VEI 1.5 Voedselkringloop 2021 2022

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Deze afbeelding is een foto van coccen. Coccen zijn eencellige organismen zonder kern. Tot welke van de vier rijken behoren coccen?

Welk organisme heeft als kenmerk: heeft geen celkern.

Ga ze alle vier even in je hoofd af...

1. Bacterien
2. Schimmels
3. Planten
4. Dieren

In welke vier rijken worden organismen ingedeeld?

1. Planten, dieren, mensen, auto's
2. Planten, dieren, schimmels, bacteriën
3. Dieren, Schimmels, Bacterien,
4. Schimmels, Bacterien, dieren, schimmels.

Plantenrijk

Dierenrijk

Dierenrijk

Schimmel en bacterierijk

celwand

celwand

geen celwand

celwand

bacterierijk

dierenrijk

schimmelrijk

plantenrijk

bedektzadig

geen celkern

uitwendig skelet

holtedier

sporen 

Slakken

De bacteriën in zuurkool

De schimmel in de kaas

De frambozen in het dessert

Wat zijn de celkenmerken van schimmels?

1. celwand
2. celkern
3. bladgroenkorrels

Wat is geen celkenmerk van bacteriën?

1. geen celkern
2. meercellig
3. geen bladgroenkorrels
4. eencellig

Welke celkenmerken heeft een plantencel?

1. Bladgroenkorrels en celkern
2. Bladgroenkorrels en celwand
3. Celkern en celwand
4. Bladgroenkorrels, celkern én celwand

Welke celkenmerken heeft deze champignon?

1. Bladgroenkorrels, Celmembraan, Celwand
2. Bladgroenkorrels, Celkern, Celwand
3. Celkern, Celmembraan, Celwand
4. Bladgroenkorrels, Celmembraan, Celkern

1.5 Voedselkringloop

Voedselkringloop

Wat gebeurt er in de afbeelding?

De vier rijken hebben elkaar nodig!

• Het begint altijd bij planten!
• Planten maken hun eigen voedsel!
• Planten maken in de bladgroenkorrels van water en koolstofdioxide onder invloed van (zon)licht hun eigen voedsel (glucose). Hierbij komt zuurstof vrij.
• Dit noem je: FOTOSYNTHESE

Fotosynthese in één regel

Fotosynthese getekend

Wat is fotosynthese?

Hoe hebben de vier rijken elkaar nodig?

• Dieren, bacteriën en schimmels hebben geen bladgroenkorrels. Ze kunnen dus zelf geen energierijke stoffen maken. 
• Daarom is het nodig om planten of andere dieren op te eten om voldoende energie binnen te krijgen.
• Resten van planten en dieren zijn weer voedsel voor schimmels en bacteriën.

Hoe hebben de vier rijken elkaar nodig?

Waaruit bestaat de voedselkringloop?

In een schema:

• Producenten= makers
• Consumenten= gebruikers
• Afvaleters= consumenten van afval
• Reducenten= afbrekers. 
• Schimmels en bacteriën breken de laatste restjes van de  energierijke stoffen af tot mineralen.

Leerdoel: Je kunt uitleggen wat de voedselkringloop is en wat de functie hierin is van de producenten, consumenten en reducenten.

Wat gebeurt er in de afbeelding?

Wie is hier producent? consument?

Afvaleter?

Reducent?

1.6 Biotechniek

Bij fotosynthese ontstaat er ....

1. koolstofdioxide
2. verbranding
3. zuurstof
4. water

Reducenten maken mineralen. Waar zijn deze voor nodig?

1. Producenten
2. Reducenten
3. Consumenten

Een wasbeer is een ...

1. Producent
2. Reducent
3. Consument

Klassieke Biotechniek 

• is het door mensen gebruiken van levende (= bio) wezens om ze met een bepaalde techniek (= werkwijze) voor je te laten werken.

Bijvoorbeeld:

• gist (ééncellige schimmel)
• penicilline (schimmel) (bacteriedodend geneesmiddel: antibiotica
• schimmelkaas
• Yoghurt (melkzuurbacterie)
• Zuurkool (melkzuurbacterie)
• Zuivering afvalwater (bacteriën breken afvalstoffen af)

Moderne biotechnologie

Organismen krijgen nieuwe eigenschappen doordat hun DNA wordt veranderd. ==> Genetische modificatie

Genetische modificatie 

1. Een gen met een erfelijke eigenschap wordt uit het DNA geknipt. 

2. Het losgemaakte gen wordt in het DNA van een bacterie geplaatst.

3. De bacterie heeft nu die eigenschap ook en kan bijvoorbeeld een bepaalde stof gaan maken. 

4. De nakomelingen van de bacterie hebben deze eigenschap ook allemaal. 

Moderne biotechnologie wordt gebruikt voor:

- maken van insuline

- maken van gezonder voedsel

- maken van supervoedsel

- maken van wasmiddelen

Wat kan met moderne biotechnologie?

Voedsel als medicijn ==> toevoeging vitamine A aan rijst, door een gen in een rijstplant toe te voegen.

Supervoedsel maken ==> Superzalmen, door een gen in een zalm in te brengen, waardoor de zalm veel groter wordt. 

Blz. 33 : 4 bezwaren tegen moderne biotechnologie.

Nadelen moderne biotechnolgie

• Aan DNA sleutelen is onnatuurlijk
  
• Door het inbouwen van DNA van mensen in een                     ander soort kunnen nieuwe ziekten ontstaan.
• Nieuwe diersoorten kunnen ontsnappen en in de natuur voortplanten ==> uitkomsten zijn onbekend. 
  
• Onbekend wat de gevolgen zijn van genetisch veranderde organismen. 
  

Stelling

• Ik zou eten eten wat geproduceerd is met genetisch gemodificeerde producten.
• We mogen dieren zo aanpassen dat ze menselijke organen of stoffen kunnen produceren.