Objectieve beschrijving! Feiten vermelden en geen mening

Het ethogram heb je nodig om een protocol te kunnen maken

Protocol

Een beschrijving van het aantal handelingen van een dier in een bepaalde tijd.

Hoe vaak komt een handeling voor?

Huiswerk

Lezen 8.1 

Maken opdracht 1 t/m 3 en 5 t/m 8

Herhalen en/of extra oefenen

Playlist uitlegvideo's

Oefenen

Effectief leren video's

Gedragsketen

Als gedrag uit een serie gedragselementen (= handelingen) in een vaste volgorde bestaat noemen we dat een gedragsketen.

Een voorbeeld van een gedragsketen is baltsgedrag bij dieren. 

Prikkel en respons

Gedrag begint met prikkels

Prikkels kunnen komen uit:

• Externe omgeving (Geur van patat)
• Interne omgeving (Honger gevoel)

De reactie van een dier of mens op prikkels noem je een respons

Prikkels en motivatie

Het interne milieu wil homeostase. Hierbij bepalen de interne prikkels de motivatie voor het gedrag. 

Normwaarden (voedingstoestand, vochttoestand, temperatuur, osmotische waarde ect. )

• Lege maag? --> interesse eten
  
• Volle maag? --> geen interesse eten
  

Prikkels en motivatie

De motivatie is de bereidheid om bepaald gedrag uit te voeren, bijvoorbeeld:

• Voedingsdrang (honger en dorst)
• Vluchtdrang Behoefte aan veiligheid)
• Voortplantingsdrang (paringsdrang)

Gedrag is afhankelijk van de motivatie (interne prikkels) en de externe prikkels. Bv. Een leeuw die honger (interne prikkel) heeft zal GEEN jachtgedrag vertonen als hij geen prooi ziet (externe prikkel).

Prikkels en motivatie

Hoe je reageert op deze prikkels hang af van de motivatie die je op dat moment ervaart. Motivatie is je bereidheid om bepaalde handelingen uit te voeren.

Als je geen honger hebt dan is je motivatie om een spruitje te eten niet zo hoog. Als je wel honger hebt dan kan je wel een heel bord spruiten op. Je motivatie om spruiten te eten wordt dus beïnvloed door je fysiologische toestand.

Dit betekent dus ook dat iets wat je heel erg lekker vindt er altijd wel in gaat, zoals een ijsje bijvoorbeeld.

De sterkte van de externe en inwendige prikkels bepaald dus hoe veel motivatie je hebt voor een  handeling.

Periodieke invloeden

Regelmatig terugkerende schommelingen in interne of externe prikkels noem je periodieke invloeden. Periodieke invloeden:

• Daglengte
• Temperatuur
• Hormonen

Veroorzaken: voortplanting, de biologische klok. 

De hormoonconcentratie verandert door daglengte of temperatuur

Hoe noem je een gedragsketen die bedoeld is om partners aan te trekken en over te halen tot paring?

Hoe noem je de tak van de biologie waar het onderzoek naar gedrag van dieren centraal staat?

00:26

Waar is dit gedrag een voorbeeld van ?

1. Voedingsgedrag
2. Terretoriumgedrag
3. Voortplantingsgedrag
4. Sociaalgedrag

01:20

Waar is dit gedrag een voorbeeld van ?

1. Voedingsgedrag
2. Terretoriumgedrag
3. Voortplantingsgedrag
4. Sociaalgedrag