Wondzorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2,3

WONDZORG

Lesdoelen

• Ik weet hoe wonden ingedeeld worden
  
• Ik weet hoe wonden beoordeeld kunnen worden
  
• Ik ken de belangrijkste aandachtspunten in de behandeling van wonden
  
• Ik ken de hulpmiddelen die worden gebruikt bij de wondzorg
  
• Ik weet welke behandeling bij welke kleur wond past   

Even opfrissen:
Je mag als helpende plus een vaardigheid uitvoeren als je

1. bevoegd bent
2. bekwaam bent
3. als je bevoegd en bekwaam bent
4. als je bevoegd en bekwaam bent én je je bekwaam voelt.

Als helpende plus mag je wondverzorging uitvoeren volgens protocol en het wondbehandelingsplan bij

1. gele wonden
2. zwarte wonden
3. rode wonden
4. alle wonden

Huid

• Decubitus
• Laag complexe wonden

Borst: oncologische wond

Een rode wond geneest het best in een vochtig wondklimaat.

Helpende plus mogen rode wonden verzorgen.

Wat is granulatieweefsel?

Antwoord op wat is granulatie weefsel

Granulatie weefsel: nieuw, tijdelijk weefsel. 

 Granulatieweefsel is goed doorbloed en ziet er daardoor vrij rood uit.

Een granulerende bodem is een wond waarin de wondbodem bedekt is met nieuw tijdelijk weefsel.

Bouw huidlagen:

Epidermis: opperhuid

Dermis: lederhuid

Subcutis: onderhuids bindweefsel

Een wond is een verbreking van de continuïteit van weefsel veroorzaakt door een trauma of pathologische aandoening.

Epidermis: Opperhuid (het opperhuidweefsel) bestaat uit een vijftal lagen.

Dermis: Lederhuid geeft de huid zijn stevigheid. Deze laag bestaat uit dicht bindweefsel, verdeeld over twee lagen. In de dermis komen ook talg- en zweetklieren, haarwortels en zenuwen voor. Ook zijn er bloedvaten in deze huidlaag.

Subcutis: De subcutis is onderhuids weefsel dat voornamelijk dient voor vetopslag.

Zie boek blz. 142 en 143

wonden worden ingedeeld naar kleur, de kleur beoordeel je door naar de wondbodem te kijken.

Soorten wonden

• Circulatiestoornis, (zie plaatje voet)
  
• Oncologisch (bij kanker) 
• Infectiewonden
• Mechanisch
• Chemisch
• Thermisch
• Elektriciteit

Ontstaanwijze; zie boek blz.142

Een mechanische wond is veroorzaakt door:

1. Elektriciteit
2. Straling
3. Chemische stoffen
4. Fysiek trauma

Wonden die veroorzaakt zijn door een scherp of stomp geweld van buitenaf, zoals steek-, snij-, schaaf-, schot-, scheur- en kneuswonden of chirurgische wonden

Verschillende groepen wonden

Er zijn drie groepen wonden:

rode wond

gele wond

zwarte wond

Als helpende plus verzorg je alléén de rode wond.

Jouw taak is bij een rode wond om de wond te beschermen.

In de volgende dia zie je een classificatiemodel (WCS) voor de drie verschillende wondgroepen.

Dit classificatiemodel is door de Wound Consultant Society ontwikkeld en is een hulpmiddel in de dagelijkse praktijk voor het beoordelen en behandelen van complexe wonden. Hierbij wordt een indeling gemaakt op basis van de kleur van wond. 

WCS - classificatiemodel

Opdracht:

sleep in de volgende dia de juiste plaatjes bij de juiste wondgroep:

rode wond

gele wond

zwarte wond

Gele wond

Rode wond

Zwarte wond

Opdracht 1 uit je boek

Het Time model

Het TIME-model kan helpen bij het bepalen van het wondbeleid. Het is een hulpmiddel om moeilijke en complexe wonden te beoordelen. Het uiteindelijke doel is om een gezonde wond te creëren, zonder dood weefsel en ziekteverwekkende bacteriën, met weinig wondvocht en een goede doorbloeding. 

Jullie hebben hier als helpende (plus) een belangrijke rol in.

Jullie zien de wonden waarschijnlijk dagelijks en kunnen dan goed de veranderingen observeren en doorgeven aan de evv-er.

TIME

• T = Tissue, weefsel Wat is de kleur?
  
• I = Infectie ; is er sprake van een infectie?
• M = moisture = vocht; produceert de wond veel vocht?
• E = edge = wondranden ; wat is de toestand van de rand?

Time model

• Er wordt naar factoren gekeken die een rol spelen bij het genezingsproces van een wond
• Kan gebruikt worden bij het diagnosticeren van een wond en bepalen en evalueren van een wondbehandeling.

Time plan: zie boek blz. 152

Rode wond

Een rode wond bestaat uit granulatieweefsel en bevindt zich in de regeneratiefase. 

In deze fase wordt weefsel dat verloren is gegaan, vervangen door nieuw weefsel.

Granulatieweefsel is vaatrijk en korrelig bindweefsel dat zich vormt op de bodem van een wond. 

Deze bodem is gezond.

In de granulatiefase wordt de beschadigde huid (dermis) vervangen door nieuw weefsel dat granulatieweefsel heet. In deze fase ziet de wond er vaak helderrood uit.

Welke kleur volgens WCS heeft een granulerende wond?

1. zwart
2. geel
3. rood

Een gele wond bevindt zich in de reactiefase.

 Het lichaam reageert op de wond door te starten met stolling, vaatvernauwing en afsluiting van de wond.

Dit ziet eruit als een gelig beslag op de wond. Vaak wordt ook exsudaat (wondvocht) gevormd, bestaande uit celresten en samengeklonterde eiwitten.

Gele wond

Reactiefase (ontstekingsfase) in deze fase ruimt het lichaam weefsel op, zoals oud bloed en bacteriën. Er zit wondvocht in de wond. Een wond is in deze fase altijd wat rood, gezwollen en pijnlijk.

Zwarte wond

Een zwarte wond dankt zijn kleur aan het afgestorven weefsel (necrose/débris) waar de wond uit bestaat.
Dit weefsel is een voedingsbodem voor bacteriën. De kleur kan ook bruin-grijs-gelig zijn.
Er zijn twee vormen van necrose: harde necrose (korst) en natte necrose.

 

Zie boek blz. 147

Decubitus

Lees ter voorbereiding op de volgende les in het Skills ADL boek paragraaf 6.5 Decubitus tot 6.6

Decubituswonden

Op welke plaatsen van het lichaam is er risico op het krijgen van decubitus?

1. achterkant van het hoofd en de oren
2. schouder, elleboog, lage rug en billen
3. Heup, binnenkant knie en hiel
4. Alle antwoorden zijn goed

Opdracht

Kijk naar de volgende dia (73)

probeer antwoord te geven op de vraag: is wat je ziet op de foto vochtletsel of decubitus. Overleg zo mogelijk met een medestudent en leg uit waarom je dit vindt.

Wat vond je van deze les?

0100