AFP 2.2.13 medicatie bij Astma en COPD

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Periode 2

Leerjaar 2

Vorige les

Bij welke aandoeningen wordt een longscintigrafie gebruikt?

Wat is het verschil tussen bactericide en bacteriostatische medicijnen?

Wat is er aan de hand in de longen bij pneumothorax?

Waarom is de prognose bij longkanker meestal slecht?

- Vermoeden op longembolie

- Bacteriedodend of bacteriegroei remmend

- Lucht tussen het longvlies en borstvlies (het vacuüm is opgeheven waardoor vliezen niet 'aan elkaar plakken')

- Omdat de patiënt vaak pas laat klachten krijgt (meer dan de helft van de patiënten is na 5 jaar overleden) 

Lesindeling 

1. Welkom + Osiris
2. Lesindeling en lesdoelen 
   
3. Terugblik laatste les december
4. Medicatie bij Astma en COPD
5. Zelf aan het werk
6. Afsluiting 
   

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun je:

1. Benoemen wat we de afgelopen weken voor de vakantie hebben gedaan (anatomie en pathologie luchtwegen)
   
2. Benoemen waardoor Astma en COPD veroorzaakt worden, en welke geneesmiddelen kunnen worden ingezet bij de behandeling hiervan

Herhaling anatomie longen

Lucht stroomt tijdens de ademhaling:

Hoofdbronchus (links/rechts) -> Bronchus/Bronchiën -> Bronchioli -> Alveoli

Ter illustratie: de bronchusboom

Hoe kleiner de vertakkingen, hoe minder kraakbeen zij bevatten en hoe meer spierweefsel -> nodig voor ademhaling

Astma 

COPD

Wat zijn de kenmerken van Astma en COPD?

Wat zijn verschillen tussen astma en COPD?

(Overzicht op volgende dia)

Astma en COPD

Astma en COPD: Vernauwing (obstructie) van de luchtwegen

Astma:

• Vaak normaal longfunctioneren tussen aanvallen door
• Oorzaak: allergie
• Begint op jonge leeftijd
• Normale levensverwachting

COPD:

• Verminderde longfunctie tussen aanvallen door
• Oorzaak: roken
• Begint na 40e
• Vroeger overlijden

Beide lijken veel op elkaar! Er is geen zwart-wit onderscheid, maar veel overlap

Voordat we aan de slag gaan medicijnen...

Regeling van de ademhaling

Door ademhalingscentrum in hersenstam/verlengde merg

• Autonoom systeem (niet/weinig beïnvloedbaar)

Autonoom zenuwstelsel: Reguleert de organen (dus ook de longen!)

• Sympathisch deel: Zorgt voor actie (fight/flight/fright)
• Parasympathisch deel: Zorgt voor ontspanning (rest and digest)

Ademhaling: Het proces waarbij zuurstof wordt opgenomen in het lichaam en koolstofdioxide wordt afgegeven aan de buitenlucht.

Een voornamelijk onvrijwillig proces

Gestuurd door ademhalingscentra in verlengde merg en hersenstam

Ademhaling: 12 tot 16 keer per minuut

Inspiratie: Inademing (aanspannen diafragma)

Gebruik van (hulp)ademhalingsspieren

Longen worden naar beneden gezogen

Door drukverschil adem je lucht naar binnen

Expiratie: Uitademing (ontspannen diafragma)

Borstholte wordt kleiner

Luchtwegverwijders

Sympathico-mimetica: Bootsen het effect van het sympathische deel na

• Stimuleren de vecht/vlucht reactie
• Verwijden de luchtwegen en verhogen de ademfrequentie
• Bij acute astma-aanvallen en als onderhoudsdosering
• Inhalatie (lagere dosis is voldoende)

Lagere dosis zorgt voor minder bijwerkingen

Luchtwegverwijders (2)

Direct effectief, verwijden bronchiën en verbeteren hiermee de ademhaling

Bijwerkingen: Trillende handeren, hartkloppingen, droge mond, heesheid

Kortwerkend: Salbutamol (Ventolin) en Terbutaline (Bricanyl)

Langwerkend: Salmeterol (Serevent)

Lagere dosis zorgt voor minder bijwerkingen

Luchtwegverwijders (3)

Parasympathicolytica: Remt de werking van het parasympathische deel

Vooral bij COPD toegepast:

• Remt de 'ontspanning'
• Verwijden van luchtwegen en verhogen ademfrequentie
• 'Gunstige' bijwerking: indroging van slijmvliezen (minder slijm)
• Inhalatie

Kortwerkend: Ipratropium (Atrovent)

Langwerkend: Tiotropium (Spiriva)

Helaas ook moeilijker slijm ophoesten

Andere bijwerkingen: droge mond en obstipatie

Remt de 'rem'

Luchtweg beschermers

Corticosteroïden: Werken ontstekingsremmend, geen direct effect, verminderen de gevoeligheid van de longen voor irriterende stoffen.

Bijwerkingen: heesheid, schimmelinfectie in de mond (spoelen na gebruik)

beclometason

budesonide

fluticason

mometason

Luchtwegbeschermers (2)

Eerst luchtweg verwijder gebruiken daarna de luchtwegbeschermer. Waarom? 

Voorbereiden op volgende les

Neem je aantekeningen door of maak een samenvatting:

- longonderzoeken

- overige geneesmiddelen (schema)

- begrijp je alles uit deze les? 

Huiswerk

Zorg dat je bij bent met expert college

Morgen ben je voorbereid op de les (zie vorige slide).